Dù có truyền thống làm phim lâu đời và có một số đạo diễn được đánh giá cao ở nước ngoài, Trung Quốc vẫn chưa sản xuất được một phim “bom tấn” toàn cầu thực sự. Thực tế này sắp biến mất vì The Great Wall đang được bấm máy ở Trung Quốc.
Phim sử dụng những bối cảnh rộng lớn, hoành tráng, những trang phục phức tạp, cầu kỳ, dàn diễn viên ngôi sao Trung Quốc và Mỹ, gồm Matt Damon, Willem Dafoe, Lưu Đức Hoa, Vương Tuấn Khải (trưởng nhóm nhạc đình đám TF Boys), Cảnh Điềm (có mặt trong Kong: Skull Island quay ở Việt Nam)…
“Không bao giờ xem xét vấn đề chủng tộc đầu tiên”
Tuy nhiên, việc siêu sao Mỹ Matt Damon vào vai một nhân vật trong phim thuần châu Á dấy lên một cuộc tranh cãi nảy lửa. “Phải định nghĩa thuật ngữ “trắng hóa” rõ ràng hơn. Đối với tôi, “trắng hóa” luôn giống như Chuck Connors đóng vai Geronimo, nên tôi không rõ đó có phải là thuật ngữ đúng không để mà cáo buộc chúng tôi”, Damon nói.
Chuck Connors (1921-1992) là diễn viên, vận động viên bóng chày, bóng rổ Mỹ, còn Geronimo (1829-1909) là thủ lĩnh thổ dân Apache Chiricahua chống lại sự chiếm đất của người da trắng Mỹ và Mexico.
Nhiều người cáo buộc các nhà làm phim đã cố tình đưa một tài tử da trắng vào để thu hút thêm khán giả Mỹ và châu Âu. Điều này khiến đạo diễn Trương Nghệ Mưu phải lên tiếng. “Matt Damon đóng vai một lính đánh thuê người nước ngoài tới Trung Quốc để đánh cắp thuốc súng. Dĩ nhiên, anh ta là người nước ngoài. Là đạo diễn, chúng tôi không bao giờ xem xét vấn đề chủng tộc đầu tiên. Chúng tôi luôn nghĩ về câu chuyện trước. Nghĩ xem câu chuyện có trôi chảy không, có hay không”, Trương Nghệ Mưu nói với BBC.
 |
| “Đệ nhất mỹ nữ Bắc Kinh” Cảnh Điềm trong The Great Wall |
Nhân vật của Matt Damon sau này gia nhập quân đội Trung Quốc, trở thành nam chính trong The Great Wall. Trong phim, Vạn lý trường thành được xây dựng không phải để ngăn chặn kẻ thù là người mà là quái vật. Phim có bối cảnh 1.000 năm trước, một đạo quân tinh nhuệ chiến đấu cho sự tồn vong của loài người trên một công trình biểu tượng của thế giới.
Thách thức quyền lực mềm của Hollywood
Các nhà làm phim đang tìm cách chinh phục thị trường phim ảnh khổng lồ ở Trung Quốc đang trên đà vượt Mỹ trở thành thị trường lớn nhất thế giới. Việc các nhà làm phim Mỹ-Trung Quốc hợp tác, cộng tác ngày càng phổ biến.
Theo giới quan sát, sự cộng tác này phù hợp với một trong những ưu tiên chính trị của chính phủ Trung Quốc: Mở rộng ảnh hưởng văn hóa quốc tế của mình. Trong khi Hollywood tìm đến Trung Quốc với hy vọng tìm được nguồn khán giả mới đông đảo, sẵn sàng chi tiền, Trung Quốc nỗ lực nâng cao sức mạnh ngành điện ảnh của mình để thâm nhập thế giới.
“The Great Wall là một phim nói tiếng Anh, một phim “bom tấn” Hollywood. Chúng tôi đang sử dụng chuyện làm phim Hollywood để giới thiệu văn hóa Trung Quốc”, đạo diễn Trương Nghệ Mưu nói với Entertainment Weekly.
Theo các nhà phân tích, nếu có thể xây dựng ngành điện ảnh đủ mạnh, Trung Quốc có thể dùng nó để phát triển cái gọi là “quyền lực mềm” của riêng mình, theo cách mà phim ảnh Mỹ đã mang các giá trị, chuẩn mực Mỹ đi khắp thế giới trong một thế kỷ qua. Và đó là điều mà các nhà làm phim The Great Wall đang cố gắng thực hiện.
