Theo khảo sát của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong 9 tháng đầu năm 2011, có trên 48.700 doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động, tăng 21,8% so cùng kỳ năm 2010. Trong khi đó, dự báo tình hình kinh tế thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp sẽ tác động tiêu cực đến nền kinh tế có độ mở lớn như nước ta.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: “Việc tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh gắn với nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh của doanh nghiệp được Chính phủ xác định là một nhiệm vụ trọng tâm”.
 |
| Theo dự báo, tình hình kinh tế thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp sẽ tác động tiêu cực đến nền kinh tế có độ mở lớn như nước ta. Ảnh minh họa |
Kinh tế khó khăn, doanh nghiệp “long đong”
Năm 2011 sắp qua. Báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 2 QH khóa XIII nêu rõ: Trong tháng 10 và 11, tình hình kinh tế, xã hội có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, nền kinh tế nước ta vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, nếu không tháo gỡ kịp thời, sản xuất sẽ trì trệ, tăng trưởng suy giảm, tác động xấu đến ổn định kinh tế vĩ mô...
Trong suốt 1 năm đương đầu với những khó khăn, thử thách đó, bằng những giải pháp điều hành quyết liệt, tốc độ tăng giá tiêu dùng có xu hướng giảm liên tục trong 6 tháng qua, tính chung 11 tháng tăng 17,5%. Với xu thế này, mục tiêu kiềm chế tăng giá tiêu dùng năm 2011 khoảng 18% là có khả năng thực hiện được.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa phải chịu tác động mạnh từ những bất ổn của nền kinh tế thế giới và trong nước, nên dù là lực lượng tạo việc làm lớn nhất nhưng lại phải chịu quá nhiều khó khăn trong suốt 3 năm qua và đặc biệt trong năm 2011, thậm chí đa số các doanh nghiệp nhỏ và vừa này đang ở trong tình trạng “dở sống, dở chết”.
Mà khó khăn lớn nhất là vấn đề tiếp cận nguồn vốn vay từ các ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính. Số liệu của Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho thấy, hiện nay các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, chỉ có khoảng 20% các doanh nghiệp được vay vốn thường xuyên. Nên nếu không có thêm các hỗ trợ tích cực hơn, nếu không giảm được lãi suất xuống dưới 15% một năm và lạm phát xuống dưới 10% một năm thì có nguy cơ phần lớn số doanh nghiệp này sẽ không còn tồn tại sau một năm nữa với hậu quả cực kỳ nghiêm trọng cho cả nền kinh tế.
Dùng chính sách “cứu” doanh nghiệp
Để đáp ứng tình hình, Chính phủ cũng đã và đang chỉ đạo thực hiện một số giải pháp chủ yếu để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng.
Giải pháp cơ bản, quan trọng hàng đầu là phải tập trung sức kiềm chế lạm phát, đưa lạm phát năm 2012 về 1 con số để giảm lãi suất cho vay, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn, giảm chi phí đầu vào; ưu tiên tín dụng phục vụ sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp, bảo đảm điện, xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ, ưu đãi về tài chính gắn với nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp thông qua Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia; phát hành trái phiếu doanh nghiệp; cơ chế bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cơ chế tín dụng đầu tư hỗ trợ xuất khẩu và các chính sách khác.
Chính phủ sẽ kéo dài thời hạn thực hiện các chính sách hiện hành về hỗ trợ thuế và đề nghị QH xem xét việc miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp ở mức phù hợp, cũng như tiếp tục thực hiện các biện pháp để mở rộng thị trường trong và ngoài nước, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, khai thác có hiệu quả các thị trường có hiệp định mậu dịch tự do để tăng nhanh xuất khẩu; thực hiện có hiệu quả cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam.
Đặc biệt, để hỗ trợ cho các doanh nghiệp, theo dự toán ngân sách đã được QH thông qua, tăng thu bình quân là 9,8%, khối ngoài quốc doanh khoảng 25%. Việc tăng thu này thì phải phân biệt hai loại chính sách. Một là chính sách thuế thì điều chỉnh bằng các luật chính sách như thuế giá trị gia tăng, thu nhập doanh nghiệp, cá nhân... thì đến năm 2012 tất cả các luật chính sách này không có gì thay đổi cả.
Như vậy là mức động viên, tỷ lệ động viên không có gì thay đổi cả. Chỉ có 2 luật sẽ đưa vào năm 2012 này là Luật thuế đất phi nông nghiệp. Luật này thay thế cho Luật nhà đất thì dự kiến chỉ tăng lên 1.000 tỷ đồng thôi (tức là 3.000 mà trừ đi 2.000 như Luật thuế cũ thì chỉ còn 1.000 tỷ); Hai là Luật thuế đối với thuế môi trường, theo tính toán cũng tăng thêm chỉ 1.000 tỷ thôi. Bởi vì xăng dầu thì không thu phí từ bên kia và chuyển sang đây thì giữ nguyên, không tăng phí này. Do đó, cả năm 2012 phấn đấu tăng thu không phải bằng tăng tỷ lệ động viên doanh nghiệp mà tăng thu bằng cách chống thất thu ở các khâu và tăng cường cưỡng chế các việc nợ thuế đối với hải quan cũng như đối với thuế nội địa.
