Đi tù vì hành vi giúp đỡ người khác
Theo hồ sơ vụ án, ngày 18/3/2018, anh Nguyễn Ngọc Dũng (30 tuổi, ngụ P.Tân An, TP.Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) điều khiển xe khách 16 chỗ BS 47B - 012.50 chở hơn 10 hành khách lưu thông theo hướng từ Gia Lai - Đắk Lắk.
Đến khoảng 18h cùng ngày, khi đi qua Km 173+500m, đường Hồ Chí Minh (thuộc địa phận Tổ dân phố 4, P.Thiện An, TX.Buôn Hồ, Đắk Lắk), anh Dũng phát hiện cháu Trương Minh Huy (2 tuổi) chạy từ bên trái (theo chiều lưu thông của xe anh Dũng) ra giữa đường.
Thấy cháu nhỏ vừa chạy vừa khóc, không có người lớn đi cùng nên anh Dũng dừng xe, nói với Lê Thanh Toàn (26 tuổi, phụ xe) xuống bế cháu bé vào lề đường. Sau đó, anh Toàn xuống xe, đưa cháu nhỏ vào lề đường và có hỏi vài người xung quanh “Con ai đây?”. Tuy nhiên, mọi người đều lắc đầu không biết.
Dũng bảo anh Toàn bế cháu nhỏ lên xe và tiếp tục chạy về hướng TP.Buôn Ma Thuột. Khi lên xe, cháu Huy vẫn tiếp tục khóc nên Dũng vừa điều khiển xe, vừa dỗ cho cháu ngủ.
Vào thời điểm đó, một người dân tại TX.Buôn Hồ đã ghi lại biển số xe của Dũng vì nghi ngờ tài xế này bắt cóc trẻ con. Tiếp đó, người thân của cháu Huy đi tìm và được thông báo về việc cháu nhỏ “bị bắt” lên xe BS 47B - 012.50, đang chạy về hướng TP.Buôn Ma Thuột.
Ngay lập tức, người thân của cháu nhỏ đã gọi điện báo tin đến Công an TX.Buôn Hồ.
Nhận được tin, Công an TX.Buôn Hồ đã thông báo nội dung vụ việc, biển số xe mà Dũng điều khiển đến một số Trạm CSGT dọc đường Hồ Chí Minh để phối hợp giải quyết.
Sau đó, tổ công tác của Trạm CSGT Krông Búk đang làm nhiệm vụ tại Km 696, đường Hồ Chí Minh (địa phận xã Ea Đrơng, H.Cư Mgar, Đắk Lắk) đã bố trí lực lượng chốt chặn. Khi phát hiện xe khách mang BS 47B - 012.50 như tin báo, cán bộ CSGT đã ra hiệu lệnh dừng xe, kiểm tra.
Ngay trong đêm 18/3, anh Dũng, phụ xe và hơn 10 hành khách đi cùng được đưa về trụ sở Công an TX.Buôn Hồ để lấy lời khai, làm rõ về hành vi “giữ người trái pháp luật”.
Tại trụ sở công an, anh Dũng nhiều lần khai với cơ quan điều tra rằng, lúc đó anh thấy cháu bé đang gặp nguy hiểm, không có người lớn đi cùng, suýt bị xe khách tông trúng nên mới chủ động dừng xe, nhờ phụ xe bế đưa vào đường.
Tuy nhiên, khi phụ xe hỏi những người dân ven đường “Con ai đây?”, thì không nhận được câu trả lời. Do đó, anh mới quyết định đưa cháu nhỏ lên xe, đưa về trạm CSGT gần nhất để giao lại với mong muốn cứu cháu bé được an toàn.
Dù vậy, sau một thời gian điều tra, thu thập chứng cứ, Công an TX.Buôn Hồ đã khép tội anh Dũng về hành vi “giữ người trái pháp luật”.
Ngày 21/11/2018, TAND TX.Buôn Hồ đã xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Ngọc Dũng. Tại tòa, chị Võ Thị Minh Anh (hành khách trên xe hôm xảy ra vụ việc) khai: “Khi bế lên xe, Dũng đã lau mặt, dỗ cho cháu bé không khóc và cho cháu ngủ. Khi đến gần trạm CSGT, tài xế đã chủ động giảm tốc độ, tấp vào lề đường trước khi CSGT ra tín hiệu”.
Còn anh Nguyễn Hùng Cang (một hành khách khác) khai rằng anh không nhớ rõ chi tiết sự việc, nhưng hôm đó, tài xế Dũng vừa lái xe, vừa dỗ cháu bé và nói: “Chắc bố mẹ nó cãi nhau, làm gì thì làm chứ phải quan tâm đến con cái, chắc phải gửi vào chùa cho có phụ nữ chăm sóc”.
Trong khi đó, anh Nguyễn Văn Hải (CSGT), người đã ra lệnh dừng xe anh Dũng hôm 18/3 cho rằng khi anh đã ra hiệu lệnh dừng xe, kiểm tra thì tài xế mới giảm tốc độ, dừng xe.
