Trong quá trình thu thập thông tin và sau khi bài báo được đăng tải, chúng tôi ghi nhận được nhiều bức xúc của chính những cán bộ Viện Địa lý - Viện Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam về Chủ nhiệm đề tài hợp tác với Hải Phòng – Nghiên cứu sinh (NCS) Lê Thị Kim Thoa.
Học tiến sĩ hơn 10 năm chưa xong
Cách đây không lâu, dư luận từng xôn xao chuyện một Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy của một tỉnh phía Bắc, có bằng tiến sĩ ở nước ngoài chỉ sau 6 tháng được cử đi học, trong khi chương trình đào tạo tiến sĩ tại Việt Nam cũng như các nước trên thế giới phải kéo dài ít nhất từ 2 năm trở lên; thì nay, theo phản ánh của cán bộ Viện Địa lý thì NCS Lê Thị Kim Thoa lại mất tới… hơn chục năm mà vẫn chưa thể cầm trong tay tấm bằng tiến sĩ!
Theo tài liệu hiện có, niên khóa từ 1/4/1998 đến 31/3/2003, qua đề cử của cơ quan, kỹ sư Thoa (SN 1973, công tác tại Phòng Nghiên cứu và Xử lý thông tin môi trường, Viện Địa lý) được Quỹ học bổng JSPS Ronpaku (Nhật Bản) chọn làm NCS. Người hướng dẫn phía Nhật Bản là Dr. Honda Yoshiaki – Trường Đại học Chiba, Nhật Bản và người hướng dẫn phía Việt Nam là PGS.TS Nguyễn Đình Dương, Viện Địa lý.
Không rõ lý do gì, bà Kim Thoa đã không thể hoàn tất niên khóa này và về nước trước thời hạn. Bà Thoa tìm cách khỏa lấp bằng bài báo, công trình khoa học sao chép từ những nghiên cứu của chính người hướng dẫn. Điển hình là bài báo đăng trên tờ “Journal of the Japan Society of Photogramme try and Remote Sensing” vào năm 2002 có nhiều đoạn văn, công thức tính toán cóp lại bài nghiên cứu của ông Dương đã đăng từ 2 năm trước trên một tạp chí khoa học của Hà Lan (tạp chí này đã phải gửi thư xin lỗi ông Dương).
Nhưng điều khiến mọi người khó hiểu hơn cả là việc bà Thoa tiếp tục được tham gia đào tạo tiến sĩ trong nước tại Viện Địa lý với nhiều thắc mắc về quy chế tuyển sinh và không có sự đồng ý của lãnh đạo Phòng – nơi bà Thoa đang công tác. Tuy nhiên, cho đến nay bà Thoa vẫn chưa thể hoàn thành luận án tiến sĩ, thậm chí chưa thể tổ chức được hội thảo cơ sở. Vậy mà bà vẫn được Viện KH&CN Việt Nam “tín nhiệm” giao cho nhiều đề tài với kinh phí gần 4 tỷ trong 2 năm vừa qua. (!?)
Tự dán “mác” lãnh đạo
Đề tài độc lập hợp tác với UBND TP. Hải Phòng năm 2010 - 2011 do bà Kim Thoa làm chủ nhiệm có tổng kinh phí gần 1,7 tỷ đồng; trong đó kinh phí đối ứng của địa phương lên tới hơn 940 triệu đồng, ngân sách nhà nước từ Viện KH&CN Việt Nam là 700 triệu đồng. Như chúng tôi đã phản ánh trong bài báo trước, chỉ riêng tiền mua vật tư hóa chất (chủ yếu là mua cảnh ảnh vệ tinh) đã mất xấp xỉ số tiền ngân sách mà Viện KH&CN phải chi. Tại sao một số tiền rất lớn chỉ để mua ảnh chưa hề qua xử lý lại được Viện KHCNVN và địa phương tin cậy phê duyệt; liệu có khuất tất gì không?
Theo Quyết định số 238/QĐ-UBND ngày 5/2/2010 về việc phê duyệt kinh phí đối ứng đề tài hợp tác KH&CN của UBND TP. Hải Phòng, chức danh của NCS Lê Thị Kim Thoa được ghi là “Phó trưởng phòng Phòng Nghiên cứu và Xử lý thông tin môi trường”; trong khi theo lý lịch khoa học và lời khẳng định của ông Trưởng phòng – PGS.TS Nguyễn Đình Dương, bà Kim Thoa chỉ là trợ lý nghiên cứu. Liên hệ với Phó Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng Hoàng Văn Kể - người đã ký Quyết định số 238 thì ông Kể cho hay, trong Quyết định có nêu chức danh Phó trưởng phòng của bà Thoa là do xét đề nghị của Sở KH&CN.
Còn đề tài hợp tác với tỉnh Thái Bình do NCS Lê Đức Hạnh làm chủ nhiệm, bà Kim Thoa chỉ là thư ký song bà lại về tỉnh thẩm định tài chính cho đề tài mà theo quy định của Viện KH&CN Việt Nam đây là công việc của chủ nhiệm. Chúng tôi đã trao đổi với ông Lê Minh - Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Thái Bình về việc tỉnh này đã thông qua kinh phí cho đề tài hay chưa?.
Ông Minh cho biết, hiện lãnh đạo tỉnh chưa quyết định gì nhưng ông nhấn mạnh: Nếu tỉnh cấp kinh phí thì sẽ trên cơ sở hóa đơn, chứng từ và người chịu trách nhiệm cuối cùng không ai khác là Viện KH&CN Việt Nam vì đã phê duyệt kinh phí!
Với những chuyện khá kỳ lạ trên, dư luận cho rằng liệu các công trình nghiên cứu khoa học được giao cho bà Kim Thoa liệu có “nhầm” địa chỉ?
Thục Quyên