Trúng thầu cung ứng gạo vào Indonesia với giá thấp
Đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, theo thông tin cơ quan truyền thông, trong đợt thầu ngày 21/5/2024 của Indonesia để nhập khẩu 300.000 tấn gạo trắng 5% tấm, một số DN XK gạo Việt Nam đã dự thầu và trúng thầu với giá thấp hơn giá XK của gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.
Theo Cục Xuất nhập khẩu, “hành vi XK gạo với giá thấp này có thể vi phạm pháp luật về cạnh tranh”. Chưa kể, Indonesia là thị trường XK gạo truyền thống, trọng điểm của Việt Nam nên cần có những biện pháp bảo vệ thị trường và bảo đảm hiệu quả XK.
“Để giữ uy tín, thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường thế giới, giữ vị thế của Việt Nam tại thị trường Indonesia, Cục Xuất nhập khẩu đề nghị VFA tổ chức làm việc với các hội viên đã trúng thầu vào thị trường Indonesia và báo cáo Bộ Công Thương chi tiết về hoạt động XK và tình hình đấu thầu XK của các DN” - văn bản của Bộ Công Thương yêu cầu.
Trước đó, ngày 22/5, Perum Bulog - cơ quan hậu cần của Nhà nước Indonesia đã thông báo 2 DN Việt là Lộc Trời và Thuận Minh đã trúng thầu 100.000 tấn gạo (trong tổng số 300.000 tấn mà Bulog đấu thầu đợt này). Trong đó, Công ty Lộc Trời trúng thầu 2 lô với khối lượng 60.000 tấn, mức giá 579 USD/tấn. Công ty Thuận Minh trúng thầu 30.000 tấn với mức giá 564,5 USD/tấn. So sánh giá gạo trúng thầu với giá gạo nội địa do VFA công bố (587 USD/tấn), giá trúng thầu của 2 đơn vị này thấp hơn. Điều này đã gây nên dư luận xôn xao trong giới kinh doanh XK gạo.
Doanh nghiệp trúng thầu nói gì?
Tuy nhiên, ông Huỳnh Văn Thòn - Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời, một trong hai đơn vị trúng thầu XK gạo sang Indonesia với mức giá thấp cho biết, khi ký kết các đơn hàng, từng mức giá đều được Lộc Trời tính toán rất kỹ lưỡng, bù đắp được các khoản chi phí, tập đoàn có lợi nhuận, đồng thời hài hòa lợi ích của bà con nông dân, lợi ích thị trường và lợi ích của nông sản Việt Nam về lâu dài. Mức giá của đơn hàng 100.000 tấn trúng thầu ở Indonesia đáp ứng các yêu cầu trên, đồng thời phản ánh tình hình thị trường lúa gạo hiện tại, đúng phẩm cấp chất lượng gạo theo yêu cầu, có tính thời điểm. Ông Thòn khẳng định “giá trúng thầu vừa qua của Lộc Trời không làm ảnh hưởng tới các đợt đấu thầu tiếp theo cũng như giá XK của 6 - 8 triệu tấn gạo mà Việt Nam XK hàng năm ra thị trường thế giới.
Đại diện Lộc Trời khẳng định, những năm vừa qua đã xây dựng những quy trình sản xuất khoa học, các bộ giải pháp canh tác phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng từng vùng đất và yêu cầu chất lượng của từng thị trường, giúp bà con nông dân tiết giảm lượng vật tư sử dụng, giảm công lao động, qua đó giảm chi phí sản xuất, bảo đảm và tăng năng suất, tăng hiệu quả mùa vụ.
Cùng với việc tổ chức liên kết sản xuất trên quy mô lớn, Lộc Trời cam kết bao tiêu toàn bộ sản lượng lúa bà con nông dân sản xuất ra với mức giá cao hơn thị trường từ 100 - 500 đồng/kg lúa. Để bảo đảm tiêu thụ hết số lượng lúa này, Lộc Trời tổ chức bán hàng theo các đơn hàng lớn với các đối tác uy tín. Toàn bộ hoạt động dạng chuỗi này giúp giảm các chi phí trung gian như vẫn xảy ra trong các hoạt động thương mại “mua đi - bán lại” truyền thống trong ngành lúa gạo từ trước tới nay, giúp Lộc Trời có lợi thế cạnh tranh về giá cho các đơn hàng lớn.
Ông Thòn cũng cho biết, Lộc Trời đang làm việc với các ngân hàng trong và ngoài nước để tài trợ cho phương án tối đa việc mua lúa cho bà con nông dân, sử dụng năng lực sản xuất sẵn có từ 10 nhà máy chế biến lúa gạo với công suất sấy 10 ngàn tấn/ngày để hoàn tất đơn hàng “trúng thầu giá thấp” sang Indonesia. Dự kiến, toàn bộ đơn hàng sẽ được giao trong 2 tháng và thu về trên 55 triệu USD (tương đương trên 1.300 tỷ VNĐ).
Trả lời PLVN, ông Hoàng Trọng Thủy - chuyên gia về nông nghiệp cho rằng, cần phải xác định xem gạo trúng thầu là loại gạo nào, sau đó mới có thể khẳng định có chuyện có giá thấp hay không bởi nếu là gạo trong trục XK thì mới đáng lo. Còn nếu là loại gạo nằm trong liên kết với người nông dân thì DN có tài sản để giúp vốn trước cho nông dân thì chi phí sản xuất thấp, họ có thể bán số lượng lớn với giá hợp lý… Ngoài ra, ông Thủy lưu ý, trong tổng số DN XK gạo hiện nay chỉ có 15% kinh doanh theo chuỗi liên kết, 85% mua bán qua trung gian thương lái. Do đó, việc DN kinh doanh theo chuỗi có nhiều lợi thế về giá là điều đương nhiên.