Hà Nội trong quá trình phát triển có nhiều vấn đề bức xúc, trong đó có tình trạng nhà “mỏng, méo” làm “bộ mặt” TP trở nên nhếch nhác. Vì vậy, chiều qua, Phó Chủ tịch UBND Thường trực TP. Hà Nội Phí Thái Bình đã khẳng định “xử lý vấn nạn này là nhiệm vụ cấp bách của chính quyền TP”.
Thí điểm để xây dựng “chuẩn”
Mở đầu cho chiến dịch này, TP chọn quận Thanh Xuân để làm điểm, xây dựng “chuẩn” cho các quận, huyện khác trong việc “xóa sổ” những ngôi nhà, diện tích đất “mỏng, méo” trên địa bàn TP.
Theo thống kê của quận Thanh Xuân, hiện trên địa bàn quận còn 83 trường hợp mặt bằng không đủ xây dựng theo qui định tại Quyết định số 39/2005/QĐ-TTg (ngày 28/2/2005) của Thủ tướng Chính phủ, trong đó 10 trường hợp tồn tại trước ngày Quyết định 26/2005/QĐ- UB của UBND TP có hiệu lực (28/2/2005) và 73 trường hợp phát sinh sau ngày 28/2/2005.
UBND quận đã ban hành nhiều văn bản về quản lý, hướng dẫn xây dựng và hợp khối các thửa đất còn lại sau GPMB. Đồng thời, không cấp phép xây dựng cho trường hợp nào dưới 15m2, cũng như các mảnh đất có hình thù kiến trúc “mỏng, méo”.
Nhưng quận Thanh Xuân vẫn chưa thể giải quyết triệt để tình trạng này do thiếu kiến trúc tuyến phố để hướng dẫn các hộ dân. Công tác thu hồi đất, chính sách bồi thường hỗ trợ GPMB còn nhiều bất cập do diện tích còn lại sau khi GPMB có giá trị tăng cao nên việc hợp khối với các chủ sử dụng liền kề rất khó thực hiện.
“Đây là việc khó, các Sở, ngành chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể thỏa đáng về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho các trường hợp này. Mà tâm lý chung của người dân là dù diện tích nhỏ, nhưng sinh lợi nhiều nên cố “bám”, chính quyền đôi khi còn buông lỏng và chưa thực sự quyết liệt” – Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân Hoàng Công Hồng thừa nhận.
Giải quyết vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Khắc Thọ cho rằng, quận phải có phương án cụ thể thu hồi, xử lý triệt để các diện tích “mỏng, méo” đó, “nếu cứ để lơi lỏng thì chỉ cần qua thứ 7, Chủ nhận là người ta có thể xây được nhà mấy tầng”.
Quan điểm của Sở Qui hoạch kiến trúc là phải thu hồi tất những trường hợp đất “mỏng, méo”. Những trường hợp đang qui hoạch (như nút Nguyễn Trãi – Khuất Duy Tiến) thì không cấp giấy phép cho xây dựng kiên cố, mà chỉ cấp phép XD tạm, chờ hợp khối sau khi quy hoạch.
Những diện tích đất “mỏng, méo” thể hiện sự thiếu toàn diện trong quy hoạch của thủ đô.
Thực tế ở quận Thanh Xuân cho thấy, hầu hết các diện tích đất “mỏng, méo” chỉ là đất hợp lệ nên không thể hợp khối vì không công chứng được các giao dịch chuyển nhượng liên quan. Đại diện Sở TNMT kiến nghị, những trường hợp trong quá trình sử dụng có thể hợp pháp được hoặc công nhận quyền sử dụng đất được thì chính quyền địa phương xem xét cho phép để hợp khối.
Ngược lại, đại diện Sở Tư pháp phản đối vì quyền sử dụng đất hợp pháp của người dân đối với diện tích đất là cơ sở để hợp khối. Nếu không hợp pháp thì rất khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc giải quyết nên cần thu hồi.
Vấn đề hợp khối cũng bị gây khó dễ do chưa có một mức giá cho việc hợp khối. Nhiều chủ đất phía trước tận dụng cơ hội, ra giá cao, như trường hợp ở Hạ Đình, chủ đất ra giá 500 triệu đồng/m2 đối với 3m2 đất còn lại sau GPMB, khiến chủ nhà phía sau “bó tay”, không thể mua lại.
Còn nếu hai diện tích “mỏng, méo” hợp khối lại với nhau thì vẫn rơi vào tình trạng “mỏng, méo” do không đủ chiều dài theo qui định của Quyết định số 39/2005/QĐ-TTg.
Không đồng thuận vì mức giá bồi thường
Trước thực trạng trên, Phó Chủ tịch UBND TP Phí Thái Bình chỉ đạo, áp giá theo giá bồi thường GPMB năm 2001 đối với việc thu hồi đất “mỏng, méo”. Quận thành lập Hội đồng giải quyết vấn đề hợp khối, báo cáo từng trường hợp để kiến nghị TP. TP giao Sở TNMT xem xét cơ chế xử lý và chính sách đối với từng hộ cụ thể về nhà tái định cư đối với 19 trường hợp còn tồn tại, báo cáo TP trước ngày 20/4.
Những kết quả thí điểm tại quận Thanh Xuân sẽ là kinh nghiệm và “chuẩn” cho các quận, huyện khác như Ba Đình, Cầu Giấy, Từ Liêm, Đống Đa và góp phần giải quyết được vướng mắc trong thực tiễn “xóa sổ” nhà “mỏng méo” trên địa bàn Thủ đô.
