Canh thụt, đọt mây nướng, rau nhíp là những món ăn thường ngày của bà con dân tộc thiểu số sinh sống tại tỉnh Bình Phước. Đặc biệt là canh thụt là món ăn truyền thống của người S’tiêng, M’nông, Khmer. Món canh này vừa mang triết lý sống gần gũi với thiên nhiên, vừa là món ăn ngon, đậm chất dinh dưỡng. Đây không chỉ là món ăn được dùng để tiếp đón khách quý mà còn là thức ăn chính trong các lễ hội truyền thống của một số đồng bào dân tộc sinh sống nơi núi rừng của tỉnh Bình Phước.
Canh thụt
Món ăn đặc biệt này là những nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực của đồng bào dân tộc nơi đây, có điều đơn giản bởi nguyên liệu chính của món canh này đều là những thực phẩm có sẵn, gần gũi với thiên nhiên, trong đời sống hằng ngày, như: cá, cua, tôm, tép nhỏ bắt được dưới dòng suối bên nhà, trên những thửa ruộng nhỏ. Các loại rau rừng như: đọt mây, lá nhíp, măng rừng, cà đắng (một loại cà mọc hoang trên rừng, quả nhỏ, có vị đắng khi chín, còn xanh thì ngọt). Nếu nấu với da trâu, da bò khô, hoặc cá khô thì phải nướng cho mềm. Đọt mây được tước vỏ và bẻ thành từng đoạn nhỏ trước khi bỏ vào ống nấu. Các gia vị kèm theo là mắm, ớt, muối, bột ngọt.
 |
Canh thụt món ăn truyền thống của người S'tiêng |
Chuẩn bị cho món canh này, tất cả các nguyên liệu vào ống và dựng nghiêng ống trên bếp lửa. Khi nấu canh thụt, phải dùng lửa ngọn liu riu của than hồng để ống không bị cháy, nguyên liệu chín đều, nhuyễn và không bị trào nước ra miệng ống.Tùy vào sức nóng của lửa than, khoảng 45 phút đến một giờ đồng hồ thì món canh sẽ chín đều và thơm. Khi chín, thụt các nguyên liệu này thật nhuyễn, cho chúng hòa quyện vào nhau. Đây cũng chính là lý do người ta gọi nó là “canh thụt”.
Canh thụt ăn với cơm rất ngon, ngon nhất là ăn cùng với cá trê, hoặc cá lóc nướng. Khi thưởng thức, chúng ta sẽ cảm nhận được đầy đủ hương vị của núi rừng: đắng, cay, ngọt, bùi. Những đọt mây thơm ngậy, có vị đăng đắng, hòa quyện với vị ngọt béo của thịt heo hoặc cá, cùng với vị béo bùi của lá nhíp, vị the của cà rừng, mùi thơm đặc trưng của lồ ô, hay tre, nứa bánh tẻ… Tất cả tạo nên một "bữa tiệc vị giác" lạ miệng, mang đặc trưng riêng, bình dị mà tinh tế khiến du khách không thể nào quên. Không những thế, nó còn mang triết lý của bà con về cuộc sống vứi đầy đủ những dư vị vất vả, hạnh phúc...
 |
Đọt mây - một đặc sản của núi rừng ban tặng cho đồng bào nơi đây |
Những loại rau dùng để nấu món canh thụt cũng có thể xào với tỏi tạo nên một món ăn rất tuyệt vời -nét ẩm thực độc đáo nơi núi rừng Bình Phước
Đọt mây nướng
Với những món ăn đặc biệt từ núi rừng của đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước ngoài canh thụt còn có đọt mây nướng hay rau nhíp xào tỏi.
Nguyên liệu để làm món đọt mây nướng là phần nõn trắng bên trong của ngọn mây. Phần nõn này được sơ chế sạch sẽ sau đó vặn dập để khi nướng trên bếp than sẽ không bị nổ. Với hơi nóng của lửa hồng, từ khi còn trên bếp, đọt mây đã tỏa ra một mùi hương đặc trưng rất khó cưỡng với những người sành ẩm thực. Đọt mây thường được chấm với muối ớt vắt chanh ăn kèm với canh thụt, cơm lam.
Hiện nay tại rất nhiều xã ở huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước, người dân đã đưa những loại rau rừng này về trồng ngay tại vườn nhà. Cách làm này vừa giữ được nguồn nguyên liệu quý tạo nên món ăn truyền thống vừa là nguồn thu nhập rất tốt c ải thiện đời sống của bà con dân tộc ít người nơi đây. Bởi hàng chục năm nay, các món ăn này hiện diện trên bàn ăn tại các nhà hàng trong khu vực. Ai đến Bình Phước mà chưa ăn món này thấy như mới dừng chân ở nửa đường.
 |
Đồng bào dân tộc cùng nhau làm món ăn truyền thống trong dịp lễ hội |
 |
Rau nhíp được bà con trồng mang lại nguồn lợi kinh tế không nhỏ cho đồng bào M’Nông, S’Tiêng |
Rau nhíp, đọt mây hay canh thụt không những là món ăn gắn liền với đời sống của bà con dân tộc ít người nơi đây mà hiện nay khi những món ăn này được đưa vào các nhà hàng trong Thành phố Đồng Xoài.
Dẫu các món ăn này đã được đưa vào trong nhà hàng nhưng để cảm nhận hết hương vị núi rừng của đọt mây nướng, rau nhíp xào hay canh thụt có lẽ không nơi nào tốt hơn là tại các lễ hội đặc trưng của bà con diễn ra nơi núi rừng đại ngàn. Đây cũng là lý do khiến các du khách phương xa đều muốn khám phá, thưởng thức khi có dịp đến với tỉnh Bình Phước.
