Dân quá khổ tại khu tái định cư thuỷ điện Hủa Na

Nhường đất cho thủy điện, người dân chuyển đến các khu tái định cư. Tuy nhiên, đằng sau những ngôi nhà xây bằng gạch kiên cố khang trang như một khu đô thị mới là những ánh mắt lo lắng của bà con với bộn bề những khó khăn chồng chất…

Gần 6 tháng qua, người dân sống trong khu vực tái định cư thủy điện Hủa Na tại xã Tiền Phong, huyện Quế Phong đang phải chạy ăn từng bữa, không có đất sản xuất, không công ăn việc làm, thiếu nước sạch sinh hoạt…

Sau vẻ hào nhoáng của những ngôi nhà mới xây tại khu tái định cư là những nỗi lo lắng.

Người dân ngồi chơ xơi… nước

Dự án thuỷ điện Hủa Na là một trong những dự án có quy mô lớn trên địa bàn Nghệ An nên 1.362 hộ dân với hơn 5.000 nhân khẩu tại 14 thôn, bản phải di dời đến nơi ở mới. Thời điểm tháng 6/2012, công tác di dân ra khỏi vùng lòng hồ hoàn tất, người dân từng bước làm quen với cuộc sống nơi đất mới tại các điểm tái định cư (TĐC).

“Giờ đói muốn đi vay anh em bà con gạo nhưng không ai có, ai cũng không có ruộng làm lúa, gạo cấp thì chưa được cấp 6 tháng ni rồi nên dân ở đây chủ yếu là ghi nợ ngoài quán để ăn  qua ngày. Chờ nhà nước được cấp đất để sản xuất mà chưa biết đến khi mô mới có…?”.

Tuy nhiên, có mặt tại một số điểm TĐC của Dự án thủy điện Hủa Na trên địa bàn xã Tiền Phong và những ngày đầu tháng 6/2013, phóng viên PLVN chứng kiến cảnh đàn ông, đàn bà ở nhà “ngồi chơi xơi… nước”.

Ban đầu, khách tưởng cuộc sống của bà con nơi đây chắc cũng ổn định nên mới có cảnh nhàn rỗi này. Vậy nhưng, đi sâu tìm hiểu thì thực tế không phải vậy. Sự nhàn rỗi đó đến từ việc bà con chưa được cấp đất sản xuất nên đàn ông, đàn bà, người già, con trẻ đều ngồi chơi.

Rít một hơi dài rồi từ từ hạ chiếc điếu cày xuống, anh Lô Minh Thuận (44 tuổi) – Phó bản cũng là một hộ dân TĐC từ bản Huồi Muộng chuyển đến khu TĐC Huôi Siu – Huôi Lạn cho biết: “Khó khăn lắm chú à, điện thắp sáng thì chưa ổn định, nhiều nhà còn chưa lắp công tơ điện. Nước sạch thì lúc có lúc không, nhiều khi phải xuống khe suối để gánh về dùng.

Thấy họ hứa, nếu ra đây trước thời điểm 30/6/2012 thì được hỗ trợ mỗi hộ 5 triệu để bàn giao khu vực lòng hồ để họ tích nước, nhưng đã gần một năm rồi vẫn chưa được nhận. Ra khu TĐC dựng lán ở hơn 2 tháng chờ nhà  xây xong mới được vào ở.

Họ cũng hứa hỗ trợ gạo ăn cho bà con mỗi khẩu 30kg/tháng, 1 quý nhận 1 lần trong vòng 3 năm, nhưng đã hơn 6 tháng nay dân không được nhận gạo. Bà con phải vay hoặc mua nợ các quán hàng cầm cự, còn vay mượn cũng không được vì anh em, bà con nhìn quanh ai cũng thiếu đói như nhau…”.

Gia đình anh Thuận có 5 khẩu, mỗi tháng sẽ được hỗ trơ 1,5 tạ/5 người/tháng, nhưng đã 6 tháng nay vẫn chưa được hỗ trợ để ăn, đành phải lần lữa nợ các quán hàng để lấy gạo ăn.

Nợ người dân đến khi nào?

