Thế giới hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế
Nhìn từ góc độ phát triển chung của loài người, đại dịch COVID-19 được xem là bước lùi. Sau 2 năm dịch bệnh, tất cả quốc gia, lĩnh vực đều chịu thiệt hại nặng nề. Điều cần làm lúc này không chỉ là khôi phục kinh tế - xã hội, mà còn là chữa lành những tổn thương tâm lý của con người sau thời gian dài cách ly.
Hơn lúc nào hết, thế giới cần những giải pháp đột phá để đẩy nhanh quá trình phục hồi sau đại dịch. Trong bối cảnh đó, VinFuture 2022 với chủ đề “Hồi sinh và Tái thiết” nhằm tìm kiếm và vinh danh các công trình KHCN kiệt xuất có tác động tích cực trong và sau đại dịch giúp phát triển bền vững đời sống của hàng triệu người trên khắp hành tinh. Giải thưởng đã truyền cảm hứng mạnh mẽ đến các nhà khoa học trên thế giới nghiên cứu, phát triển khoa học để cống hiến và phụng sự nhân loại, giúp con người vượt qua những "cơn đại hồng thủy" như đại dịch COVID-19.
Giải thưởng VinFuture 2022 có 970 hồ sơ được đề cử, đến từ 71 quốc gia, tăng gần gấp 2 lần mùa giải đầu tiên. Về chất lượng, tỉ lệ đối tác đề cử là các tác giả thuộc nhóm 2% các nhà nghiên cứu hàng đầu được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới cũng đã tăng hơn gấp đôi so với năm 2021. Bên cạnh đó còn là sự gia tăng của tỉ lệ đối tác đề cử đến từ các nhà khoa học châu Á với 34,6%, tỉ lệ đối tác đề cử đến từ châu Phi lên đến 12,4%, tăng hơn 6 lần so với năm 2021. Điều này cho thấy VinFuture 2022 đã có tác động lan tỏa toàn cầu và truyền cảm hứng tới cộng đồng khoa học ở khắp nơi trên thế giới.
 |
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Vingroup.
Giới khoa học cũng đánh giá cao các tiêu chí của giải thưởng VinFuture rất khác biệt so với các giải thưởng khoa học toàn cầu khác. Có nhiều giải trao thưởng cho các sáng chế trong các ngành khoa học cơ bản, nhưng trên thực tế, không phải ai cũng hiểu và được lợi từ những sáng chế đó. Những người như nông dân, công nhân hay người nghèo, không để tâm nhiều đến những việc con người đặt chân lên mặt trăng, cái mà họ cần là mỗi ngày đều có nước uống, có thức ăn, có sức khỏe tốt. Giải thưởng VinFuture rất đặc biệt ở điểm đó. Với những sáng chế đạt giải VinFuture, hàng tỷ người trên khắp hành tinh đều có cơ hội được thụ hưởng lợi ích như nhau, đúng như thông điệp “Khoa học phụng sự nhân loại” mà Giải thưởng này hướng tới.
Trong Lễ Trao giải thưởng VinFuture 2022, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định: “VinFuture 2022 không chỉ cho thấy nguồn cảm hứng mạnh mẽ từ Giải thưởng KHCN toàn cầu do người Việt Nam khởi xướng mà còn mang tới cho chúng ta niềm hi vọng lớn lao về những công trình khoa học hữu ích với cuộc sống của hàng triệu người ở các quốc gia đang phát triển, hướng tới một thế giới phát triển công bằng hơn được khởi tạo từ KHCN”. Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: “Không chỉ là sợi dây bền chặt gắn bó các nhà khoa học Việt Nam và thế giới, VinFuture còn là nhịp cầu để các nhà nghiên cứu, phát minh trên toàn cầu hiện thực hoá những khát vọng khoa học lớn lao để phụng sự nhân loại, đúng như Tiến sỹ Katalin Kariko, một trong những chủ nhân của Giải thưởng Chính Vinfuture lần thứ nhất đã nói: "Từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế"”.
