Trước đây, các nhà lãnh đạo Liên Xô đã công du trên các máy bay Ilyushin Il-18 và Il-62; từ năm 1992, Tổng thống Nga đã dùng các máy bay Il-62, Tu-154, Tu-134 và Yak-40. Kể từ năm 1996, chuyên cơ chính của Tổng thống Nga là máy bay 4 động cơ Il-96-300 PU - một phiên bản sửa đổi và nâng cấp sâu của máy bay chở khách Il-96 (PU có nghĩa là “Đài chỉ huy”), được sơn màu truyền thống của Hãng hàng không “Rossiya”, với cờ Liên bang Nga.
 |
Chuyên cơ số 1 của Nguyên thủ Nga được gọi là “Điện Kremlin bay”. Nguồn: samoletos.ru |
Ngày 28/9/2015, hai chiếc Il-96-300 PU (M1) - phiên bản của Il-96 chở khách với những thay đổi đáng kể đã được đặt hàng, việc bàn giao diễn ra vào năm 2017-2018. Il-96 được tạo ra trên cơ sở Il-86, là sự phát triển đỉnh cao của ngành công nghiệp máy bay dân dụng trong nước và có thể trở thành đối thủ xứng tầm với các hệ thống cùng loại của Boeing và Airbus. Trong các cuộc thử nghiệm, Il-96 đã thực hiện một chuyến bay thẳng Moscow-Petropavlovsk-Kamchatsky-Moscow, với quãng đường 14.800km trong 18 tiếng 9 phút.
Il-96 được trang bị 4 động cơ (so với 2 động cơ của nước ngoài) và khi hai động cơ bị hỏng, nó vẫn có thể bay lên, xuống. Với một động cơ, máy bay có thể bay tới 800km và hạ cánh an toàn. Máy bay đã vận hành thành công trên các chuyến bay nước ngoài đến Singapore, New York, Tokyo, Havana và một số thành phố khác tuy có mức tiêu hao nhiên liệu và chi phí vận hành cao. Đến năm 2017, phi đội bay đặc biệt Rossiya phục vụ nguyên thủ Nga bao gồm 9 chiếc Il-96-300 với nhiều biến thể khác nhau và 2 trực thăng.
Thông thường, Tổng thống Nga sử dụng chiếc Il-96-300 PU (M) mang số hiệu R96016 cho các chuyến công tác, tham gia các hội nghị thượng đỉnh, diễn đàn, các cuộc gặp chính thức. Tuy nhiên, Tổng thống Putin có thể sử dụng Tu-154M, Tu-134, Il-62M và Yak-40. Khi đến bất kỳ nơi nào trên thế giới, Tổng thống Nga được tháp tùng bởi một chiếc máy bay dự phòng. Trong trường hợp khẩn cấp, ông Putin sẽ đổi sang chiếc khác và đến đích một cách an toàn. Ngoài ra, Tổng thống Nga thường xuyên đổi sang máy bay khác tùy đặc thù của sân bay và tình hình tại điểm đến để “đảm bảo an ninh kép”.
Vấn đề an toàn của IL-96 được đảm bảo cả từ trên không và mặt đất. Trên không, phi cơ của Tổng thống Nga được hộ tống bởi các phi công dày dặn kinh nghiệm của một lực lượng yểm trợ đặc biệt. Ngoài ra, có khá nhiều nhân viên, kỹ thuật viên làm việc trên mặt đất, chịu trách nhiệm vận hành một số thiết bị phòng không, kiểm soát thời điểm cất cánh và hạ cánh.
Chuyến bay cũng có thể được bảo mật. Tọa độ, tuyến đường và điểm đến của máy bay chỉ được thông báo cho một nhóm nhỏ. Thông tin sai một cách có chủ ý về việc di chuyển của Tổng thống có thể được áp dụng khi cần thiết.