Cùng cảnh như những hộ dân khác trong bản không có việc gì để làm, gia đình anh Vi Văn Sơn (28 tuổi) hai vợ chồng chỉ loanh quang trong bản ngồi uống nước chè rồi tán chuyện với mấy người trong bản hết ngày. Không có đất sản xuất, muốn đi làm thuê cũng không ai mướn vì ở đây nhà nào cũng giống nhà nào.

“Người dân đã có chỗ để an cư nhưng chưa thể lạc nghiệp vì đất sản xuất không có. Muốn có miếng đất để trồng cây sắn, củ khoai… chống thiếu đói nhưng không có đất”, anh Sơn nói.

Anh Thuận cho biết thêm: “Trước đây họ hứa là sẽ cấp đất đai để người dân trồng trọt nhưng giờ chưa có đất, hai vợ chồng cũng không có việc chi làm. Hầu hết người dân trong bản không có việc làm, nên cuộc sống không được như ngày sống trong lòng hồ còn có con cá dưới khe, măng trong rừng…”.

Cám cảnh hơn, gia đình ông Lô Văn Xuân, qua đợt bão tháng trước đã bị tốc mái, gia đình chỉ có tiền mua một nửa mái ngói để lợp chỗ cần thiết, còn lại đang bỏ dở dang vì không có tiền mua ngói. Cùng cảnh ngộ thiếu đói, thiếu đất, thiếu việc làm như những hộ dân khác, anh Vi Văn Thành lâu nay đã phải đi ghi nợ các quán để lấy gạo về ăn, không có việc gì làm ra tiền để mua gạo, không có ruộng để trồng lúa…

“Giờ đói muốn đi vay anh em bà con gạo nhưng không ai có, ai cũng không có ruộng làm lúa, gạo cấp thì chưa được cấp 6 tháng ni rồi nên dân ở đây chủ yếu là ghi nợ ngoài quán để ăn qua ngày. Chờ nhà nước được cấp đất để sản xuất mà chưa biết đến khi mô mới có…?”, bà Lô Thị Toàn cho biết.

Gia đình bà Toàn có 3 khẩu, mấy tháng nay hai ông bà cũng phải vay mượn hết mấy yến gạo ngoài quán, chạy ăn từng bữa một. Bà cho biết thêm, sau này nhận gạo được cấp thì trả lại cho quán chứ cũng không có tiền để mua, vì không làm gì ra tiền khi tuổi đã cao và đất trong vườn không có thửa nào…

Ông Lương Hiến Chương – Bí thư xã Tiền Phong cho biết: “Bà con gặp khó khăn trong cuộc sống vì chưa được cấp đất để sản xuất mùa màng nên không có việc làm, đa số đều nhàn rỗi. Tiền đền bù cho các hộ dân vẫn chưa dứt điểm, việc hỗ trợ gạo cho người dân tại các điểm TĐC cũng chưa được cấp trong 6 tháng vừa qua…  Xã cũng đã đề xuất nhiều lần trong các cuộc họp và tiếp xúc cử tri nhưng vẫn chưa được giải quyết”. Những lời hứa chưa được thực hiện hoặc là còn dang dở, trong khi đó còn “nợ” dân gạo ăn hàng ngày.

(Còn tiếp)

Bí thư chi bộ bản Huôi Muồng – ông Vi Văn Quốc chia sẻ: “Bản có 119 hộ/432 khẩu chưa được cấp gạo trong vòng 6 tháng qua. Không biết kêu ai, chỉ biết kêu đến xã và hội đồng rồi cũng đến đó. Chưa thấy hỗ trợ tiền cây cối, chưa có đất sản xuất. Kiến nghị nhiều lắm nhưng chưa thấy có giải quyết chi dân khổ lắm. Đường ống dẫn nước bị hỏng cũng không thấy sửa, người dân tự “chế” các vật dụng để có nước để dùng. Đất sản xuất chưa có nên cũng không dám mơ đến chợ nông thôn, nếu muốn đi chợ phải ra đến ngã 3 Phú Phương (cách bản hơn 10km) mới có chợ… ”.

Ngô Toàn