Nguyên nhân được đánh giá sơ bộ là do mưa kéo dài từ ngày 28/1 đến ngày 11/2, đồng thời kèm theo có sương muối. Việc thay đổi thời tiết đột ngột làm cho quả cam bị sốc nước, qua kiểm tra cho thấy một số quả trên cây bị rạn vỏ gây nấm mốc làm cho quả cam bị thối và rụng.
Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Đức Vinh, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Giang, cho biết thời tiết bắt đầu ấm lên, chu kỳ xuân hóa của cây bắt đầu. Vì vậy, việc tự điều chỉnh sinh lý của cây để huy động dinh dưỡng cho chu kỳ mới dẫn tới rụng quả.
Đồng thời, một số vườn không nghe theo khuyến cáo của Sở NN&PTNT tỉnh Hà Giang, đã tự ý để quả bán muộn với mục đích được giá cao. Tuy nhiên, không may gặp phải thời tiết xấu.
Vị giám đốc Sở bác bỏ thông tin người dân bón nhiều phân kali dẫn đến cam bị rụng như một số bình luận trên mạng xã hội. Gia đình ông Vinh cũng trồng cam và ông khẳng định “không người dân nào dám bón nhiều phân kali” vì chi phí rất cao.
Sở NN&PTNN Hà Giang đã đề nghị UBND huyện Bắc Quang, Quang Bình chỉ đạo các chủ vườn khẩn trương dọn sạch toàn bộ số cam bị rụng khỏi khu vực vườn, đào hố chôn xử lý bằng vôi và chế phẩm để tránh ảnh hưởng đến môi trường. Sau đó, mua vôi bột rắc lên mặt vườn.
Các vườn khi tiêu thụ cũng cần thu hoạch theo hình thức tỉa quả theo cây để tránh gây áp lực về dinh dưỡng khi cây vào chu kỳ ra hoa, đậu quả dẫn đến hiện tượng rụng quả.
Cũng theo Sở NN&PTNT Hà Giang, việc tạm dừng xuất nhập khẩu tại biên giới do dịch Covid-19 khiến xe vận chuyển hàng hóa hai chiều không có, dẫn đến sức tiêu thụ cam sành giảm mạnh. Một người dân ở Hà Giang cho biết năm nay lượng xe tải chở cam từ Hà Giang đi bán ít hơn hẳn. Trong khi đó, giá bán cam tại vườn chỉ còn 6.000-7.000 đồng/kg, một số vườn cam đẹp, ngon hơn thì giá 8.000-9.000 đồng/kg.
“Cam của Hà Giang không xuất sang Trung Quốc mà chỉ tiêu thụ nội địa. Tuy nhiên, nếu như các cửa khẩu không bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 thì các xe container chở hàng qua biên giới khi quay đầu sẽ tiện chuyến mua cam để đưa vào các tỉnh phía Nam tiêu thụ”, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Giang Nguyễn Đức Vinh nói.
Việc cả nghìn tấn cam sành rụng ồ ạt đã gây thiệt hại lớn cho bà con. Chính quyền địa phương các huyện chịu ảnh hưởng đang tìm đầu ra cho nông dân để đẩy nhanh thu hoạch diện tích cam còn lại.
Một số tổ chức, cá nhân cũng bày tỏ sẵn sàng “giải cứu” cam sành. Tuy nhiên, việc đưa cam sành từ Hà Giang về Hà Nội gặp nhiều khó khăn và tốn nhiều chi phí. Một người bán nói vì “đường xá xa xôi” nên chuyển từ vườn rừng ra chỗ bán, lại về Hà Nội mất khoảng hai ngày rưỡi.