Giải thưởng VinFuture 2022 sẽ “tái định hình” thế giới hậu đại dịch
Vượt qua 970 đề cử, 4 công trình khoa học xuất sắc được vinh danh năm nay đều thuộc các lĩnh vực đã và đang tác động hàng ngày tới đời sống của hàng tỷ người trên thế giới, gồm: công nghệ - y sinh học – nông nghiệp và môi trường. Điểm chung xuyên suốt nổi bật của tất cả các đề án là đã tạo ra sự “Hồi sinh và Tái thiết”, góp phần xây dựng nền tảng phát triển bền vững cho nhân loại trong tương lai.
Trong đó, Giải thưởng Chính VinFuture 2022 đã được trao cho 5 nhà khoa học: Sir Timothy John Berners-Lee, Tiến sĩ Vinton Gray Cerf, Tiến sĩ Emmanuel Desurvire, Tiến sĩ Robert Elliot Kahn, và Giáo sư Sir David Neil Payne với các tầng phát minh đột phá trong việc kết nối công nghệ mạng toàn cầu (CNMTC). CNMTC là kết quả của nhiều phát minh vĩ đại phục vụ nhân loại với hành trình phát triển và hoàn thiện suốt nhiều thập kỷ của nhiều thế hệ nhà khoa học đến từ Vương Quốc Anh, Pháp và Hoa Kỳ, tạo ra nền tảng của kinh tế tri thức và là bệ phóng cho các công nghệ đột phá tiếp như Trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, Điện toán đám mây, Dữ liệu lớn. CNMTC đã thay đổi toàn bộ thế giới và hàng tỷ người đang hưởng lợi từ phát minh khoa học vĩ đại này. Đặc biệt, suốt thời gian thế giới bị chia cắt do đại dịch, CNMTC đã trở thành nền tảng kết nối nhân loại, thay đổi toàn diện phương thức giao tiếp và làm việc của hàng tỷ người trên khắp hành tinh và góp phần hạn chế tối đa hậu quả mà đại dịch gây ra, đồng thời “tái định hình” thế giới theo cách bền vững hơn.
 |
Trưởng ban Tuyên giáo TW Nguyễn Trọng Nghĩa trao giải Giải Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho Nhà khoa học nữ.
Giải Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho Tiến sĩ Demis Hassabis (Vương Quốc Anh) và Tiến sĩ John Jumper (Hoa Kỳ) với công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2, tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.
Giải Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển đã vinh danh Giáo sư Thalappil Pradeep (Ấn Độ) với hệ thống lọc nước nhiễm asen và kim loại nặng chi phí thấp, góp phần mang lại nguồn nước sạch cho hàng trăm triệu người sinh sống tại các khu vực có nguồn nước ô nhiễm trên thế giới. Đặc biệt, công trình có thể phát huy hiệu quả mà không cần sử dụng nguồn điện, mang lại lợi ích to lớn về sức khỏe cho hàng triệu hộ gia đình, nhất là ở các vùng sâu vùng xa.
Cuối cùng, Giải Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho Nhà khoa học nữ đã ghi nhận công trình nghiên cứu đột phá của Giáo sư Pamela Christine Ronald (Hoa Kỳ) trong việc phân lập gen Sub1A tạo điều kiện phát triển các giống lúa chịu ngập úng dài hạn. Từ gen lúa Sub1, Giáo sư Ronald và các cộng sự đã tạo ra các giống lúa biến đổi gen sinh trưởng tốt trong điều kiện ngập úng lâu ngày và cho năng suất cao. Đây là nghiên cứu quan trọng, không chỉ giúp giải quyết nhu cầu lương thực cho hàng trăm triệu người mà còn mang tới giải pháp bền vững cho những nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu trên thế giới.
Thành công của Giải thưởng VinFuture 2022 đã khẳng định vị thế và uy tín của Việt Nam với cộng đồng KHCN toàn cầu. Quỹ VinFuture tự hào được tiếp tục sứ mệnh phụng sự nhân loại và truyền cảm hứng cho công cuộc đổi mới trong KHCN, góp phần hướng tới một tương lai thịnh vượng, công bằng và bền vững cho mọi người trên toàn thế giới.
