Theo cáo trạng, năm 2014, UBND Hà Nội nhận được đơn thư tố một số DN ký hợp đồng vay vốn và quyền ưu tiên mua căn hộ hình thành trong tương lai tại dự án chung cư 409 Lĩnh Nam, phường Vĩnh Hưng, quận Hoàng Mai có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Vào cuộc điều tra, xác định dự án 409 Lĩnh Nam gồm 2 thửa đất diện tích 8.008,4m2 và 4.285,2m2. Nguồn gốc đất 8.008,4m2 do Cty CP Hanel xốp nhựa quản lý. Diện tích 4.285,2m2 do Cty điện tử Hà Nội (nay là Cty CP Hanel) quản lý.
Năm 2003, Cty CP Hanel xốp nhựa di dời nhà xưởng sang quận Long Biên, chuyển nhượng tài sản trên cho Cty Đầu tư phát triển nhà Hà Nội số 5 (Cty số 5) thuộc TCty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội. Năm 2004, UBND Hà Nội có quyết định giao Cty nhà Hà Nội số 5 làm chủ đầu tư và lập dự án nhà ở trên diện tích 8.008,4m2.
Năm 2007, căn cứ Nghị quyết họp HĐQT của Cty số 5, ông Trần Văn Can (Giám đốc) ký hợp đồng liên doanh với một Cty với nội dung cùng nhau góp vốn để thành lập pháp nhân mới là Cty Vĩnh Hưng, vốn điều lệ 30 tỷ đồng. Đến 2008, Cty điện tử Hà Nội cũng ký hợp đồng hợp tác với Cty Vĩnh Hưng để triển khai dự án trên diện tích 4.285,2m2.
Năm 2009, Nguyễn Hoàng Long, Chủ tịch HĐQT Cty CP Bất động sản Megastar mua lại Cty Vĩnh Hưng với giá 115 tỷ đồng. Cùng năm, Hà Nội có quyết định điều chỉnh cục bộ khu đất 409 Lĩnh Nam, cho phép Cty Hanel hợp tác với Cty Vĩnh Hưng nghiên cứu, lập dự án khu nhà ở kết hợp văn phòng và dịch vụ.
Mặc dù UBND Hà Nội mới chấp thuận chủ trương, dự án chưa được cấp phép nhưng Long vẫn đưa ra các thông tin gian dối; giới thiệu dự án đã được phê duyệt và Cty Vĩnh Hưng đang triển khai thi công, chậm nhất không quá 3 tháng kể từ ngày ký cam kết sẽ triển khai xây dựng hạ tầng.
Để khách hàng tin tưởng, tháng 1/2010, Long thuê đơn vị thi công đào đất làm tầng hầm, ép cọc nhồi, làm tường vây… Long gửi thư mời các khách hàng đến dự lễ khởi công. Thực tế, do thi công trái phép nên Cty bị xử phạt 30 triệu đồng.
Từ cuối 2009 đến 2013, Long đã ký 122 hợp đồng vay tài sản và cam kết mua nhà hình thành trong tương lai với các cá nhân, thu hơn 113 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Nguyễn Hoàng Long là Chủ tịch HĐQT Cty VinaMegasta (đơn vị không liên quan đến dự án) nhưng đã ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Quỳnh để Quỳnh ký hợp đồng huy động vốn với 574 khách hàng dưới hình thức hợp đồng vay vốn và được quyền mua căn hộ chung cư hình thành trong tương lai với hơn 191 tỷ đồng.
Cáo trạng xác định Quỳnh biết rõ dự án chưa được cấp phép song vẫn đưa các thông tin gian dối là Cty Hạ Long có quyền ký bán các căn hộ hình thành trong tương lai… Số tiền nhận được, Quỳnh đã chuyển cho Long 147 tỷ.
Long còn bổ nhiệm Nghĩa làm Giám đốc Cty Vĩnh Hưng. Ngày 1/6/2011, Long ký giấy ủy quyền và chỉ đạo Nghĩa từ tháng 6/2011 đến giữa 2012 ký 328 hợp đồng huy động vốn của các khách hàng, thu hơn 157,7 tỷ đồng.
Tổng cộng Long đã chiếm đoạt của 1.024 khách hàng với hơn 461,9 tỷ đồng; đã trả lại hơn 5,2 tỷ.
“Trong vụ án này, Long giữ vai trò chính, đã khởi xướng lôi kéo, chỉ đạo các bị cáo khác thực hiện hành vi phạm tội, là người sử dụng phần lớn số tiền chiếm đoạt được nên chịu trách nhiệm chính trong vụ án. Quỳnh là đồng phạm tích cực trong việc lập, ký các hợp đồng góp vốn. Nghĩa là người được bị cáo Long bổ nhiệm, đã ký kết hợp đồng góp vốn, giúp sức cho Long chiếm đoạt số tiền hơn 157 tỷ đồng”, bản án tuyên.
HĐXX xử phạt bị cáo Long tù chung thân, tổng hợp với hình phạt 30 năm tù của bản án trước, buộc chấp hành hình phạt chung là tù chung thân. Bị cáo Quỳnh 18 năm tù và bị cáo Nghĩa 7 năm tù. Về trách nhiệm dân sự, buộc bị cáo Long và Quỳnh phải liên đới bồi thường cho 229 khách hàng tổng số tiền hơn 115,2 tỷ đồng, trong đó phần của Long hơn 91 tỷ, Quỳnh là hơn 23 tỷ.
Với các khách hàng khác đã ký hợp đồng góp vốn với Cty Vĩnh Hưng hoặc Cty Hạ Long mà chưa được đưa vào danh sách các bị hại, HĐXX thấy rằng, để đảm bảo quyền lợi cho họ, sẽ dành quyền khởi kiện cho những người này với Long và Quỳnh bằng vụ án dân sự khác theo thủ tục tố tụng dân sự khi có yêu cầu.
Ngoài ra, HĐXX nhận định quá trình điều tra và tại phiên tòa cho thấy để xảy ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng này còn có trách nhiệm của lãnh đạo các Cty và cá nhân khác có liên quan, cũng như của các sở, ban, ngành thuộc UBND Hà Nội. HĐXX kiến nghị CQĐT và VKSND Hà Nội tiếp tục xem xét để xử lý theo đúng quy định của pháp luật, tránh bỏ lọt người và hành vi phạm tội, đảm bảo công bằng, không có vùng cấm trong xử lý các vi phạm pháp luật.
HĐXX cũng kiến nghị UBND Hà Nội cùng các sở, ban, ngành và các Cty, đơn vị liên quan cần phối hợp, xem xét xử lý và quản lý việc sử dụng thửa đất số 409 Lĩnh Nam đảm bảo đúng quy định pháp luật, tránh thất thoát tài sản Nhà nước, cũng như đảm bảo lợi ích của các bên liên quan.