Tuyên truyền bằng livestream và video
Chen Guoping, một quan chức từ thị trấn Tần Hoàng Đảo, tỉnh Hà Bắc, thường xuyên xuất hiện trong các buổi phát trực tiếp (livestream) không báo trước hoặc các video ngắn trên các nền tảng phổ biến như Douyin và Kuaishou những tháng gần đây để đặt câu hỏi và nhắc nhở các livestreamer (những người phát trực tiếp) cảnh giác với gian lận trực tuyến .
Chen khuyến khích mọi người tải xuống ứng dụng do Bộ Công an đưa ra vào tháng 3, để giúp nâng cao nhận thức của họ về phòng chống gian lận.
"Tôi quyết định giới thiệu ứng dụng theo cách này sau khi nhận ra rằng nhiều người, chẳng hạn như mẹ tôi, đã xem nhiều video ngắn và phát trực tiếp", anh nói.
Theo báo cáo, video clip chống gian lận đầu tiên mà anh đăng tải đã nhận được hơn 20 triệu lượt xem, trong khi một buổi phát trực tiếp vào tháng 9 đã thu hút khoảng 38 triệu người xem.
Chen cho biết các nền tảng trực tuyến hiệu quả hơn các phương pháp truyền thống (như phân phát các tập sách nhỏ chống gian lận và phổ biến pháp luật trực tiếp tại các cộng đồng dân cư) vì chúng không có giới hạn về đối tượng và có thể phổ biến đến nhiều người, trong mọi thời điểm.
Chen, người có lượng người theo dõi trên Douyin (một nền tảng chia sẻ video phổ biến) đã đạt hơn 4,9 triệu vào đầu tháng trước, cho biết: “Nhiều lượt xem hơn đồng nghĩa với nhiều cơ hội hơn để giảm thiểu khả năng bị lừa".
Sĩ quan cảnh sát và các tình nguyện viên phân phát tài liệu truyền thông chống gian lận trực tuyến tại Ga Nam Nam Kinh ở Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, vào ngày 25/11/2021. Ảnh: Tân Hoa xã
Gao Shan, một sĩ quan thuộc Sở Công an Bắc Kinh, nổi tiếng với việc quảng bá ứng dụng và chia sẻ các mẹo chống gian lận trên mạng xã hội. Trong khoảng thời gian gần đây, anh ấy phải phát trực tiếp hai hoặc ba ngày một lần về mỗi nội dung này.
Ngoài việc thảo luận về các trường hợp gần đây với một cảnh sát khác trên buổi phát trực tiếp của mình, Gao tương tác với khán giả, nói cho người xem cách lưu lại bằng chứng nếu họ bị lừa và phải làm gì nếu xác định được những kẻ lừa đảo.
Cho đến nay, những buổi livestream của anh đã đạt hơn 7 triệu lượt xem. Anh ấy sử dụng các chủ đề phát trực tiếp khác nhau để phù hợp với các khoảng thời gian khác nhau.
"Ví dụ, tôi đã giới thiệu hành vi gian lận liên quan đến trường đại học vào tháng 6, khi kỳ thi tuyển sinh đại học xảy ra vào tháng đó. Khi học kỳ mới bắt đầu vào tháng 9, tôi đã nhắc nhở sinh viên cẩn thận về các văn bản gian lận liên quan đến tuyển dụng việc làm bán thời gian.
Còn trong mùa mua sắm giảm giá tháng 11 / tháng 12/2021, tôi đã chỉ cho mọi người cách tránh bị lừa qua mạng".
Phương pháp nhắm mục tiêu
Sỹ quan Gao cho biết những kẻ lừa đảo đang ngày càng sử dụng thông tin cá nhân để gây nhầm lẫn cho mục tiêu của họ, đồng thời cho biết thêm rằng nhiều cư dân mạng đã bị lừa do tin tưởng mù quáng và nhận thức rủi ro kém.
Vào tháng 9, một báo cáo của Trung tâm Thông tin Mạng Internet Trung Quốc cho thấy vào cuối tháng 6, 17,2% cư dân mạng đã bị lừa đảo trực tuyến vào năm ngoái. Trong khi đó, dữ liệu từ Tòa án Nhân dân Tối cao, tòa án cấp cao nhất, tiết lộ rằng số tiền liên quan đến vụ gian lận như vậy đã lên tới 35,4 tỷ nhân dân tệ chỉ tính riêng trong năm ngoái.
Là hiểm họa công cộng, tội phạm thường xuyên và là vấn đề nhức nhối trên toàn quốc, lừa đảo qua mạng đã thu hút được sự quan tâm của các cơ quan chức năng, trong đó có Bộ Công an, vì việc giải quyết vấn đề liên quan đến lợi ích công cộng, ổn định xã hội và an ninh tài chính.
Vào năm 2019, Sở Công an Bắc Kinh đã mở một đường dây nóng để giúp mọi người báo cáo các vụ lừa đảo trực tuyến. Ngoài việc thu thập thông tin liên quan đến lừa đảo, các cán bộ gọi điện cho nạn nhân qua số điện thoại khi họ phát hiện ra rằng họ có thể đã bị nhắm mục tiêu, hỏi xem họ có bị mất tiền hay không và nhắc nhở họ cảnh giác. Đường dây nóng đã được mở rộng trên toàn quốc.