Rà soát các dự án bất động sản, có chính sách phù hợp, nhất là về tín dụng để tháo gỡ khó khăn cho các dự án sắp hoàn thành trong các lĩnh vực: xây dựng nhà xưởng sản xuất, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp, ký túc xá sinh viên và các dự án đầu tư cho giáo dục, y tế. Tiếp tục hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy huy động các nguồn lực xã hội cho phát triển, đa dạng hoá các hình thức đầu tư, đẩy mạnh hợp tác công - tư, đơn giản hoá thủ tục hành chính trong các hoạt động của doanh nghiệp.
QH khóa XIII tại kỳ họp thứ 2 cũng đã thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2011-2015. Để thực hiện các mục tiêu này, Nghị quyết cũng nêu rõ 9 nhóm giải pháp, trong đó xác định tiếp tục kiên trì kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định giá trị sức mua của đồng tiền, thực hiện chính sách tiền tệ với mục tiêu hàng đầu là ổn định gá trị đồng tiền, kiểm soát để bảo đảm tương thích giữa tăng tổng phương tiện thanh toán, tăng dư nợ tín dụng với tốc độ tăng trưởng kinh tế và kiềm chế tăng chỉ số giá tiêu dùng.
Đẩy mạnh kênh huy động vốn qua thị trường chứng khoán và các định chế tài chính khác... Đây là một trong những nhóm giải pháp có tác động trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Dù phải hết sức nỗ lực mới có thể thực hiện hiệu quả song với việc đưa ra được các giải pháp này cũng đã tạo được niềm tin cho doanh nghiệp phát triển trong chặng đường tiếp theo với sự “sát cánh” tích cực của Chính phủ và toàn xã hội.
| * Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng: Kiên định cơ chế giá thị trường có hỗ trợ đối tượng chính sách Đối với giá điện, xăng dầu, than và các hàng hóa, dịch vụ quan trọng khác, đề nghị Quốc hội ủng hộ chủ trương kiên định thực hiện cơ chế giá thị trường; đồng thời, có hỗ trợ phù hợp đối với các đối tượng chính sách. Chính phủ sẽ xác định lộ trình hợp lý để thực hiện, vừa từng bước tiếp cận giá thị trường, vừa góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này phải công khai minh bạch kết quả sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm để Quốc hội và cử tri giám sát. Các tập đoàn, tổng công ty nhà nước sản xuất kinh doanh các mặt hàng này phải được cơ cấu lại bảo đảm hoạt động có hiệu quả, hoàn thành tốt nhiệm vụ và vai trò Nhà nước giao. * Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh: Chỉ cho phép mở rộng đầu tư công một số công trình Thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ thì chúng ta đã tạo ra được hiệu quả rất rõ rệt. Trong thực tế Nghị quyết 11 không yêu cầu thu hồi vốn đầu tư đã bố trí của năm 2011 của các bộ, ngành và các địa phương về trung ương. Thực tế đến phút này Chính phủ chưa thu hồi, chưa cắt một đồng nào về kế hoạch đã bố trí bằng số lượng cụ thể giao cho các bộ, ngành và địa phương. Chỉ cho phép mở rộng đầu tư công một số công trình như Nghị quyết 11 đã nêu là thiên tai cấp bách lũ lụt, vốn ODA và sau đó Nghị quyết 83 (tháng 5/2011) bổ sung thêm là cầu yếu, cấp bách về quốc phòng, an ninh và vừa rồi thì bổ sung thêm là nông thôn mới. Những dự án này sẽ được thông báo để khởi công mới, còn lại là không được khởi công mới. Chính vì cái này cho nên nó đã góp phần làm cho bố trí nguồn vốn đầu tư giảm rất mạnh. Năm nay theo chúng tôi dự báo chỉ đạt khoảng 34% so với GDP đầu tư xã hội mà bình quân của năm 2009 và đến 2010 là 42% mà bây giờ giảm còn 34% thì để thấy chúng ta đã giảm rất nhiều. * Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ: Đang nghiên cứu vấn đề hỗ trợ thuế cho doanh nghiệp Đối với vấn đề hỗ trợ thuế cho doanh nghiệp thì tại kỳ họp tháng 10 vừa rồi, Chính phủ và Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Tài chính và hiện nay chúng tôi đang nghiên cứu để trình trường trực Chính phủ và báo cáo với Chính phủ trong kỳ họp tháng 12 này. Phương án có thể tiếp tục hỗ trợ cho doanh nghiệp trong năm 2012 trong điều kiện khó khăn hiện nay là: Một là có thể tiếp tục giãn thuế cho một số đối tượng và hai là miễn giảm thuế cho một số đối tượng. Tùy theo chức năng, nhiệm vụ cũng như thẩm quyền vấn đề nào trình Chính phủ thì Chính phủ xem xét quyết định; vấn đề nào trình Quốc hội thì Chính phủ xem xét để trình Quốc hội. |
Xuân Hương