Phim có thể hấp dẫn cả khán giả Trung Quốc và quốc tế, vì thế, cốt truyện được quốc tế hóa, cho phép sự tích hợp của một ngôi sao Hollywood. Và phim mang một thông điệp trung tâm về sự tài khéo của Trung Quốc cổ xưa (phát minh ra thuốc súng) cũng như về sức mạnh văn hóa lâu bền (Vạn lý trường thành).
 |
| Nam chính trong The Great Wall do Matt Damon đảm nhiệm |
Tuy nhiên, Matt Damon nói rằng, anh không nghĩ gì về hai điều đó. “Tôi không nghĩ là bộ phim này là một công cụ tuyên truyền. Tôi nghĩ rằng, thế giới của chúng ta là một nơi tốt đẹp hơn nhiều nếu chúng ta nói chuyện với nhau, cộng tác với nhau và cùng làm nghệ thuật với nhau”, tài tử Hollywood nói.
“Không có đạo diễn nào được tự do 100%”
Đạo diễn Trương Nghệ Mưu nói rằng, kinh nghiệm làm việc với một sản phẩm hợp tác Trung-Mỹ “khủng” như The Great Wall giúp ông mở rộng tầm mắt. Ông nhận thức rõ các vấn đề nhạy cảm chính trị của Trung Quốc cũng như các hạn chế mà áp lực thương mại đem lại.
“Lần này tôi phát hiện ra Hollywood cũng có rất nhiều hạn chế. Đó là một hệ thống dựa trên các nhà sản xuất và công ty… Về độ sáng tạo, tôi nghĩ rằng, không có 100% tự do cho bất kỳ đạo diễn nào trên thế giới. Công việc của một đạo diễn là làm tốt nhất trong khả năng của mình với các điều kiện hạn chế”, ông nói.
Giới phân tích nhận định, dù sự thực trong các phát ngôn của những người liên quan là gì đi chăng nữa thì không thể phủ nhận rằng, phim Mỹ đã trở thành các cỗ xe chắc khỏe chuyên chở các giá trị Mỹ đi khắp nơi. Và giờ là thời điểm để một phim “bom tấn” hoàn toàn sản xuất ở Trung Quốc “bung lụa”. Đạo diễn Trương Nghệ Mưu nghĩ rằng, thời điểm đã chín muồi. “Thế giới đang đi theo Hollywood. Tất cả những người khác đều không tồn tại. Điều này không bình thường”, ông nói.
Thực hiện dự án The Great Wall là các hãng phim lớn của Mỹ và Trung Quốc, gồm Universal Pictures, China Film Group, Legendary East… Đây là bộ phim nói tiếng Anh đầu tiên của đạo diễn Trương Nghệ Mưu, khởi quay tháng 3/2015 ở Thanh Đảo, Trung Quốc, với sự tham gia của hơn 1.000 người.
Phim không được quay ở Vạn lý trường thành, nên các nhà làm phim phải cho dựng 3 bức tường lớn. Le Vision Pictures và China Film Group dự kiến phát hành The Great Wall ngày 16/12/2016 ở Trung Quốc; Universal Pictures sẽ phát hành phim ngày 17/2/2017 ở Mỹ. Phim kể về các chiến binh chống lại loài yêu quái tham lam cứ 60 năm lại trèo lên tường thành để tấn công con người.
 |
| Đạo diễn Trương Nghệ Mưu cùng các ngôi sao Mỹ và Trung Quốc góp mặt trong The Great Wall |
Việc Trung Quốc kiểm duyệt nội dung phim một cách gắt gao cũng như áp dụng nhiều quy định để bảo vệ ngành điện ảnh trong nước khiến nhiều hãng phim Hollywood khó phát hành sản phẩm ở đại lục. Vì vậy, ngày càng nhiều hãng phim Mỹ cùng sản xuất phim với các nhà đầu tư Trung Quốc. Một số phim Hollywood chiếu ở Trung Quốc đã đem lại doanh thu lớn hơn doanh thu ở Mỹ.
Phim The Beginning do Legendary Entertainment sản xuất bị coi là “bom xịt” ở Mỹ nhưng mang lại doanh thu 156 triệu USD trong tuần chiếu đầu tiên ở Trung Quốc. Mới đây, tập đoàn bất động sản Dalian Wanda của tỷ phú Trung Quốc Wang Jianlin đã mua lại hãng Legendary (sản xuất The Dark Knight, Straight Outta Compton…) với giá 3,5 tỷ USD.
