“Buôn tài không bằng dài vốn”, đặc biệt trong trong thời kỳ khủng hoảng, vốn là vấn đề mang tính sống còn với doanh nghiệp. Còn rất nhiều còn đường tiếp cận vốn ngoài ngân hàng nhưng đòi hỏi doanh nghiệp phải “đào sâu” tư duy, mạnh mẽ cải cách chính mình.
Vốn: Rất nhiều và rất... thiếu
Tại một hội thảo với chủ đề rất thời sự: “Nguồn vốn nào cho kinh doanh trong thời kỳ kinh tế khủng hoảng” vừa được tổ chức tại Hà Nội, TS Võ Trí Thành cho rằng, “tuy có nhấp nhô vài điểm tích cực như cán cân thanh toán có thặng dư, dự trữ ngoại hối tăng đôi chút, thâm hụt ngân sách giảm, song tổng thể thì nền tảng kinh tế vĩ mô 2011 vẫn yếu kém và thành quả thì hết sức mong manh”.
Do vậy, thông điệp bất di bất dịch mà thị trường không thể lầm lẫn được, là năm tới cả chính sách tài khóa và tiền tệ vẫn hết hết sức chặt chẽ và đầu tư sẽ giảm. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp (DN) tiếp tục đương đầu với khó khăn. Vậy DN phải làm các nào để có nguồn vốn? Ông Thành cho rằng phải nhìn nhận bốn vấn đề:
Thứ nhất, tiền và vốn có nhiều không? Câu trả lời là rất nhiều, nhưng cũng rất thiếu. Nói rất nhiều vì lượng tài sản tài chính hiện nay đang gấp 17 lần GDP của thế giới. Riêng khu vực Đông Á đã có dự trữ ngoại tệ 6.500 tỷ USD. Phần lớn các nước Đông Á , trừ Việt Nam, tiết kiệm nhiều hơn đầu tư rất nhiều (tỷ trọng tiết kiệm của Việt Nam năm qua chưa đến 30% nhưng đầu tư trên 40%).
Nhưng tiền cũng rất thiếu, vì “bong bóng” tài chính khổng lồ đang thủng lỗ chỗ bởi “trò chơi” bất động sản, các “trò chơi” phái sinh…. Thanh khoản kém, tiền không "quay" được nên thiếu tiền, tiền rất nhiều mà rất thiếu là vậy.
Thứ hai, ai đang cầm tiền?. Câu trả lời là ngân hàng trung ương và ngân sách. Bên cạnh đó người dân cũng rất nhiều tiền, một nửa số kiều hối gửi về Việt Nam (năm 2011 khoảng 9,1 tỷ USD) là dành cho đầu tư, và người dân cũng cất giữ từ 500 - 1.000 tấn vàng. Các quỹ đầu tư của nước ngoài thì cỡ vài chục triệu đến vài trăm triệu USD…
Thứ ba, vốn đang chảy vào đâu? “Có thể hiện không có đủ thông tin ai đang ném tiền vào đâu, nhưng hoàn toàn có thể quan sát những lĩnh vực nào đang “chơi” được…”- vị chuyên gia này quả quyết. Với nhận định độ linh hoạt của chính sách tiền tệ sẽ còn cao hơn hiện nay, ông Thành cho rằng, mức tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng sẽ không phải như nhau mà dựa vào nhiều yếu tố. Bởi vậy, DN phải biết “chơi” với ngân hàng nào uyển chuyển.
Vấn đề cuối cùng, DN cần biết tự “làm đẹp” mình, tức cải cách chính mình, để vốn đến với mình.
”Điều quan trọng là phải biết sống với các cú sốc. Đó là các cú sốc về giá, thị trường, chính sách. Mà theo tình hình hiện nay thì các cú sốc sẽ còn dài dài, nếu cú sốc còn lâu dài thì không có con đường nào khác là phải thay đổi toàn bộ kết cấu của DN…”- ông Thành chia sẻ.
Tự điều chỉnh lại mình
Nguyên Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam gia nhập WTO, ông Lương Văn Tự cho rằng, trong bối cảnh thị trường trong và ngoài nước đều khó khăn, điều quan trọng hiện nay là trước hết DN phải đánh giá lại một cách nghiêm túc thị trường thuộc lĩnh vực mình kinh doanh bao giờ mới phục hồi, từ đó điều chỉnh lại dự báo cho phù hợp. Đồng thời, phải cập nhật các yếu tố kinh tế vĩ mô của thế giới và trong nước tác động đến lĩnh vực kinh doanh.
Ông Tự cũng khuyên DN phải tìm mọi cách xử lý các nguồn hàng tồn đọng gây ách tắc vốn, như chấp nhận hạ giá bán thu hồi vốn, chấp nhận chia sẻ rủi ro trong kinh doanh với đối tác để thu hồi vốn, hay thu hẹp một số lĩnh vực phát triển quá nóng, đồng thời, đẩy nhanh tiến độ bán hàng để tăng vòng quay vốn., giảm tối thiểu vay mượn lãi suất cao…
Các DN sản xuất cũng cần giảm mức nguyên liệu tồn kho, giảm hàng tồn kho bằng các cải tiến và thay đổi phương thức bán và giao nhận hàng. Đàm phán với các tổ chức tín dụng cơ cấu lại nợ, khơi thông lại dòng chảy của vốn mới giúp hoạt động của các DN tránh bị đình đốn. Một vấn đề quan trọng mà DN không thể bỏ qua là DN phải tái cơ cấu lại hoạt động SXKD của mình. Theo đó, điều chỉnh lại chiến lược kinh doanh, mạnh dạn cắt bỏ những lĩnh vực đầu tư không có hiệu quả, đào tạo lại nguồn nhân lực để chuẩn bị cho tương lai…
Là người của ngành ngân hàng, song TS. Nguyễn Đại Lai, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin tín dụng (NHNN) lại khuyên DN trước hết phải tìm cách tự cứu mình trước khi cầu cứu tới ngân hàng, bằng phương châm: Việc tạo vốn cho SXKD không nhất thiết chỉ nhìn duy nhất vào ngân hàng thương mại.
Vốn còn được hình thành từ nhiều kênh khác nhau, một bộ phận không nhỏ vốn đang được nằm trong chính giá cả hàng hoá và các nguồn vốn thừa, thiếu cục bộ của chính các DN cũng như hữu dụng hoá các nguồn vốn tiềm tàng đang hiện hữu trong nền kinh tế ngoài kênh ngân hàng thương mại cần được thể chế hoá và/hoặc nhận diện để mở đường cho DN có thêm nhiều kênh tạo vốn phi truyền thống ở nước ta…
Thanh Thanh
