Chuyện từ 'Làng Du lịch tốt nhất thế giới' ở Việt Nam

Mô hình du lịch thích ứng thời tiết

Xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) có diện tích 71,8 km² với dân số 3.364 nhân khẩu, chủ yếu là tộc người Nguồn (cộng đồng dân tộc thuộc nhóm Việt - Mường). Bởi địa thế tứ bề các dãy núi đá vôi bao quanh, Tân Hóa được ví như “lòng chảo”. Lòng chảo thoát nước chậm, lại luôn bị ngập nặng khoảng hai tháng mùa mưa mỗi năm. Riêng trận lũ lịch sử năm 2010, nước ngập đến 12m, hầu hết nhà cửa bà con bị nhấn chìm, người dân phải hất nóc nhà, dắt díu nhau lên núi dựng lán tạm tránh lũ.

Nhưng “mẹ thiên nhiên” chẳng lấy hết của ai bao giờ. Tân Hóa sở hữu những cảnh sắc thiên nhiên kỳ vĩ, hang động tráng lệ, thảm động thực vật phong phú và những cánh đồng đồng lúa ngô đầy ắp phù sa. Cũng chẳng ngẫu nhiên khi nơi đây được chọn làm bối cảnh bấm máy của nhiều thước phim lớn. Bom tấn nhất là “Kong: Đảo Đầu lâu” của đạo diễn Jordan Vogt-Roberts tài ba Hollywood.

Những năm đầu thập niên 2010, Oxalis là doanh nghiệp tiên phong khai thác du lịch mạo hiểm hệ thống hang động Tú Làn ở Tân Hóa và hé mở cánh cửa điểm đến hấp dẫn du khách. Cũng thời gian này, đồng bào Nguồn nảy ra sáng kiến làm bè phao để “sống chung với lũ”, nhưng số lượng rất ít vì thiếu kinh phí. Từ sáng kiến trên, Oxalis đã tổ chức cuộc đua “Thử thách Tú Làn” hàng năm cho du khách chinh phục hang động, thiên nhiên và gây quỹ từ thiện dựng nhà nổi trên lũ cho người Tân Hóa.

Mươi năm trước, ít nhất có 63.000 lượt khách đã đến khám phá Tú Làn, hang Tiên ở Tân Hóa nhưng họ đều rời đi sau khi kết thúc tour. Mãi đến năm 2022, khi Oxalis chính thức khai trương khu nghỉ dưỡng Tú Làn Lodge bên sườn núi, khách đã móc hầu bao để nghỉ lại. Ý tưởng về một sản phẩm du lịch mới cũng ra đời từ đây. Những căn nhà nổi chống lũ được trang hoàng đầy đủ tiện nghi và biến thành một “Rural homestay” (nhà trọ nông thôn) cho khách nghỉ ngơi và trải nghiệm chính giữa những ngày dập dềnh nước lũ. Đó chính là ý tưởng lõi của sản phẩm du lịch thích ứng thời tiết được triển khai tại Tân Hóa từ quý II năm 2023.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong hé lộ rằng: Những Rural homestay trở thành mô hình lưu trú có một không hai. Người dân đã biến cái bất lợi thành sinh kế vững bền trên chính con đường vừa chinh phục, vừa gắn bó với thiên nhiên, bằng chính làng quê mộc mạc, yên bình vốn có ấy.

Hoạt động du lịch đã tạo việc làm thường xuyên cho hơn 120 bà con Tân Hóa với thu nhập 8 - 10 triệu đồng/tháng. Điểm nhấn là dịch vụ “trải nghiệm ăn tối tại nhà dân”. Bữa ăn từ rau cỏ vườn nhà, cá song, gà đồi. Đặc sản Tân Hóa là món “pồi” (nếp, ngô và sắn giã mịn rồi nấu chín) ăn kèm món ốc xoắn nhỏ luộc. Chỉ đơn giản thế mà thành “mỹ vị nhân gian”…

Kỳ vọng tương lai

Trong xu hướng toàn cầu hiện nay, các nước đã đưa ra cam kết mạnh mẽ về mục tiêu “Net zero” vào năm 2050… Phát triển du lịch ứng phó với biến đổi khí hậu của làng Tân Hóa đã phù hợp xu hướng này. Nhưng chỉ hợp thôi là chưa đủ để mô hình này “sống khỏe” và phát triển trong tương lai.

Ông Nguyễn Châu Mỹ - Phó Tổng giám đốc Oxalis cho biết: “Tân Hóa đang từng bước minh chứng là mô hình liên kết hiệu quả giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Chính quyền hỗ trợ về cơ sở hạ tầng, đào tạo nghiệp vụ cho người dân và quản lý những cam kết bảo vệ môi trường, an ninh trật tự. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm quảng bá, tìm kiếm và vận chuyển du khách. Người dân tạo thêm giá trị bền vững, nếp sống văn hóa bản địa để thỏa nhu cầu khám phá của du khách. Việc bà con tham gia vào chuỗi hoạt động kinh doanh chính là yếu tố tạo nên chất lượng sản phẩm và thương hiệu du lịch”.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong thì khẳng định: “Giải thưởng “Làng Du lịch tốt nhất thế giới” chưa phải là đích đến, mà chỉ mới bắt đầu! Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực với niềm tin tưởng tương lai, Tân Hóa không chỉ là mô hình du lịch thích ứng thời tiết kiểu mẫu của Việt Nam, mà còn là làng du lịch cộng đồng kiểu mẫu ở khu vực Đông Nam Á”.

Khi dòng viết này chạm tay bạn đọc, sắc Xuân đã ngập tràn xóm làng Tân Hóa. Sau khi cổng chào được thêm vào dòng chữ “Làng Du lịch tốt nhất thế giới”, bức tranh quê xứ này vẫn thế. Tứ bề núi đá vôi vẫn dung dị bao bọc xóm làng, trên đồng cỏ mênh mang, đàn trâu thong dong dưới đàn chim trắng bay. Nhưng du lịch đã chảy những mạch nguồn của hy vọng. Lớp trẻ vốn chỉ biết người Tây qua Tivi, internet… thì nay được giao tiếp ngay bên thềm nhà. Và rồi, những giấc mơ phát triển quê hương cũng từ đây sẽ theo bước chân người trẻ đi khắp bốn bể năm châu.