Những “viên ngọc quý” của thế giới
Hồ Geneva “viên ngọc xanh” của Thụy Sĩ là một trong những hồ lớn nhất châu Âu, nổi tiếng với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ cùng các hoạt động văn hóa phong phú. Quanh hồ Geneva có nhiều bảo tàng và di tích lịch sử, như Château de Chillon, nơi lưu giữ nhiều hiện vật văn hóa và lịch sử quan trọng. Tận dụng những lợi thế này, chính quyền thành phố Geneva đã xây dựng nhiều chiến lược để phát triển công nghiệp văn hóa quanh hồ.
Lễ hội Âm nhạc Montreux Jazz Festival là sự kiện nổi bật nhất tại đây hàng năm. Năm 2023, chỉ trong 2 tuần diễn ra lễ hội vào đầu tháng 7 đã thu hút hàng nghìn du khách. Theo tờ New York Times (Mỹ), Lễ hội Montreux Jazz Festival không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giới thiệu nghệ thuật âm nhạc đỉnh cao, tạo sự kết nối giữa văn hóa và thiên nhiên. Ngoài Lễ hội Âm nhạc, Geneva chú trọng bảo tồn các di sản văn hóa và lịch sử quanh hồ, kết hợp với các tour du lịch văn hóa, hội chợ sách và triển lãm nghệ thuật ngoài trời để giới thiệu cho du khách về lịch sử và văn hóa địa phương. Chuyên trang du lịch Lonely Planet khen ngợi, điều mà các nhà quản lý hồ Geneva đã làm được là sử dụng các sự kiện quốc tế và các di tích lịch sử để thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới, đồng thời tạo môi trường tương tác, kết nối văn hóa và nghệ thuật với cộng đồng địa phương và du khách.
Hồ Tahoe nằm êm đềm giữa hai bang California và Nevada của xứ sở cờ hoa Hoa Kỳ, cũng là một bức tranh hoàn hảo của thiên nhiên và văn hóa. Lợi thế tự nhiên của hồ Tahoe thúc đẩy các hoạt động thể thao ngoài trời như trượt tuyết, leo núi song hành với các hoạt động văn hóa như thăm quan bảo tàng, tham dự các hội thảo về văn hóa bản địa, các lễ hội mùa hè, tạo ra các trải nghiệm đa dạng cho du khách. Theo đánh giá của các du khách trên Tripadvisor, các buổi biểu diễn nhạc sống, hội thảo văn học và triển lãm nghệ thuật thường xuyên được tổ chức tại đây. Điểm đến này cũng tập trung vào giáo dục và bảo tồn thiên nhiên, với các trung tâm nghiên cứu và bảo tồn môi trường xung quanh hồ.
Năm 2023, Lễ hội Âm nhạc Tahoe Rim Trail Festival diễn ra vào tháng 8 đã thu hút hàng ngàn du khách tham gia các hoạt động thể thao, leo núi và các buổi biểu diễn âm nhạc ngoài trời. Sự kiện này không chỉ tạo ra một không gian vui chơi giải trí mà còn góp phần quảng bá văn hóa và cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp của hồ Tahoe. Các sự kiện khác như Lễ hội Tahoe Shakespeare Festival cũng đóng góp vào sự hấp dẫn của hồ Tahoe. Du khách có thể tham gia vào các buổi diễn ngoài trời tại các khu rừng quanh hồ để khám phá cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Điều này cũng được tờ CNN (Mỹ) đánh giá là “trải nghiệm văn hóa độc đáo” tại điểm đến này. Ở đây, du khách có thể chiêm ngưỡng sự cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo tồn thiên nhiên. Các nhà quản lý cũng khuyến khích du khách tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa và tự nhiên.
 |
Lễ hội Âm nhạc Montreux Jazz Festival tại hồ Geneva (Thụy Sĩ) rất hút khách. (Ảnh: Tạp chí Stand Out) |
Một ví dụ điển hình khác chính là hồ Como - một trong những “viên ngọc quý giá” của ngành du lịch Ý, nằm ở vùng Lombardia, phía Bắc nước Ý. Điểm đặc biệt của địa chỉ này không chỉ nằm ở vẻ đẹp thiên nhiên mà còn bởi các giá trị văn hóa đặc sắc, đặc biệt là các giá trị kiến trúc, lịch sử được lưu giữ qua hàng thế kỷ. Hồ Como nổi tiếng với các biệt thự cổ kính và khu vườn lịch sử, như Villa Carlotta và Villa del Balbianello. Các công trình kiến trúc này được bảo tồn và khai thác làm điểm tham quan du lịch, tổ chức các sự kiện văn hóa như triển lãm nghệ thuật, hội thảo văn hóa, thu hút đông đảo du khách. Theo nhận xét của tờ The Guardian (Anh), ví dụ điển hình là triển lãm nghệ thuật đương đại tại Villa Carlotta từ tháng 6 đến tháng 9, thu hút rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng và du khách quốc tế đến tham quan và trải nghiệm.
