Bên bếp than đỏ rực, chị Trần Thị Liên (SN 1968, ngụ khối 8, phường Nghi Thủy, thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An) đang nhanh tay trở những khúc cá thu tươi xanh. Vừa làm, chị chia sẻ: “Để khúc cá không bị cháy và có mùi thơm đặc trưng yêu cầu người nướng phải trở đều tay. Trung bình mỗi ngày tôi nướng khoảng 1 - 2 tạ cá thu”.
Chị Liên theo nghề ngót nghét đã gần 30 năm. “Lúc nhỏ, tôi học nghề từ mẹ. Sau khi bà mất đi, tôi tiếp tục nối nghiệp của gia đình cho đến hôm nay. Nhờ nghề này giúp tôi phát triển kinh tế, nuôi mẹ già và ba đứa con nhỏ”, lời chị Liên.
Nói về bí quyết, chị Liên cho biết, yêu cầu đầu tiên là phải chọn những con cá thu tươi. Để làm được điều này thì ngay từ sáng sớm, các hộ nướng cá đã phải đến các bến cá, chờ tàu khai thác thủy sản về, chọn mua cá tại gốc. Một con cá thu đạt yêu cầu phải có đôi mắt sáng, thịt da trắng. “Cũng là cá thu, nhưng khi đã ươn thì nướng lên thịt cá sẽ bở, ăn không có mùi thơm, thịt không dai nữa”, chị Liên cho hay.
Nói rõ hơn về các công đoạn nướng cá, chị Lê Thị Hồng (SN 1968, ngụ phường Nghi Hải) cho hay, cá thu sau khi thu mua về sẽ được rửa sạch, cắt khúc chéo, vừa kích cỡ. Những khúc cá này tiếp tục được ngâm vào nhiều thau nước sạch. Trung bình ngâm qua chừng 5 - 6 lần, đến khi nào thau nước có màu trắng, trong thì đạt yêu cầu.
Trong quá trình ngâm, rửa cá, có thêm thao tác là dùng chiếc tăm nhỏ, lấy những mạch máu đỏ trong thân cá ra, giúp khúc cá đẹp hơn, lúc nướng xong không có máu đỏ. Khúc cá sau khi rửa sạch sẽ được vớt ra để ráo nước, càng để ráo nước khúc cá càng ngọt, dai hơn.
Để khúc cá không bị cháy, dính rỉ sắt, trước khi nướng phải quấn một lớp lá chuối tươi đã rửa sạch xung quanh thanh sắt. Sau đó những thanh sắt này sẽ được xếp ngay ngắn lên bếp than đỏ rực. Người nướng cá chỉ việc xếp các khúc cá lên và đều tay trở cá. “Một nhả cá tôi nướng gần 30 phút. Trong quá trình làm phải để ý nếu thanh sắt quấn lá chuối đã cháy hết thì phải thay thanh khác vào. Như vậy, khúc cá vừa có mùi thơm riêng, vừa không bị dính rỉ sắt”, chị Liên cho hay.
 |
| Những khúc cá thu được cắt khúc, ngâm nước sạch trước khi nướng |
Những khúc cá sau khi nướng được để cho nguội hẳn rồi bọc trong lớp báo sạch để trong hộp kín. Hiện cá thu được các thương lái lấy mối đưa đi các chợ trong và ngoài tỉnh từ đồng bằng cho đến các huyện miền núi Nghệ An như Con Cuông, Tương Dương, Kỳ Sơn… Thậm chí, những khúc cá thu nướng còn được một số thương lái xuất sang Lào.
Mấy năm gần đây, ngoài các thương lái, cá thu nướng còn phục vụ khách du lịch đến Cửa Lò. Các nhà hàng, khách sạn khi cần, chỉ cần điện thoại đặt trước là các hộ nướng cá cho người đem đến tận nơi. Với khách mua về, cá sẽ được gói ghém bỏ vào thùng xốp, có thể vận chuyển hàng trăm km một vài ngày vẫn giữ được độ tươi nguyên.
Riêng với gia đình chị Liên, nhiều năm nay, lò nướng cá của chị là địa chỉ tin cậy của 7 trường mẫu giáo trên địa bàn huyện Nghi Lộc (tỉnh Nghệ An). Hàng tuần, các trường sẽ đặt những đơn hàng cụ thể, gia đình phục vụ tận nơi.
Với những người theo nghề này, dù trời lạnh hay nóng như đổ lửa, vẫn phải bịt kín người từ đầu đến chân, nếu không hơi nóng sẽ làm sém, khô nứt da.
Vất vả là vậy, nhưng với nhiều hộ dân nơi đây nghề nướng cá giúp họ phát triển kinh tế gia đình, nuôi con vào đại học. Đơn cử như gia đình chị Liên, nhờ nghề này đã giúp người phụ nữ góa bụa nuôi ba cô con gái vào đại học, thành đạt.
Chị kể, chồng mất khi đứa con út chưa kịp chào đời, trong khi con gái đầu mới hơn 4 tuổi nên chị phải bươn chải nuôi các con và người thân. “Một mình tôi phải nuôi tới 6 miệng ăn, trong khi cả nhà chỉ trông chờ vào nghề nướng cá. Cũng may nghề nướng cá đã giúp tôi trang trải cuộc sống”, chị Liên tâm sự. Nghề nướng cá thu còn giúp chị có kinh tế để nuôi ba cô con gái vào Đại học, Cao đẳng.
“Làm nghề này, chuyện thức khuya dậy sớm, làm xuyên trưa là chuyện bình thường, nhưng làm nhiều nên thành quen. Hiện ngày nào không được ngồi trong bếp than nướng cá là thấy khó chịu, không thoải mái”, lời chị Liên.
Ông Nguyễn Văn Huệ, Chủ tịch Hội nông dân phường Nghi Thủy cho hay: Hiện địa phương có gần 100 hộ làm nghề nướng cá. Đây là nghề giúp nhiều hộ dân nơi đây vươn lên khá giả, nuôi con thành đạt.
