“Dã quỳ” hay còn gọi là cúc quỳ, sơn quỳ, hướng dương dại là một loài cây dễ mọc, sinh trưởng nhanh, thường ra hoa vào dịp cuối mùa thu, đầu mùa đông (khoảng cuối tháng 10 đến đầu tháng 12 hàng năm), mỗi hoa thường có 13 cánh, màu vàng rực, tỏa tròn hướng về phía mặt trời. Hoa mọc hoang dã ở một số tỉnh miền núi như Lai Châu, Điện Biên, vùng Ba Vì- núi Tản của Hà Nội và đặc biệt có nhiều nhất ở các tỉnh Tây Nguyên như Đà Lạt, Gia Lai…
Cánh hoa dã quỳ màu vàng đậm, nhụy vàng căng tròn, tràn đầy sức sống, tỏ ý kiêu hãnh không bao giờ chịu khuất phục, tượng trưng cho một sức sống bền bỉ, tình yêu chung thủy bền lâu. Quả thực, hoa dã quỳ gắn với một câu chuyện truyền thuyết cảm động về một câu chuyện tình lãng mạn mà bi thương.
Chuyện kể rằng từ xa xưa có một bộ tộc Lasiêng sinh sống ở vùng Tây nguyên xa xôi. Trong bộ tộc có nàng H’Linh xinh đẹp yêu tha thiết chàng K’Lang, ngày ngày K’Lang vào rừng săn bắn, hái lượm, còn H’Linh ở nhà se sợi dệt tấm chăn thật đẹp để mang về nhà chồng. Tối về họ lại quây quần đốt lửa và múa hát cùng dân làng. Cuộc sống êm đềm, phóng khoáng vui vẻ, hạnh phúc của họ cứ thế trôi qua và chờ đến ngày trở thành chồng vợ.
Mối tình của họ khăng khít, đắm say là vậy, tưởng như hai người chỉ chờ đến ngày được uống rượu mừng để làm lễ thành hôn. Nhưng không ai lường trước được mọi nẻo đường số phận. Mối tình của họ không được suôn sẻ như mong đợi, bởi trong bộ tộc có chàng LaRihn là con trai của người tộc trưởng cũng ngày đêm thương trộm, nhớ thầm H’Linh, nhưng không được nàng đáp lại. LaRihn sinh lòng ghen ghét, hận thù. Và với quyền lực và vị thế của người con trai tộc trưởng, LaRihn quyết tâm phải chiếm được trái tim người đẹp, nếu LaRihn không cưới được nàng H’Linh thì buôn làng cũng không một ai có được nàng.
Cho đến một ngày K’Lang vào rừng như thường lệ, nhưng đến tối không thấy về. H’Linh chờ đợi một ngày, hai ngày rồi ba ngày vẫn không thấy K’Lang trở về làng. Nghĩ có chuyện chẳng lành, nàng vào rừng tìm K’Lang. H’Linh đi mãi qua mười mấy con suối, mười mấy cánh rừng mà vẫn không tìm thấy người yêu, quá mệt, nàng ngủ thiếp đi. Trong giấc ngủ say nàng mơ thấy K’Lang gọi và bảo nàng hãy đi thêm một con suối nữa sẽ gặp chàng ở đó.
Nàng giật mình tỉnh dậy nhớ lại giấc mơ và đi tiếp, quả nhiên đi đến cuối nguồn nàng nhìn thấy một cảnh tượng vô cùng đau xót, K’Lang đang bị những người của bộ tộc Lasiêng trói chặt và dùng những mũi tên, những ngọn giáo đâm vào da thịt.
Nàng chạy tới ôm lấy chàng mặc cho nguy hiểm nàng vẫn quyết bảo vệ người yêu. Thì ra vì quá ghen ghét với tình yêu của H’Linh dành cho K’Lang, LaRihn – con trai tộc trưởng Lasiêng đã buông lơi mũi tên hận tình, hắn không ngờ rằng chính mũi tên nghiệt ngã ấy lại bắn trúng nàng – người con gái mà hắn đã ngày đêm thầm thương trộm nhớ. H’Linh chết cùng K’Lang trong tư thế quỳ và ôm lấy chàng không rời.
Chuyện kể rằng về sau, tại nơi H’Linh chết đã mọc lên một loài hoa dại có màu vàng rực rỡ tràn đầy sức sống mãnh liệt thể hiện cho một tình yêu chung thủy, người đời đã đặt cho một cái tên là lạ và mỹ miều đó là hoa “dã quỳ”. Người xưa cũng giải thích rằng “dã” có nghĩa là hoang dã; “quỳ” có nghĩa là quỳ gục xuống. Dù với kiếp người hữu hạn trên trần thế, H’Linh và K’Lang không thể đến được với nhau nhưng ở đâu đó xa xôi trong thế giới vĩnh hằng, đôi trai gái vẫn trọn đời, trọn kiếp được bên nhau.
