Điều tra vụ án xâm hại người dưới 18 tuổi: Bảo đảm bí mật đời tư, nhân phẩm nạn nhân

(PLVN) - Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng được đề xuất trong dự thảo Thông tư quy định trách nhiệm của lực lượng Công an nhân dân (CAND) trong việc thực hiện một số trình tự, thủ tục tố tụng hình sự thân thiện trong quá trình điều tra vụ án xâm hại người dưới 18 tuổi Bộ Công an đang lấy ý kiến nhân dân.
Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Dự thảo nêu rõ nguyên tắc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, khởi tố, điều tra các vụ án xâm hại người dưới 18 tuổi. Theo đó, mọi hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, khởi tố, điều tra các vụ án xâm hại người dưới 18 tuổi phải được tiến hành trong môi trường thuận tiện cho việc bảo đảm bí mật đời tư và danh dự, nhân phẩm của người dưới 18 tuổi. Hạn chế đến mức thấp nhất số lần tiếp xúc giữa người bị hại là người dưới 18 tuổi với bị can trong vụ án. Đặc biệt, ưu tiên giải quyết nhanh chóng, chính xác, kịp thời các vụ án xâm hại người dưới 18 tuổi.

Theo Dự thảo thông tư, khi nhận được thông tin hành vi phạm tội xâm hại người dưới 18 tuổi đang diễn ra hoặc diễn ra vừa kết thúc thì bị phát hiện, các cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận thực hiện theo trình tự, thủ tục sau: Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an, Trạm Công an tiếp nhận ban đầu phải thông báo ngay cho Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện nơi xảy ra vụ việc phạm tội hoặc CQĐT có thẩm quyền biết để giải quyết, đồng thời thực hiện các biện pháp cấp bách tại hiện trường theo quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều 6 Thông tư này.

Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an, Cơ quan An ninh điều tra Công an cấp tỉnh tiếp nhận ban đầu phải thông báo ngay cho Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện nơi xảy ra vụ việc phạm tội hoặc CQĐT có thẩm quyền biết để giải quyết.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an cấp tỉnh (hoặc Phòng thuộc Công an cấp tỉnh thực hiện chức năng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao) phát hiện các hành vi xâm hại người dưới 18 tuổi đang diễn ra trên môi trường mạng Internet, mạng xã hội phải kịp thời thu thập thông tin, sử dụng các biện pháp kỹ thuật để lưu giữ thông tin, xác định địa chỉ IP, thông tin cơ bản của các tài khoản, trang mạng xã hội, xác định địa chỉ nơi diễn ra tội phạm (nếu có thể), kịp thời cung cấp thông tin cho CQĐT có thẩm quyền.

Dự thảo nêu rõ, khi xác định được người bị hại là người dưới 18 tuổi thì cơ quan điều tra cần thông báo ngay cho người giám hộ, người đại diện hợp pháp của người bị hại là người dưới 18 tuổi để họ có thể gặp gỡ và thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình trong quá trình tố tụng.

Ngoài các cá nhân tham gia tố tụng với tư cách là người giám hộ, người đại diện hợp pháp, cơ quan điều tra có thể đề nghị đại diện cơ quan LĐTB&XH, đại diện Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Nhà trường ở nơi tiến hành tố tụng hoặc cán bộ hỗ trợ khác trợ giúp cho người bị hại là người dưới 18 tuổi, đặc biệt là những người không có gia đình, lang thang cơ nhỡ, người dưới 18 tuổi không nơi nương tựa, người dưới 18 tuổi bị buôn bán, đánh tráo, chiếm đoạt khi họ hoặc gia đình họ có yêu cầu hỗ trợ về chỗ ở, tham vấn, chăm sóc y tế, sức khỏe, trợ giúp về mặt pháp lý, tâm lý trong quá trình tố tụng hoặc khi xét thấy cần thiết.

Đối với người bị hại là người dưới 18 tuổi, CQĐT phải đề nghị tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý trợ giúp pháp lý cho họ. Việc trợ giúp pháp lý theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản có liên quan. Người giám hộ, người đại diện hợp pháp và cán bộ hỗ trợ đã nhận trách nhiệm trợ giúp cho người bị hại là người dưới 18 tuổi có thể tham gia trong các giai đoạn tố tụng của vụ án.

Đối với việc bảo vệ người bị hại, Dự thảo thông tư nêu rõ: khi có căn cứ xác định tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người bị hại là người dưới 18 tuổi hoặc người thân thích của họ bị xâm hại hoặc bị đe dọa xâm hại do việc cung cấp chứng cứ, tài liệu, thông tin liên quan đến tội phạm thì CQĐT phải áp dụng ngay các biện pháp theo quy định tại khoản 1 Điều 486 của Bộ luật Tố tụng Hình sự để bảo vệ họ.

Tùy tình hình thực tế, có thể áp dụng thêm các biện pháp như sau: Đề nghị các cơ quan thông tin, truyền thông gỡ các bài báo, thông tin trên mạng xã hội về nhân thân của người dưới 18 tuổi là bị hại khi họ có yêu cầu hoặc xét thấy cần thiết phải bảo vệ thông tin nhân thân của người dưới 18 tuổi bị xâm hại; áp dụng các biện pháp nghiệp vụ hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền áp dụng các biện pháp kỹ thuật để bảo vệ thông tin nhân thân, danh dự, nhân phẩm người dưới 18 tuổi là bị hại, người tố giác tội phạm, người làm chứng bị xâm hại hoặc là người làm chứng bị phát tán trên mạng Internet hoặc các mạng xã hội; xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị các cơ quan, tổ chức xử lý theo thẩm quyền đối với người cố tình phát tán, truyền đưa thông tin nhân thân của người dưới 18 tuổi là bị hại, người tố giác tội phạm, người làm chứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người dưới 18 tuổi là bị hại. 

Đọc thêm