Cân nhắc các điều kiện trong dự thảo Luật Đặc xá

(PLO) -Luật Đặc xá cần tránh chồng chéo chính sách khoan hồng, chỉ nên quy định đặc xá trong những trường hợp đặc biệt. Đó là quan điểm của Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội về dự án Luật Đặc xá do Bộ trưởng Công an đọc tờ trình.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội nêu những ý kiến băn khoăn về dự án Luật đặc xá

Trùng lặp chính sách khoan hồng

Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội đánh giá dự thảo Luật đang quy định nhiều điều kiện cụ thể của đặc xá cơ bản giống điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện được quy định tại BLHS. 

Bởi vậy nếu giữ quy định về điều kiện đặc xá theo hướng chặt chẽ hơn thì sẽ dẫn tới trùng lặp về chính sách do các đối tượng đủ điều kiện được xét đặc xá thì cơ bản đã được tòa án tha tù trước thời hạn có điều kiện. Ngược lại, nếu sửa đổi theo hướng quy định nới lỏng hơn điều kiện đặc xá so với tha tù trước thời hạn thì sẽ không khắc phục được tình trạng đặc xá với số lượng lớn như thời gian qua. Cần phân biệt đặc trưng của chính sách đặc trưng với các chính sách khoan hồng khác.

Ủy ban Tư pháp đề nghị chỉ áp dụng đặc xá đối với một số đối tượng nhất định, đặc biệt như: Người đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, người đang mắc bệnh hiểm nghèo, người bị kết án phạt tù là phụ nữ đang có thai hoặc đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi…

Về điều kiện đặc xá đáp ứng các điều kiện: có ý thức cải tạo tốt, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác. Riêng điều kiện về thời gian đã chấp hành án thì nên quy định theo hướng ngắn hơn so với điều kiện quy định tại Điều 66 của Bộ luật Hình sự.

Bên cạnh đó một số ý kiến của Ủy ban Tư pháp đề nghị không quy định cụ thể trong luật các điều kiện được đề nghị đặc xá mà dành cho Chủ tịch nước quyền quyết định trong từng lần xét đặc xá sau khi đã cân nhắc đầy đủ các yếu tố về chính trị - xã hội, đối nội, đối ngoại, tình hình tội phạm.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị cơ bản giữ các điều kiện được đề nghị đặc xá như Luật hiện hành. Tức là quy định bớt chặt chẽ hơn so với chế định tha tù trước thời hạn trong Bộ luật Hình sự, song cũng có ý kiến tán thành với nội dung của dự thảo Luật.

Cân nhắc điều kiện chấp hành hình phạt tiền

Về điều kiện đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí, bồi thường thiệt hại hoặc nghĩa vụ dân sự khác. Nhiều ý kiến của Ủy ban Tư pháp Quốc hội cho rằng, Luật Đặc xá hiện hành quy định chỉ áp dụng điều kiện này với đối tượng phạm tội tham nhũng và một số tội phạm khác do Chủ tịch nước quyết định. Dự thảo Luật sửa đổi theo hướng đây là điều kiện bắt buộc đối với mọi tội phạm. Quy định như vậy dẫn đến có những người mặc dù quá trình cải tạo rất tốt, lập công lớn nhưng do hoàn cảnh kinh tế khó khăn không có khả năng thi hành nghĩa vụ dân sự trong bản án hình sự thì sẽ không bao giờ được đặc xá, ảnh hưởng đến công bằng xã hội.

Mặt khác, về bản chất, đặc xá là một trong những chính sách khoan hồng của Nhà nước đối với người chấp hành án phạt tù, bên cạnh ý nghĩa là đặc ân của người đứng đầu Nhà nước thì chế định đặc xá còn có mục tiêu khuyến khích người chấp hành án phạt tù cải tạo tốt để sớm được tái hòa nhập cộng đồng.

“Việc đặc xá cũng tạo cơ hội cho họ sau khi được trả tự do có điều kiện lao động để thi hành nghĩa vụ dân sự. Việc ràng buộc trách nhiệm thi hành án dân sự đối với người bị kết án, coi đó là một điều kiện xét đặc xá sẽ làm giảm ý nghĩa của chính sách đặc xá, đồng thời làm mất đi động lực của những người bị kết án là người nghèo phấn đấu cải tạo tốt. Do vậy, đề nghị cân nhắc hết sức thận trọng quy định này”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội Lê Thị Nga nói.

Đọc thêm