Xuất khẩu gạo phải chấp nhận cạnh tranh về giá, nhưng cạnh tranh như thế nào cũng phải tính để đảm bảo không ảnh hưởng đến giá thu mua lúa cho nông dân trong nước. Đó là nhận định của ông Huỳnh Minh Huệ - Tổng thư ký Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA).
 |
| Ông Huỳnh Minh Huệ - Tổng thư ký Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) |
Ông Huỳnh Minh Huệ cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam vẫn còn hợp đồng XK 1.250 nghìn tấn gạo. Tuy nhiên, con số này chủ yếu là của niên vụ cuối năm 2011 chuyển sang, thời gian giao hàng kéo dài đến quý III/2012. Riêng trong tháng giêng vừa rồi, nước ta mới xuất được 200.000 tấn, giảm 42% so với cùng kỳ năm trước, đây là con số còn rất khiêm tốn so với mọi năm.
Thưa ông, đâu là nguyên nhân chính dẫn tới việc XK gạo bị chậm lại trong tháng đầu năm?
- Đó là vấn đề thị trường, do nhu cầu yếu và hợp đồng giao hiện tại yếu. Để giải quyết những khó khăn này cần phải đẩy mạnh XK và phải chấp nhận cạnh tranh trên thị trường. Một trong những vấn đề mà các doanh nghiệp gặp phải hiện nay phải cạnh tranh với gạo từ Ấn Độ và Parkistan xuống giá, trong khi giá gạo của nước ta cao.
Để giải quyết khó khăn ấy, buộc các doanh nghiệp phải chấp nhận cạnh tranh về giá và chất lượng với Ấn Độ và Pakittan để khôi phục lại thị trường truyền thống, đặc biệt là thị trường thương mại từ châu Phi. Để ứng phó tốt với thị trường, VFA đã kiến nghị Chính phủ mua tạm trữ trong thời gian thu hoạch vụ Đông Xuân sắp tới. Nếu không có kế hoạch vừa XK và vừa tạm trữ sẽ không tiêu thụ kịp lúa gạo cho nông dân khi vào vụ thu hoạch rộ nhất của năm.
Mặc dù có những nhân tố khó khăn như vậy, nhưng phải chăng gạo Việt Nam chỉ có một “ mặt trận” chính là thị trường châu Phi?
- Ngoài châu Phi, các thị trường truyền thống chủ yếu cũng thuộc khu vực Đông Nam Á. Vẫn cần tiếp tục đẩy mạnh việc mở rộng các thị trường truyền thống này. Trong đó, những thị trường như Indonesia, Malaysia đã ký xong kế hoạch thu mua cho cả năm. Còn Philippines bắt đầu nhập khẩu gạo của Việt Nam, đây là cơ hội để tập trung vào tận dụng XK. Các thị trường khác như Trung Quốc, Bangladesh, đặc biệt là Hồng Kông, sức tiêu thụ các loại gạo chất lượng cao rất lớn và trong điều kiện giá gạo Thái Lan đang ở mức cao, đó cũng là cơ hội để gạo chất lượng cao của chúng ta vào các thị trường này.
Trở lại vấn đề tạm trữ, kế hoạch đề xuất của VFA ra sao, thưa ông?
- Thực sự, năm 2012 tình hình XK gạo sẽ đối mặt khó khăn chung vì sản lượng được dự báo là dồi dào trong khi tồn kho tăng liên tục trong 5 năm liên tiếp, từ 2002 tới nay. Trong bối cảnh đó, đòi hỏi phải tăng cường cạnh tranh XK và cũng vì chúng ta không có điều kiện dự trữ như các nước, biện pháp tạm trữ cũng chỉ là tạm thời, tình thế.
VFA cũng đã đề xuất với Chính phủ duyệt kế hạch tạm trữ 1.000 tấn và thực hiện mua tạm trữ vào giữa tháng 3, kết thúc vào tháng 4. Tuy nhiên, tùy theo tình hình và giá thị trường, dự kiến giá định hướng để mua tạm trữ là 5.000 đồng/kg lúa; nếu mà giá thị trường trên 5.000 đồng thì chúng ta vẫn chưa cần phải mua tạm trữ, nếu giá xuống dưới mức 5.000, VFA sẽ triển khai mua tạm trữ 1.000 tấn.
Thế còn bài toán về giá gạo XK, nên ra sao thưa ông?
- Giá sàn XK sẽ điều chỉnh theo hướng cạnh tranh để XK gạo cấp cao đồng thời hạn chế cạnh tranh gạo cấp thấp. Vừa qua VFA cũng có hướng dẫn một mức giá tối thiểu để làm sao đẩy mạnh gạo cấp cao trong lúc mà Thái Lan đang XK chậm. Chúng ta có thể tăng cường và mở rộng thị phần, cần tránh cạnh tranh về giá gạo cấp thấp với Ấn Độ, bởi giá của họ đã rất thấp và làm vậy sẽ ảnh hưởng tới giá thu mua của nông dân.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cần lưu ý, chuyện phá giá thường xuyên xảy ra và chúng ta khó khắc phục triệt để, nhưng cần có các biện pháp nhằm hạn chế, tránh hiện tượng phá giá ảnh hưởng đến mặt bằng giá chung.
Xin cảm ơn ông!
Hồng Anh (thực hiện)
