Thống kê từ các trường đại học cho thấy, tỷ lệ thí sinh đăng ký phương thức xét tuyển bằng học bạ ngày càng tăng vọt trong những ngày gần đây, khi tình hình dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp.
Tín hiệu tích cực
Nhìn lại từ năm 2015 khi Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức kỳ thi THPT quốc gia, hằng năm luôn có một tỷ lệ thí sinh chỉ dự thi để lấy điểm xét tốt nghiệp. Trên quy mô cả nước, tỷ lệ này có năm lên tới 32% (năm 2016).
Năm nay, tỷ lệ thí sinh dự thi chỉ để xét tốt nghiệp THPT có sự khác nhau giữa các địa phương, nhưng nhìn chung tỷ lệ này thường cao hơn ở những địa phương khó khăn và thấp hơn ở vùng thuận lợi.
Đơn cử, Nam Định có 2.758/20.962 thí sinh dự thi để xét tốt nghiệp, chiếm trên 13%. Con số này ở Đồng Nai là hơn 8.000 thí sinh trên tổng số hơn 31.000 thí sinh đăng ký dự thi. Tại Phú Thọ, theo Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Phùng Quốc Lập, toàn tỉnh có 6.445 thí sinh dự thi chỉ để xét công nhận tốt nghiệp trên tổng số 16.213 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2021, chiếm 39,75%. Nguyên nhân chính được cho là nhiều học sinh sau tốt nghiệp THPT chọn học nghề, hoặc vào làm tại các khu công nghiệp, tham gia sản xuất ở địa phương.
Còn ông Trần Tuấn Khanh - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT An Giang - nhận định, số thí sinh chỉ đăng ký dự thi để xét tốt nghiệp THPT hằng năm tại An Giang nói riêng và cả nước nói chung thể hiện các em đã xác định rõ mục tiêu, lựa chọn được nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở trường của mình, không nhất thiết phải học đại học (ĐH). Điều này cũng phù hợp với mục tiêu của ngành Giáo dục trong triển khai thực hiện Đề án Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh phổ thông theo Quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ.
Từ góc độ trường ĐH, PGS.TS Trần Trung Kiên - Trưởng phòng Tuyển sinh, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội - cho rằng, số thí sinh dự thi để xét tốt nghiệp phần nào cho thấy xu hướng dịch chuyển cũng như nhận thức của người dân đã thực tiễn hơn, không còn như nhiều năm trước, hầu như ai cũng đăng ký thi ĐH, trượt vài lần mới bỏ cuộc đi học nghề.
PGS.TS Bùi Đức Triệu - Trưởng phòng Quản lý Đào tạo, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân - cũng cho rằng, số thí sinh thi tốt nghiệp THPT chỉ để xét tốt nghiệp tương đối ổn định trong những năm gần đây từ 20 - 25% cho thấy việc phân luồng hướng nghiệp gắn với thực tiễn; thí sinh đã thực tế hơn, không coi học ĐH là con đường duy nhất nữa, là tín hiệu tích cực trong những năm gần đây.
Sức nóng tuyển sinh đại học không giảm
Năm nay có 763.079 thí sinh (chiếm 74,71%) thi tốt nghiệp THPT với 2 mục đích: xét tốt nghiệp, tuyển sinh ĐH, cao đẳng. Tuy nhiên, chỉ tiêu ĐH thực tế chỉ có gần 550.000.
Lý giải về việc có trên 21% thí sinh không xét tuyển ĐH, các thầy cô đều cho rằng, năm nay các trường ĐH, kể cả trường công lập lớn, đều mở rộng phương thức xét tuyển; trong đó tăng mạnh chỉ tiêu cho phương thức xét tuyển dựa vào kết quả học tập THPT của học sinh (ngoại trừ các trường ĐH tốp trên sử dụng chủ yếu phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT) nên thí sinh có khá nhiều lựa chọn. Tuy nhiên, không phải vì có nhiều thí sinh xét tuyển học bạ hoặc không đăng kí xét tuyển ĐH mà sức nóng của kì tuyển sinh ĐH giảm nhiệt, đặc biệt ở các trường tốp đầu.
Với phương thức xét tuyển học bạ, những thí sinh có học lực từ trung bình trở xuống có thể vào thẳng ĐH bằng xét tuyển kết quả học tập THPT. Không ít học sinh đã nhận được giấy báo trúng tuyển của các trường ĐH và chỉ chờ tốt nghiệp THPT để nhập học chính thức.
Mặt khác, năm nay chi phí học tập và sinh hoạt ở bậc ĐH ngày càng tăng, điều này là vấn đề phải suy nghĩ với gia đình có hoàn cảnh khó khăn, đông con đi học. Có thể học sinh sẽ chọn học nghề với mức học phí thấp hơn, lại có thể sớm đi làm có thu nhập phụ giúp gia đình. Chưa kể, cả học sinh và phụ huynh đều lo lắng việc ôn thi bằng phương thức trực tuyến khó đạt hiệu quả như dạy học trực tiếp trên lớp. Thay vì quá tập trung cho việc xét tuyển bằng kết quả của kỳ thi tốt nghiệp THPT, hiện học sinh quan tâm nhiều đến phương thức xét tuyển vào ĐH bằng điểm trong học bạ.
Về xét tuyển học bạ, theo đại diện các trường ĐH, dù thí sinh trúng tuyển bằng phương thức nào thì quá trình đào tạo, chuẩn đầu ra cũng như nhau. Do đó, các thí sinh không phải bận tâm việc sẽ trúng tuyển bằng phương thức nào. Quan trọng là trong giảng đường ĐH, các em biết học tập đúng phương pháp và luôn nỗ lực cố gắng hoàn thiện bản thân. Trong đào tạo, các trường đều không có sự phân biệt xét tuyển bằng hình thức nào tất cả các thí sinh nếu trúng tuyển đều học một chương trình đào tạo như nhau. Ở bậc ĐH, sinh viên được đánh giá qua chuẩn đầu ra.