Ở Singapore đã bị phạt 9,4 triệu USD
Tháng 3/2018, thông tin Uber Đông Nam Á sáp nhập vào Grab gây ra khá nhiều tranh cãi ở thị trường các nước liên quan. Còn tại Việt Nam, sau khi nắm được thông tin vụ việc này, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD) thuộc Bộ Công Thương đã ngay lập tức vào cuộc.
Theo các tài liệu hồ sơ của Cục CT&BVNTD, căn cứ kết quả xác minh các tình tiết, chứng cứ của vụ việc trong quá trình điều tra, Cục này đã xác định vụ việc Grab mua lại Uber có dấu hiệu vi phạm luật pháp Việt Nam. Tuy nhiên, thông tin từ Công ty TNHH GrabTaxi cung cấp cho Cục này lại khẳng định, thị phần kết hợp của Grab và Uber trên thị trường liên quan tại Việt Nam được xác định thấp hơn 30%. Do đó, các bên tham gia giao dịch không phải thông báo cho cơ quan quản lý cạnh tranh trước khi tiến hành và hoàn tất giao dịch tại Việt Nam.
Cục này cũng đã có buổi làm việc với đại diện hợp pháp của Grab tại Việt Nam. Tại buổi làm việc, Grab chưa đưa ra được các căn cứ cụ thể để chứng minh cho nhận định về thị phần trên thị trường như Grab đã thông tin. Do vậy, Cục CT&BVNTD đã khuyến nghị Grab cung cấp các căn cứ này, đồng thời đánh giá kỹ thị phần kết hợp của Grab và Uber trên thị trường liên quan để bảo đảm tuân thủ các quy định về tập trung kinh tế của pháp luật cạnh tranh trước khi tiến hành giao dịch trên thị trường Việt Nam.
Sau khi Grab không đưa ra được các dữ liệu chứng minh thị phần của 2 đơn vị tập trung chưa đến 30%, Cục CT&BVNTD quyết định vào cuộc điều tra. Quá trình điều tra chính thức đã xác minh các nội dung về bên bị điều tra, thị trường liên quan, thị phần kết hợp trên thị trường liên quan và dấu hiệu của hành vi vi phạm.
Kết quả điều tra chính thức cho thấy việc tập trung kinh tế giữa Grab và Uber tại thị trường Việt Nam có thị phần kết hợp vượt ngưỡng 50%. Như vậy, vụ việc này có dấu hiệu vi phạm. Do đó, vào tháng 11/2018, Cục trưởng Cục CT&BVNTD đã ký Kết luận về kết quả điều tra vụ việc và chuyển toàn bộ báo cáo, kết luận điều tra cùng toàn bộ hồ sơ vụ việc đến Hội đồng Cạnh tranh.
Được biết, trước đó - tháng 9/2018, Cơ quan Giám sát cạnh tranh Singapore đã quyết định phạt 2 công ty Grab và Uber tổng cộng 9,4 triệu USD. Trong đó, Uber bị phạt 4,8 triệu USD, Grab bị phạt 4,6 triệu USD. Thương vụ sáp nhập Grab và Uber tại Việt Nam và Singapore là một phần sáp nhập của 2 đơn vị này trên toàn khu vực Đông Nam Á.
Trao đổi với PLVN về vấn đề này, lãnh đạo Cục CT&BVNTD cho biết, kết luận về vụ việc sáp nhập của 2 đơn vị này bị kéo dài thời gian là do Cục phải thu thập chứng cứ điều tra cẩn thận, bởi nếu để phạt một doanh nghiệp (số tiền bằng 10% doanh thu của năm tài chính trước đó) phải có đủ dữ liệu chứng minh sự vi phạm.
Bất ngờ phán quyết của Hội đồng Cạnh tranh
Sau khi hồ sơ vụ việc được chuyển đến Hội đồng Cạnh tranh, Hội đồng này đã tổ chức 2 cuộc họp. Ở cuộc đầu tiên, Hội đồng đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung. Cuộc họp thứ 2 diễn ra vào ngày 11/6 và Hội đồng đã kết luận vụ sáp nhập này không vi phạm Luật Cạnh tranh. “Chưa đủ yếu tố cấu thành hành vi tập trung kinh tế nên bên bị điều tra không vi phạm Luật Cạnh tranh”, Kết luận của Hội đồng viết.
Hội đồng Cạnh tranh là cơ quan do Chính phủ thành lập với các thành viên do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm. Hoạt động của Hội đồng Cạnh tranh hoàn toàn độc lập với Bộ Công Thương. Theo đại diện Bộ Công Thương, Điều 80 Luật Cạnh tranh năm 2004 quy định khi giải quyết vụ việc cạnh tranh cụ thể, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Do đó, quan điểm của Bộ Công Thương là tôn trọng các nội dung trong quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Hội đồng.
Tuy nhiên, đại diện Bộ này cũng khẳng định, với vai trò là cơ quan chủ quản của Cục CT&BVNTD, Bộ sẽ giao Cục nghiên cứu, đánh giá các lập luận của Hội đồng xử lý trong từng nội dung của Quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh này.
Bởi theo quy định tại Điều 107 Luật Cạnh tranh năm 2004, trường hợp không nhất trí một phần hoặc toàn bộ nội dung quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh, các bên có quyền khiếu nại lên Hội đồng trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh được ban hành.