Vì sao người lao động muốn rút bảo hiểm xã hội một lần?
Là cán bộ công đoàn, chị Lê Thị Hà, Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty May Minh Anh (tỉnh Nghệ An) cho biết rất bức xúc trước tình trạng nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) của nhiều doanh nghiệp (DN) khiến cho hàng trăm nghìn người lao động (NLĐ) lao đao, có gia đình lâm vào cảnh khốn cùng.
“Qua chia sẻ của đồng nghiệp ở nhiều DN cả nước khi phải chứng kiến cảnh rất nhiều nữ công nhân sinh nở không được hưởng tiền thai sản, có bạn công nhân con đã 8 tuổi mà mẹ vẫn chưa được hưởng chế độ gì; nhiều NLĐ thất nghiệp lâm vào cảnh ốm đau, bệnh tật mà không có trợ cấp thất nghiệp; có người nghỉ hưu 7 - 8 năm mà vẫn chưa được cầm sổ hưu... Đó cũng là lý do mà nhiều người mất niềm tin, muốn rút BHXH một lần để lo cho cuộc sống trước mắt”, chị Hà phản ánh.
Chị Lương Thị Tho (công nhân Xí nghiệp Quản lý và Xử lý chất thải Đình Vũ, TP Hải Phòng) cho biết, NLĐ rất lo lắng, bức xúc trước tình trạng DN trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH của NLĐ. Để giảm thiểu tình trạng này, bên cạnh việc tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử phạt người vi phạm, chị đề nghị Quốc hội khi sửa đổi Luật BHXH cần có các quy định nhằm xác định rõ vai trò, quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách BHXH để hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH gia tăng. Pháp luật cần có cơ chế phòng ngừa và giải quyết quyền lợi của NLĐ khi DN bị phá sản, chủ DN bỏ trốn; có cơ chế tín dụng ưu đãi hỗ trợ NLĐ khi gặp khó khăn để NLĐ không phải chọn rút BHXH một lần.
Đối với việc Công đoàn khởi kiện BHXH, đến nay vẫn rất khó khăn, mặc dù Công đoàn hết sức cố gắng, nhưng do mâu thuẫn, chồng chéo giữa một số quy định trong văn bản pháp luật. Chị Tho đề nghị Quốc hội sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật có liên quan như Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Lao động, Luật BHXH, Luật Công đoàn. Trong đó, đề nghị bỏ quy định trong dự thảo Luật BHXH về việc Công đoàn khởi kiện phải được NLĐ ủy quyền, vì Công đoàn là tổ chức đại diện đương nhiên cho NLĐ theo Điều 10 Hiến pháp và Điều l Luật Công đoàn.
Tập trung khắc phục triệt để những tồn tại, vướng mắc
“Chúng tôi rất chia sẻ với tình hình nợ đóng BHXH với NLĐ. Ngành BHXH rất trăn trở về vấn đề này”, Tổng Giám đốc BHXH Nguyễn Thế Mạnh bày tỏ.
Ông Nguyễn Thế Mạnh cũng đã đưa ra các giải pháp cụ thể như thường xuyên bám sát nắm chắc tình hình của DN. Trên cơ sở dữ liệu sẵn có của ngành BHXH Việt Nam, phân tích rủi ro, nhận diện DN có khả năng chậm đóng, trốn đóng BHXH. Năm 2021, BHXH Việt Nam đã xây dựng ứng dụng VssID-BHXH số. Đến nay, trong ứng dụng này đã thông báo tình hình chậm đóng BHXH từ 1 tháng trở lên của tất cả DN, NLĐ có thể theo dõi. Trên cơ sở đó, cùng với tổ chức Công đoàn, BHXH đôn đốc DN đóng BHXH cho NLĐ. Thành lập Ban chỉ đạo thu hồi nợ BHXH của 63 tỉnh, thành, cơ bản là Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng Ban Chỉ đạo và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Tăng cường công tác thanh, kiểm tra; tính riêng năm 2022, cơ quan BHXH đã thu hồi được 3.200 tỷ đồng cho NLĐ...
Ngoài ra, cơ quan này đã sử dụng các biện pháp khác như công khai nợ, chuyển hồ sơ và phối hợp với cơ quan Công an để xem xét khởi tố theo quy định. Căn cơ là sửa đổi Luật BHXH tới đây cần đưa vào các biện pháp mạnh để DN chấp hành như cưỡng chế hóa đơn, cấm xuất cảnh...
Nói về việc sửa Luật BHXH, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, trong tháng 8 này, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội việc sửa luật. Tại Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 7, Chính phủ đã họp và cho ý kiến về Luật BHXH.
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, việc sửa đổi Luật BHXH lần này tập trung chỉnh sửa, điều chỉnh những vấn đề bất cập, mở theo hướng phát triển BHXH và tăng quyền lợi cho NLĐ. Đặc biệt, ông Đào Ngọc Dung cũng nhấn mạnh việc tập trung làm sao để khắc phục việc chậm đóng, trốn đóng và nợ đóng BHXH. Ở đây có ba đối tượng khác nhau là chậm, trốn và nợ đóng bảo hiểm. Với hơn 200.000 lao động bị nợ đóng, chậm đóng BHXH, ông Dung cho biết đang phối hợp với đơn vị bảo hiểm, khoanh lại để tập trung xử lý.