Nhận thấy trên địa bàn tỉnh có nhiều người lao động có nhu cầu đăng ký khai sinh, kết hôn nhưng chưa thể thực hiện, Sở Tư pháp Bình Dương đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch rà soát và thực hiện đăng ký khai sinh, kết hôn lưu động cho người lao động đang cư trú tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh.
Sở Tư pháp đã phối hợp với UBND TX Bến Cát và UBND TX Dĩ An tổ chức đăng ký khai sinh, kết hôn lưu động tại các xã, phường. Để tổ chức việc đăng ký có hiệu quả, các ngành chức năng đã phối hợp với chính quyền cơ sở tuyên truyền đến các hộ gia đình, đến từng người dân về chủ trương đăng ký.
Trên cơ sở đó, tổ dân phố lập danh sách những người có nhu cầu, cán bộ tư pháp - hộ tịch đến từng địa bàn hướng dẫn người dân chuẩn bị các giấy tờ cần thiết để làm thủ tục đăng ký khai sinh, kết hôn. Nhiều gia đình trước đây có vướng mắc về giấy tờ cũng được cán bộ tư pháp hướng dẫn hoàn thiện. Nhờ đó, nhiều trường hợp đã được giải quyết. Người dân phấn khởi vì không phải đi xa, tiết kiệm thời gian, chi phí.
Bà Nguyễn Anh Hoa, Giám đốc Sở Tư pháp Bình Dương cho biết, thực hiện chủ trương cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, một trong những lĩnh vực được Sở Tư pháp lựa chọn ưu tiên là đăng ký hộ tịch. Đây là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến đời sống người dân. Ban đầu sẽ tổ chức thí điểm ở một số địa phương, sau đó sẽ nghiên cứu xem xét thực hiện trên diện rộng. Mới đây, Sở Tư pháp cũng đã tổ chức Hội nghị sơ kết về vấn đề này.
Tương tự, tại Đồng Tháp năm 2017, UBND xã Long Khánh A, huyện Hồng Ngự đã đưa vào thực hiện quy trình giải quyết thủ tục hành chính lưu động các ngày nghỉ cuối tuần. Bằng cách lập các tổ lưu động đến từng ấp trên địa bàn, người dân được cán bộ tư vấn, giải đáp, hướng dẫn các thủ tục đảm bảo việc đăng ký được thuận lợi. Thời hạn trả kết quả đăng ký khai sinh, khai tử, lưu động không quá 5 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận. Việc trả kết quả được thực hiện tại địa điểm đăng ký hộ tịch lưu động.
Còn tại huyện Thới Lai, Cần Thơ, nhằm tạo điều kiện cho người dân, Tư pháp huyện cũng đã chủ động tham mưu UBND huyện ban hành Kế hoạch đăng ký hộ tịch lưu động. Ban đầu là việc làm thí điểm được lựa chọn ở xã Xuân Thắng và thị trấn Thới Lai.
Để việc đăng ký có hiệu quả, tiết kiệm thời gian, Tư pháp huyện phối hợp với chính quyền, đoàn thể tiến hành rà soát, tuyên truyền, giúp UBND chuẩn bị các điều kiện cần thiết. Nhờ đó hàng chục người dân đã được giải quyết thủ tục khai sinh, kết hôn lưu động. Đặc biệt, nhiều người già, người neo đơn, người có hoàn cảnh khó khăn trước đây chưa đăng ký được nay nhờ việc cán bộ đến lưu động đã giải quyết được thủ tục nhanh chóng.
Để tạo thuận lợi cho người dân, Luật Hộ tịch đã giao Bộ Tư pháp quy định cụ thể điều kiện, trình tự đăng ký khai sinh, kết hôn, khai tử lưu động. Thông tư số 15 ngày 16/11/2015 quy định chi tiết thi hành Luật Hộ tịch và Nghị định 123/CP đã dành một mục quy định về đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn lưu động.
Thực hiện quy định này, nhiều địa phương đã tích cực trong việc về với người dân, tư vấn, tạo điều kiện cho họ làm các thủ tục đăng ký, được người dân ủng hộ. Tuy nhiên, qua phản ánh của nhiều địa phương, việc triển khai đăng ký lưu động cũng gặp những khó khăn. Do cán bộ tư pháp nhiều nơi còn mỏng lại kiêm nhiệm nhiều việc. Bên cạnh đó, những cuộc đăng ký lưu động cũng cần có thời gian và nguồn kinh phí. Đây là những vấn đề các địa phương cần chủ động khắc phục, có giải pháp tháo gỡ để mô hình đăng ký lưu động ngày càng được triển khai rộng khắp, phục vụ người dân tốt hơn.
Các trường hợp đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn lưu động
1. Trường hợp trẻ em sinh ra mà cha mẹ bị khuyết tật, ốm bệnh không thể đi đăng ký khai sinh cho con; cha mẹ bị bắt, tạm giam hoặc đang thi hành án phạt tù mà không còn ông bà nội, ngoại và người thân thích khác hoặc những người này không có điều kiện đi đăng ký khai sinh cho trẻ thì Ủy ban nhân dân cấp xã tiến hành đăng ký khai sinh lưu động.
…Trường hợp hai bên nam, nữ cùng thường trú trên địa bàn cấp xã mà một hoặc cả hai bên nam, nữ là người khuyết tật, ốm bệnh không thể đi đăng ký kết hôn được thì Ủy ban nhân dân cấp xã tiến hành đăng ký kết hôn lưu động.
2. Ngoài các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, Uỷ ban nhân dân cấp xã quyết định tổ chức đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn lưu động.
(Trích Điều 14 Thông tư số 15 ngày 16/11/2015 quy định chi tiết thi hành Luật Hộ tịch và Nghị định 123/CP của Bộ Tư pháp)