Dù còn nhiều ý kiến tranh cãi, nhưng HĐXX phiên tòa sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo Dũng mức án 2 năm tù. Sau đó, anh Dũng có đơn kháng cáo, kêu oan.
Bản án khiến cộng đồng mạng dậy sóng
Ngày 21/2/2019, TAND tỉnh Đắk Lắk đã mở phiên xét xử phúc thẩm. Tại phiên tòa này, bà Lương Thị Ái Nhi, mẹ của cháu Huy (cháu bé được Dũng bế lên xe), đã có đơn xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự với Dũng. Trong đơn, bà Nhi viết: “Thật lòng tôi cũng cảm ơn anh Dũng vì đã cứu con tôi khỏi nguy hiểm khi không có bố mẹ bên cạnh. Bản thân tôi và gia đình không muốn anh Dũng phải đi tù vì hành động như thế…”.
Theo thông tin trên báo Thanh Niên, phiên tòa phúc thẩm không có luật sư bào chữa cho bị cáo, HĐXX vẫn giữ nguyên quan điểm về tội danh “giữ người trái pháp luật” đối với bị cáo Dũng. Tuy nhiên, nhiều tình tiết liên quan đã được xem xét và bị cáo Dũng được giảm án từ 2 năm tù xuống mức 15 tháng tù giam.
Giải thích về việc không gửi cháu bé vào nhà dân hoặc một cơ quan nào đó gần nhất, anh Dũng cho hay, khi xuống xe, bế cháu bé vào, phụ xe đã hỏi vài người bên đường là cháu bé con ai, nhưng chẳng ai trả lời, chẳng ai biết nhà cháu bé ở đâu.
Ở góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Anh Thơm - Trưởng văn phòng Luật sư Nguyễn Anh, đoàn Luật sư TP.Hà Nội cho rằng cơ quan công an cần phải đánh giá đúng bản chất sự việc. “Nếu bắt giữ cháu bé thì anh Dũng phải có động cơ, mục đích cụ thể. Ở đây anh Dũng không quen biết cũng như không hề có mâu thuẫn với người nhà cháu bé; cũng không có việc bế bé về nuôi, bán hay cho người khác".
Những tình tiết trong vụ án này khiến cộng đồng phải đặt câu hỏi về cách xét xử của Tòa án. Trong lời nói của gia đình cháu nhỏ hay tình tiết sau khi đưa bé trai lên xe ô tô của mình, anh Dũng đã lau mặt và dỗ cho bé ngủ để bé bớt sợ hãi sau khi đi lạc đã thể hiện việc giúp đỡ bé chứ không xâm phạm đến quyền tự do thân thể của bé. Hơn nữa, đây là tài xế của một chiếc xe chở khách, với nhiều hành khách ngồi trên xe. "Không lẽ, một tài xế sẵn sàng phạm tội và để cho hành khách của mình chứng kiến toàn bộ việc làm sai trái trên mà không suy nghĩ gì. Việc một lái xe chở khách dừng lại để bế một đứa bé không có người thân chăm sóc, đang ở một mình bên đường quốc lộ không thể xem là hành động bắt cóc mà nó là một việc giúp đỡ người khác", một bạn đọc bình luận.
Còn theo chuyên gia Nguyễn An Chất, Công ty Tư vấn tâm lý An Việt Sơn cho rằng Cơ quan công an cần lấy lời khai của các nhân chứng để làm sáng tỏ vụ việc, làm rõ mục đích của tài xế này là gì. Nếu làm oan người vô tội thì sẽ khiến mọi người e ngại, không muốn giúp đỡ người khác vì sợ “tai bay vạ gió”, chuyên gia Nguyễn An Chất nhấn mạnh.
Phản hồi của bạn đọc trên các báo điện tử và mạng xã hội đều lên án quyết định của Tòa án. Bạn đọc Nguyễn ở Than Hóa bình luận trên Thanh Niên: " Quý ngài ở tòa đang góp phần xây dựng nên một xã hội vô cảm, vì ai cũng sợ vướng phiền hà khi giúp đỡ người khác".
Sau phiên tòa phúc thẩm, anh Dũng vẫn khẳng định mình không phạm tội, không hổ thẹn với lương tâm vì đã làm được việc tốt là cứu cháu bé khỏi nguy hiểm. “Nếu gặp lại trường hợp tương tự, tôi vẫn sẽ hành động như vừa rồi chứ không thay đổi. Giờ tôi có nói thế nào cũng không diễn tả hết được hoàn cảnh nguy hiểm của cháu bé lúc đó. Tôi chỉ ước rằng giá như cháu biết nói, tôi sẽ hỏi cháu kỹ hơn và không vướng vào lao lý như hôm nay”, anh Dũng chia sẻ.
Bài học của vụ án xe Inova lùi trên cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên đã và những vụ án khiến cộng đồng dậy sóng gần đây, khi được kiểm tra lại đều phát hiện ra những sai phạm lớn của những người xét xử. Đây là vụ án mà cộng đồng đang lên án vì sự vô cảm của Tòa, có thể khiến cho những giá trị tốt đẹp bị biến mất, làm cho thói vô cảm của cộng đồng gia tăng. Bản án cần phải xem xét lại.