Hơn nữa, mỗi đồn cảnh sát ở Bắc Kinh đã được lệnh bố trí ít nhất một sĩ quan để nhanh chóng liên hệ với người dân qua đường dây nóng nếu nghi ngờ gian lận, khuyên họ không nên chuyển tiền, Gao nói.
Thật và giả
Theo Gao, thách thức lớn nhất là khi những kẻ lừa đảo giả danh cảnh sát.
Ví dụ, vào ngày 10/5, bà Duẩn ở quận Đại Hưng, Bắc Kinh nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là sĩ quan ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, thông báo bà Duẩn là mục tiêu của một hoạt động rửa tiền và được yêu cầu phối hợp điều tra với cảnh sát.
"Ban đầu tôi không tin, nhưng sau khi tôi thêm QQ (một công cụ nhắn tin tức thời) của người đó và thấy anh ta mặc đồng phục cảnh sát, ngồi trong một căn phòng như ở đồn cảnh sát, tôi đã rất lo lắng", bà Duẩn kể. "Phản ứng đầu tiên của tôi là để minh oan cho bản thân, vì vậy tôi tin tưởng và làm theo những gì anh ta nói với tôi".
Giao diện một trang web lừa đảo giả mạo trang web của Viện kiểm sát nhân dân tối cao Trung Quốc. Ảnh: Tân Hoa xã (chụp ngày 22/4/2021)
Theo hướng dẫn của người đàn ông, bà đặt điện thoại di động của mình ở chế độ máy bay và đến ngân hàng để chuyển khoản tiết kiệm của mình vào "tài khoản an toàn" mà anh ta cung cấp.
Mặc dù cảnh sát Đại Hưng nhanh chóng lần ra số điện thoại của người đàn ông nhưng họ không thể liên lạc với bà Duẩn vì điện thoại của bà không liên lạc được. Thay vào đó, họ liên lạc với gia đình bà và điều nhân viên túc trực gần nhà của bà Duẩn để tìm kiếm bà.
Khoảng 11 giờ sáng, chồng của bà Duẩn, người đã liên kết số điện thoại di động của mình với bà Duẩn, nhận được tin nhắn cho biết vợ ông đã mua một thẻ điện thoại mới từ một trung tâm viễn thông, nhờ đó cảnh sát đã xác định được bà Duẩn đang ở một ngân hàng gần trung tâm. Tuy nhiên, ban đầu bà phớt lờ họ, tin rằng "sĩ quan Vũ Hán" là người liên lạc thực sự của cảnh sát.
"Tôi đã không tin cảnh sát Đại Hưng cho đến khi họ gọi được tên giả và trực tiếp vạch trần thủ đoạn của hắn cho tôi", bà Duẩn nói. "Họ nói với tôi rằng một cảnh sát thực sự sẽ không bao giờ yêu cầu mọi người làm việc với cuộc điều tra qua một cuộc điện thoại, cũng như yêu cầu chuyển tiền trực tuyến".
Các biện pháp mạnh hơn
Để chống gian lận trực tuyến hiệu quả hơn, trung tâm chống gian lận quốc gia - một lực lượng chung do Quốc vụ viện lãnh đạo, Chính phủ Trung Quốc, đã mở tài khoản chính thức trên 5 nền tảng mạng xã hội lớn, bao gồm Douyin, Kuaishou và WeChat, vào đầu năm ngoái.
Tình nguyện viên từ Đại học Khoa học và Công nghệ Giang Tô tham gia tuyên truyền về gian lận viễn thông và an toàn mạng cho người dân ở Trấn Giang, tỉnh Giang Tô, vào ngày 15/10/2021. Ảnh: China Daily
Trung tâm thường xuyên xuất bản các bộ phim truyền hình nhỏ, các bài thuyết trình ngắn và phim tài liệu nhỏ về các cuộc điều tra gian lận trên các nền tảng để nâng cao nhận thức của mọi người.
Dữ liệu từ Bộ Công an cho thấy số vụ gian lận giảm theo từng tháng (từ tháng 6 đến tháng 9) dưới những nỗ lực bảo vệ đa dạng và mạnh mẽ này.
Mặc dù cuộc chiến chống gian lận trực tuyến đã thành công, Gao cho biết, các biện pháp đang được cập nhật để giúp mọi người xác định những kẻ lừa đảo nhanh hơn và ông khuyến khích họ tải xuống ứng dụng chống gian lận.
Vào tháng 8, cảnh sát Bắc Kinh đã thành lập một trung tâm chống gian lận tại Đại học Kinh tế và Kinh doanh Thủ đô "khi chúng tôi phát hiện ra rằng các giáo viên, những người dễ dàng lấy được lòng tin của sinh viên, có thể ngăn chặn gian lận trực tuyến liên quan đến đại học hiệu quả hơn chúng ta có thể", Gao cho biết.
Ông nói thêm rằng các trung tâm tương tự đã được thành lập tại 10 trường đại học khác kể từ năm ngoái. Ông nói: “Cuộc chiến chống gian lận sẽ không dừng lại"!.
