Trao đổi với Pháp luật Việt Nam vào sáng 14/5, Th.s - Luật sư Ngô Thị Lựu - Công ty Luật TNHH Đại Việt (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) - nhận định qua thông tin nắm được từ các cơ quan báo chí cho thấy đây là vụ án mạng rất nghiêm trọng khiến dư luận xôn xao nhiều ngày qua.
Luật sư Lựu cũng cho biết, sự việc đang được Cơ quan cảnh sát điều tra làm rõ để xử lý theo đúng quy định pháp luật nên ngay lúc này khó có thể xác định án phạt nào sẽ giành cho hung thủ mà phải đợi Bản án có hiệu lực của Tòa án.
Nếu dựa trên các thông tin về vụ án và các sự việc là hoàn toàn đúng thì hung thủ có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người và tội xâm phạm thi thể mồ mả theo quy định của Bộ luật hình sự như sau:
Bộ luật hình sự năm 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:
Điều 123. Tội giết người
1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Giết 02 người trở lên;
b) Giết người dưới 16 tuổi;
c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;
d) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;
đ) Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo của mình;
e) Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
g) Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác;
h) Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
i) Thực hiện tội phạm một cách man rợ;
k) Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp;
l) Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người;
m) Thuê giết người hoặc giết người thuê;
n) Có tính chất côn đồ;
o) Có tổ chức;
p) Tái phạm nguy hiểm;
q) Vì động cơ đê hèn. …”.
Luật sư cũng khẳng định, hành vi giết người của Đỗ Văn Minh là hành vi cố ý tước đoạt tính mạng cháu vợ để nhận tiền bảo hiểm, đây là là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm nghiêm trọng đến tính mạng con người.
Theo quy định tại điểm q khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự, Hành vi giết người vì động cơ đê hèn để hưởng tiền bảo hiểm có dấu hiệu cấu thành tội giết người thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
Ngoài ra với hành vi đào trộm mộ nhằm mục đích “mượn” xác người khác để chết thay của mình, ĐỗVăn Minh có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội xâm phạm thi thể mồ mả theo quy định tại Điều 319 Bộ luật hình sự 2015 (đã được sửa đổi bổ sung năm 2017) như sau:
“Điều 319. Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt
1. Người nào đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
b) Chiếm đoạt hoặc hủy hoại vật có giá trị lịch sử, văn hóa;
c) Vì động cơ đê hèn;
d) Chiếm đoạt bộ phận thi thể, hài cốt".
Hành vi định “mượn” xác người chết để thay thế mình của nghi phạm Đỗ Văn Minh được thực hiện một cách cố ý, nghi phạm nhận thức rõ hành vi của mình và thấy trước hậu quả của hành vi đó, mong muốn hậu quả xảy ra. Bên cạnh đó, việc xâm phạm mồ mả của Minh đối người đã chết là hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; xâm phạm vào phong tục tập quán của dân tộc ta đối với thi thể, mồ mả của người đã chết.
Như vậy với hành vi xâm phạm thi thể, mồ mả của Đỗ Văn Minh, nghi phạm có thể phải chịu án phạt từ 02 năm đến 07 năm tù.
Có một số quan điểm cho rằng có thể hung thủ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm, tuy nhiên theo quan điểm của cá nhân của Luật sư Lựu thì hành vi của nghi phạm Đỗ Văn Minh không cấu thành Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm theo Điều 213 Bộ luật Hình sự. Bởi lẽ, Đỗ Văn Minh chưa chiếm đoạt tiền từ công ty bảo hiểm.
Huyện ủy Lâm Hà cũng đã ra quyết định tạm đình chỉ công tác ông Minh để phục vụ cho công tác điều tra.
Theo điều tra, vì ông Minh có nợ nần và mua một gói bảo hiểm với mức phí 200 triệu đồng/năm và có mệnh giá bảo vệ lên đến 18 tỷ đồng. Từ đây, Minh lên kế hoạch đào mộ tìm xác người để ngụy tạo hiện trường giả, thay thế mình (nhưng bất thành) để trục lợi bảo hiểm và xóa nợ.
Trong khi cháu mình là anh Trần Nho Vương (SN 1995, trú tại xã Đan Phượng, huyên Lâm Hà) đang ngủ, Minh dùng búa đánh vào đầu khiến nạn nhân tử vong. Sau đó, Minh đưa xác cháu mình lên xe bán tải, ngụy tạo hiện trường giả của một vụ tai nạn trên Quốc lộ 28 (đoạn qua xã Đắk Som, huyện Đắk G'Long).
Để đánh lừa cơ quan chức năng, trước khi châm lửa đốt xe, đưa toàn bộ vật dụng của mình đeo vào người nạn nhân. Khi đang lẩn trốn ở TP Đồng Xoài (Bình Phước), Minh bị Công an tỉnh Đắk Nông bắt.