Cuối tháng 2/2023, bé L.B.T (40 tháng tuổi, huyện Quế Phong) xuất hiện nôn nhiều, nôn tự nhiên kèm co giật. Gia đình lo lắng cho trẻ tới Trung tâm y tế huyện Quế Phong. Sau đó, trẻ nhanh chóng được chuyển Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An điều trị trong tình trạng suy hô hấp, co giật kéo dài, xuất tiết nhiều đờm dãi, sợ gió, sợ nước.
Tại khoa cấp cứu, các bác sỹ nhận định đây là một trường hợp nghi ngờ bệnh dại. Bé T thường xuyên tiếp xúc với chó mèo và cách nhập viện 1 tháng, gia đình bé có 1 con chó chết không rõ nguyên nhân. Dù được các bác sĩ cứu chữa tận tình nhưng bé T. không qua khỏi.
Sau đó không lâu, ngày 10/3, bệnh viện tiếp tục tiếp nhận bệnh nhi V.Q.H. (9 tuổi, huyện Tân Kỳ) nhập viện với chẩn đoán bị bệnh dại. Tương tự bé L.B.T, bé H. đã không được tiêm phòng vaccine dại sau khi tiếp xúc động vật bị bệnh. Khi bệnh dại đã lên cơn, trẻ không còn cơ hội cứu chữa.
Đầu tháng 3, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị ghi nhận 1 trường hợp được chẩn đoán bị bệnh dại. Trước khi khởi phát bệnh khoảng 2 tháng, người này bị chó chưa xác định nguồn gốc cắn vào mu bàn tay trái. Bệnh nhân không điều trị phơi nhiễm bằng vaccine và cũng không đến cơ sở y tế để thăm khám.
Ngày 2/3, bệnh nhân có dấu hiệu mệt mỏi, sợ nước, sợ gió, được người nhà đưa đến Trung tâm Y tế huyện Đakrông, sau đó được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh rồi chuyển lên Bệnh viện Trung ương Huế. Vào chiều 3/3, bệnh nhân được chuyển về nhà và ngày 6/3 tử vong.
Bác sĩ nội trú Trần Văn Cương - Phó giám đốc Bệnh viện - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết: Dại là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm - viêm não tủy cấp tính do virus, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn, vết thương, vết liếm ở da bị tổn thương của động vật mắc bệnh (thường là chó, mèo). Việc gia đình nuôi con vật trong nhà (nhất là vật khi chưa được tiêm phòng) và để trẻ thường xuyên tiếp xúc với chúng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Do thời gian ủ bệnh dại khá dài (từ 2 - 8 tuần, có thể kéo dài đến 1 năm) nên nhiều cha mẹ thường không để ý đến những tổn thương trên cơ thể trẻ. Thời kỳ ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết thương, vị trí vết thương và lượng virus dại được truyền sang người.
Dại khi đã lên cơn tỉ lệ tử vong là gần 100%. Cho tới nay, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi bị chó, mèo cắn, cào cần sơ cứu vết thương đúng cách. Tiêm vaccine phòng dại vẫn là biện pháp duy nhất và hiệu quả để phòng ngừa bệnh dại cho người bị chó cắn.
Khi bị chó, mèo cắn, cào, người bệnh cần bình tĩnh thực hiện:
Rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, nếu không có xà phòng thì phải rửa vết thương bằng nước sạch – đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại khi bị chó, mèo cắn. Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc Povidone, Iodine.
Hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương. Đến ngay Trung tâm Y tế gấn nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh dại.
Những trường hợp sau cần phải tiêm đồng thời cả vaccine dại và huyết thanh kháng dại: Khi chó cắn nghi ngờ là chó dại hoặc đang lên cơn dại; Có nhiều vết cắn nguy hiểm, vết cắn sâu; Có vết cắn (dù là nhẹ) tại bộ phận sinh dục và những nơi có nhiều dây thần kinh như đầu, mặt, cổ, đầu chi.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung bình mỗi năm có khoảng 59.000 người tử vong vì bệnh dại tại hơn 100 quốc gia (trong đó có 99% trường hợp người tử vong do nhiễm vi rút dại từ chó; 40% là trẻ em dưới 15 tuổi; 95% ca tử vong ở châu Á và châu Phi) và 29 triệu người phơi nhiễm với bệnh dại phải đi điều trị dự phòng (trong đó 40% là trẻ em từ dưới 15 tuổi ở các nước châu Á và châu Phi).
Cũng theo WHO, nếu không được điều trị dự phòng, con số tử vong vì bệnh dại có thể lên tới hơn 330 nghìn người mỗi năm. Ở châu Á, mỗi năm có khoảng 26 triệu người được điều trị dự phòng sau phơi nhiễm.
Tại Việt Nam, theo thống kê của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bộ Y tế, từ đầu năm 2022 đến ngày 5/11/2022, cả nước đã ghi nhận 53 trường hợp tử vong do bệnh dại tại 22/64 tỉnh thành phố, cao nhất cả nước có 13 trường hợp tại Bến Tre.