Chính quyền địa phương cũng tích cực quảng bá các giá trị văn hóa bản địa thông qua các lễ hội truyền thống, hội chợ ẩm thực, kết hợp giữa hương vị truyền thống và hiện đại. Những bữa tiệc ẩm thực đầy màu sắc, lớp học nấu ăn, buổi thử rượu vang và những buổi biểu diễn nghệ thuật độc đáo đã làm nên một Como đậm chất Ý, nơi mà văn hóa và thiên nhiên hòa quyện vào nhau. Các sự kiện này không chỉ giới thiệu văn hóa ẩm thực Ý mà còn tạo ra không gian giao lưu văn hóa quốc tế. The Guardian (Anh) ca ngợi Como không chỉ sở hữu cảnh quan tuyệt đẹp mà còn có những giá trị văn hóa lịch sử đáng giá được bảo tồn và phát huy bền vững. Tại đó, người làm du lịch đã tạo ra các chương trình du lịch văn hóa đa dạng, từ tham quan kiến trúc, di tích đến tham gia các hoạt động trải nghiệm nghệ thuật và ẩm thực.
Bài học chiến lược cho Việt Nam
Những điểm đến như hồ Geneva, hồ Tahoe và hồ Como đều đã thành công trong việc kết hợp giữa bảo tồn và khai thác giá trị thiên nhiên, văn hóa, tạo nên sức hút đặc biệt, biến những vùng hồ này thành những “viên ngọc quý” của ngành du lịch thế giới. Để làm được điều này, chính quyền sở tại phải có những chiến lược tổng thể, lộ trình kỹ lưỡng để quản lý và phát triển các ngành công nghiệp văn hóa bền vững, phù hợp với bản sắc và thế mạnh của địa phương. Các sự kiện văn hóa, nghệ thuật và các hoạt động ngoài trời cần sự đa dạng, độc đáo và mang lại lợi ích kinh tế bền vững cho cộng đồng bản địa.
Nhìn về trong nước, du lịch Việt Nam cũng có những điểm đến hồ đầy tiềm năng về cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa, lịch sử. Điển hình như Hồ Tây với nhiều di tích lịch sử và văn hóa quan trọng như chùa Trấn Quốc, phủ Tây Hồ và các làng nghề truyền thống. Phát triển công nghiệp văn hóa tại hồ Tây cũng cần một chiến lược tổng thể, bao gồm việc bảo tồn và khai thác các giá trị văn hóa lịch sử, phát triển các sự kiện văn hóa, quảng bá văn hóa địa phương, đầu tư hạ tầng và dịch vụ du lịch, cùng với hợp tác quốc tế. Học hỏi từ các kinh nghiệm thành công của hồ Geneva, hồ Tahoe và hồ Como sẽ giúp các nhà quản lý chiến lược đưa Hồ Tây trở thành một điểm đến văn hóa nổi bật, góp phần vào sự phát triển bền vững của Thủ đô Hà Nội.
 |
Lễ hội Tahoe Shakespeare Festival tại Hoa Kỳ. (Ảnh: Visit Lake Tahoe) |
Điều quan trọng tiên quyết là khai thác và bảo tồn hài hoà các giá trị văn hoá, lịch sử cốt lõi, mang đậm bản sắc. Việc bảo tồn và khai thác các di tích lịch sử nổi tiếng để phát triển du lịch văn hóa là một bước đi quan trọng. Theo đó, các chương trình tham quan di tích kết hợp với các hoạt động văn hóa như biểu diễn nghệ thuật truyền thống, lễ hội địa phương sẽ thu hút du khách và tạo ra nguồn thu nhập bền vững. Bên cạnh đó, việc tổ chức các sự kiện văn hóa định kỳ như lễ hội âm nhạc, triển lãm nghệ thuật và các sự kiện thể thao ngoài trời quanh Hồ Tây sẽ tạo nên điểm nhấn thu hút du khách. Các sự kiện này không chỉ giới thiệu văn hóa địa phương mà còn tạo cơ hội giao lưu văn hóa quốc tế, nâng cao hình ảnh của Hồ Tây trên bản đồ du lịch thế giới.
Mặt khác, chính quyền địa phương cần tích cực quảng bá các giá trị văn hóa đặc sắc của Hồ Tây thông qua các kênh truyền thông hiện đại, kết hợp với các chiến dịch marketing du lịch. Các sản phẩm du lịch như tour du lịch văn hóa, tour ẩm thực và các hoạt động trải nghiệm văn hóa sẽ giúp du khách hiểu hơn về văn hóa và lịch sử của Hồ Tây.
Đồng thời, phát triển công nghiệp văn hóa bền vững đặt ra yêu cầu phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch quanh hồ Tây. Việc nâng cấp hệ thống giao thông, xây dựng các khu vui chơi giải trí, nhà hàng, khách sạn cao cấp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham quan và trải nghiệm văn hóa. Ngoài ra, học hỏi kinh nghiệm và hợp tác với các tổ chức quốc tế về phát triển công nghiệp văn hóa là một hướng đi cần thiết. Các chương trình trao đổi văn hóa, hội thảo quốc tế về phát triển du lịch văn hóa sẽ giúp Hồ Tây áp dụng những mô hình thành công từ các vùng hồ nổi tiếng trên thế giới.
