Bất thường từ chủ đầu tư các công trình Ứng Hoà, Hà Nội

Báo PLVN số 334 (30/11) có bài phản ánh hàng loạt công trình tại huyện Ứng Hoà bị rút ruột dưới hình thức nghiệm thu, quyết toán, thanh toán khống. Đây là một dạng tham nhũng, có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự nhưng các cá nhân liên quan và chủ đầu tư chỉ bị đề nghị kiểm điểm hành chính. Tiếp tục tìm hiểu, chúng tôi thấy còn nhiều bất thường …

Chủ đầu tư “đỡ” cho đơn vị thi công

Theo kết luận thanh tra, dạng rút ruột phổ biến trong các công trình bị thanh tra là thi công không đúng thiết kế nhưng vẫn được nghiệm thu và đề nghị thanh toán đủ khối lượng, đúng chất lượng. Điển hình như Công trình Hạ tầng kỹ thuật Trung tâm Dịch vụ Thương mại (TTDVTM) và Nhà ở thị trấn (TT) Vân Đình - nghiệm thu khối lượng vượt dự toán, đắp nền thiếu chiều dài, nghiệm thu khống hơn 5,4 tỷ đồng.

Tuy nhiên, khi cơ quan thanh tra phát hiện được sai phạm trên thì Ban Quản lý dự án Đầu tư Xây dựng huyện Ứng Hoà (đại diện chủ đầu tư) và đơn vị thi công lại có công văn đề nghị cho… làm bù những khối lượng chưa đầy đủ, được đắp bù khối lượng san nền còn thiếu so với thiết kế (giá trị 1,3 tỷ đồng).

Học tập “cách khắc phục hậu quả” này, tại Công trình xử lý khẩn cấp kè chống sạt lở bờ đê sông Đáy (xã Viên Nội), UBND huyện cũng đề nghị Thanh tra Thành phố cho phép đơn vị thi công đắp bù khối lượng đường phục vụ thi công còn thiếu giá trị 38 triệu đồng.

Như vậy, tại hai công trình trên đã xảy ra việc nghiệm thu khống, chỉ chờ quyết toán và thanh toán thì bị phanh phui. Đáng nói hơn, nguy cơ mất hàng tỷ đồng trên lại do cơ quan thanh tra phát hiện chứ chủ đầu tư không chủ động phát hiện. Trong vụ việc này, không thể loại trừ việc “bắt tay” nhau giữa chủ đầu tư và đơn vị thi công để nghiệm thu khống khối lượng thi công. Rồi khi bị phát hiện, cả bên A và B lại cùng nhau xin… “làm bù” phần thi công thiếu.

Tại sao chủ đầu tư lại chủ động đứng ra xin cho đơn vị thi công “khắc phục hậu quả” của việc rút ruột trước đó? Và với cứ tình trạng “che chở” như trên, liệu có xuất hiện tình trạng, cứ rút ruột công trình rồi nếu bị phát hiện thì chỉ cần thống nhất…“làm bù” là xong? Một vấn đề khác là nếu cơ quan thanh tra không phát hiện sai phạm, thì Nhà nước đã mất hàng tỷ đồng và cũng chẳng có chuyện làm bù nào cả? 

 “Rút ruột” có … “truyền thống”

Trong 25 công trình (do cả UBND huyện hoặc do UBND một số xã làm chủ đầu tư) bị thanh tra lần này, có tới 21 công trình xảy ra việc nghiệm thu khống, tính toán sai và bị đề nghị thu hồi lại tiền hoặc giảm trừ giá trị thanh toán. “Điểm mặt” đơn vị thi công thì thấy, “giữ kỷ lục” về số tiền sai phạm là Công ty TNHH Thương mại và Vận tải Hoà Nam.

Liên danh của công ty này và Công ty Cổ phần Xây dựng 559, Công ty Xây dựng San Xây bị phát hiện nghiệm thu sai 5,4 tỷ đồng tại công trình Hạ tầng kỹ thuật TTDVTM và Nhà ở TT Vân Đình; Liên danh với Công ty Cổ phần Xây dựng và Dịch vụ Thương mại Trung Thành bị đề nghị giảm trừ hơn 877 triệu tại Công trình Chợ trung tâm đầu mối nông sản TT Vân Đình.

Ngoài ra, Công ty Hoà Nam còn bị đề nghị giảm trừ giá trị quyết toán ở hai công trình trường học khác tại xã Hoà Phú và xã Hoà Nam với số tiền hơn 85 triệu đồng.

Tiếp theo là Công ty TNHH Hưng Thịnh, bị phát hiện thanh toán sai, phải thu hồi hơn 350 triệu đồng tại 3 công trình: đường Minh Đức- Ngăm; đường Trầm Lộng – Giang Triều; đường vào UBND xã Đại Hùng; và Nhà lớp học trường mầm non xã Đại Hùng.

Sở dĩ, cơ quan thanh tra kiến nghị phải số tiền trên (chứ không giảm trừ giá trị thanh toán như các công trình khác) là do cả 4 công trình do Công ty TNHH Hưng Thịnh làm chủ đầu tư này đều có giá trị thanh toán lớn hơn giá trị nghiệm thu (do nghiệm thu khống hoặc tính toán sai), trong đó có hơn 340 triệu đồng đang bị tạm giữ chờ quyết toán.Công ty TNHH Vĩnh Hà cũng “góp mặt” trong 3 công trình bị phát hiện nghiệm thu sai với số tiền hơn 130 triệu đồng.

Theo số lượng các công trình trên thì thấy, nghiệm thu khống đã là “thói quen” của những công ty trên? Với thói quen này, tại sao họ lại trúng thầu nhiều công trình tiền tỷ tại huyện Ứng Hoà? Rất tiếc, việc thanh tra vừa qua mới chỉ dừng lại ở việc nghiệm thu, quyết toán chứ chưa sờ  tới công tác đấu thầu, chấm thầu của các công trình này.

Liệu có cần phải lựa chọn 1 công trình nào đó để tiến hành thanh tra điểm và toàn diện, từ lập dự án, đến đấu thầu, Giải phóng mặt bằng, thi công và nghiệm thu công trình?.

Khoa Lâm