Đưa “người có tầm ảnh hưởng” vào Luật
Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland tại Việt Nam Iain Frew, cho biết, Vương quốc Anh đã có hệ thống mạnh mẽ và toàn diện để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng từ nhiều năm nay, gồm cả việc mua hàng trực tiếp hoặc trực tuyến, và cả hàng hóa cũng như dịch vụ, bao trùm khá nhiều vấn đề có thể phát sinh khi phải đối mặt với những thách thức của người tiêu dùng.
Đáng chú ý, theo Đại sứ, trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển nhanh chóng, hàng năm, không chỉ có những sản phẩm, dịch vụ mới được cung cấp mà còn có cả nhiều cách thức tiếp cận mới đối với người tiêu dùng.
“Vì vậy, chúng tôi thấy rằng điều quan trọng là phải có một hệ thống quy định không chỉ thiết lập các quyền, biện pháp bảo vệ và các cách thức tìm kiếm bồi thường, mà còn dự đoán những thay đổi đó, hoặc một hệ thống có thể rà soát và cập nhật các biện pháp bảo vệ” - Đại sứ chia sẻ và nhấn mạnh việc rà soát hệ thống pháp luật và các quy định sau khi đi vào triển khai là rất quan trọng để xác định được những vấn đề mới phát sinh.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia Nguyễn Quỳnh Anh, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 đã có những điều chỉnh và có những quy định rất chi tiết về nghĩa vụ của từng chủ thể trong tiêu dùng trên không gian mạng, bao gồm cả chủ sàn thương mại điện tử; tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn; và người có sức ảnh hưởng.
Ví dụ, đối với sàn thương mại điện tử hoặc chủ của nền tảng số, nền tảng số trung gian, Luật yêu cầu phải công khai đầu mối để xử lý khiếu nại của người tiêu dùng; công khai danh tính của người bán cho người tiêu dùng được biết.
Đáng chú ý, Luật cũng đặt ra quy định đối với một chủ thể khá mới cả trên thế giới và ở Việt Nam, đó là những người có tầm ảnh hưởng.
“Ở Việt Nam, những người có tầm ảnh hưởng có thể có hàng triệu người theo dõi. Tôi không tiện nói tên những sàn hoặc những nền tảng mà họ khai thác, sử dụng. Những ngày gần đây, nếu theo dõi, chúng ta sẽ thấy rằng có những người có những đoạn quảng cáo sản phẩm lên đến hàng chục triệu người theo dõi hoặc có những người khi mở trang bán hàng của họ thì có hàng triệu người luôn luôn là khách hàng thân thuộc” - bà Nguyễn Quỳnh Anh cho biết.
Theo Luật, những người này khi muốn bán hàng phải có trách nhiệm cung cấp thông tin, có trách nhiệm với những sản phẩm mà họ quảng cáo. Đây là một trách nhiệm rất mới và cũng được yêu cầu đưa vào điều chỉnh trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Thêm nhiều công cụ để có thể bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng
Theo bà Nguyễn Quỳnh Anh - Phó Chủ tịch Ủy ban cạnh tranh quốc gia cho biết, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 là một dấu mốc quan trọng đánh dấu việc hoàn thiện khung pháp lý bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Cùng với Luật, nhiều văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã được ban hành, đặc biệt còn có những văn bản hướng dẫn chuyên sâu đến từng vấn đề trong Luật, như các chương trình về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng yếu thế, quy định đưa ra những danh mục sản phẩm hàng hóa phải đăng ký theo điều kiện Hợp đồng mẫu và điều kiện giao dịch chung,... Bên cạnh đó, Bộ Công Thương và UBND các tỉnh, thành phố cũng đã ban hành chương trình hành động thực thi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đồng thời, hoạt động kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng được quy định cụ thể tại Luật và các Nghị định liên quan mới được ban hành, để đảm bảo bao trùm được các hình thức vi phạm mới xuất hiện, cũng như mang tính răn đe đối với các đối tượng có ý định vi phạm.
“Chúng ta có một vòng tròn khép kín: từ khung pháp lý, từ việc tuyên truyền phổ biến, việc trao đổi thông tin trong khuôn khổ hợp tác quốc tế và cuối cùng là xử phạt nếu như phát hiện ra hành vi vi phạm. Như vậy, chúng tôi có thêm nhiều công cụ để có thể bảo vệ tốt quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng” - bà Nguyễn Quỳnh Anh nói.
Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland tại Việt Nam Iain Frew cho rằng, các điều luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của Anh không chỉ mang tính chất cốt lõi với người tiêu dùng mà còn rất quan trọng với các doanh nghiệp. Bởi các doanh nghiệp biết rằng họ có một sân chơi bình đẳng để hoạt động, họ hiểu yêu cầu và nhu cầu của người tiêu dùng và họ biết rằng họ phải tuân thủ luật pháp liên quan. Điều này cũng tạo ra một môi trường đầu tư dễ dự đoán và dễ hiểu cho các doanh nghiệp.