Khi nhận được lệnh chuẩn bị máy bay cho Tổng thống công du, các lực lượng chức năng bắt đầu xử lý 4 máy bay cùng một lúc. Theo quy tắc, thông tin chính xác về chuyên cơ được chọn sẽ không được thông báo cho bất kỳ ai cho đến khi nguyên thủ quốc gia hạ cánh. Tới nơi, Tổng thống Nga lên một trong những chiếc máy bay đã chuẩn bị sẵn, sau đó có 2 chiếc, trong đó có chiếc đã chọn, sẽ cất cánh. Đôi khi có thể sử dụng 3 hoặc 4 máy bay dự phòng để tăng độ an toàn. Phương pháp này được sử dụng khi mối đe dọa về các hành động khủng bố hoặc hành động quân sự gia tăng.
 |
“Điện Kremlin bay” được trang bị các thiết bị đầu bảng được sản xuất trong nước. Nguồn: samoletos.ru |
Chiếc chuyên cơ luôn đi kèm với một đội máy bay chiến đấu hộ tống, di chuyển với khoảng cách đáng kể nhưng có thể nhanh chóng tiếp cận để bảo vệ chuyên cơ, sẵn sàng loại bỏ nguy hiểm bất cứ lúc nào. Đồng thời, các hệ thống radar trên mặt đất chủ động theo dõi vùng trời để phát hiện sự hiện diện của các máy bay khác. Hệ thống phòng không được đặt trong tình trạng báo động để tấn công ngay kẻ xâm nhập và kẻ thù tiềm tàng.
Sự chú ý ngày càng tăng đối với thời điểm cất cánh và hạ cánh - những thời điểm nguy hiểm nhất trong các chuyến bay, bởi khi đó xác suất xảy ra tấn công khủng bố cao hơn. Người ta đã biết về một sự cố khó chịu xảy ra với chiếc Il-62 Leonid Brezhnev – khi băng qua hành lang hàng không của Algeria, chiếc máy bay bị bắn bởi những chiếc Mirages của Pháp. Hiện vẫn chưa rõ liệu vụ việc là một sự nhầm lẫn ngẫu nhiên, một sự khiêu khích hay một âm mưu phá hoại.
Máy bay của nguyên thủ Nga được trang bị một loạt các biện pháp an ninh bổ sung. Theo một số nguồn tin, máy bay của Tổng thống Nga có thiết bị phòng không riêng, bằng cách phóng tên lửa vô hiệu hóa tên lửa của kẻ tấn công. Các lớp phủ ngụy trang đặc biệt đã được lắp đặt, ngoài ra còn có một hệ thống cứu hộ đặc biệt dành nguyên thủ trong trường hợp máy bay bị rơi. Có thể giả định rằng “Chuyên cơ số 1” cũng được trang bị tổ hợp “President-S”, được thiết kế để bảo vệ riêng cho máy bay khỏi bị tấn công bởi các hệ thống tên lửa phòng không.
Tổ hợp này phát hiện các vụ phóng tên lửa và kích hoạt hệ thống gây nhiễu thụ động và chủ động trong các băng tần hồng ngoại và vô tuyến, do đó hoạt động của các hệ thống dẫn đường tên lửa bị gián đoạn và chúng phải nhắm lại mục tiêu. Các nhà thiết kế trong nước đã sử dụng cấu trúc bền nhất và chỉ sử dụng các thiết bị của Nga trên máy bay, giúp đạt được hiệu suất an toàn cao nhất có thể. Người ta cho rằng máy bay đã được sản xuất với giá 5,2 tỷ rúp.
 |
Ngoài là sở chỉ huy cơ động, “Điện Kremlin bay” được trang bị để chủ nhân có tiện nghi sinh hoạt “đẳng cấp”. Nguồn: samoletos.ru |
Là phương tiện di chuyển trên không của người đứng đầu một cường quốc hạt nhân, máy bay của Tổng thống Nga không chỉ được bảo vệ một cách đáng tin cậy trước mọi loại mối đe dọa mà còn phải là một phiên bản di động của văn phòng.
Ông Putin có mọi thứ trong tầm tay để điều hành đất nước: máy tính và thiết bị văn phòng, hệ thống liên lạc vệ tinh, các kênh liên lạc đặc biệt, giao tiếp có thể được thiết lập với bất kỳ đối tượng nào trên trái đất, có thể truyền các thông điệp được mã hóa đặc biệt từ bất kỳ độ cao nào đến bất kỳ nơi nào trên thế giới. Trong các chuyến bay, liên lạc với Bộ Quốc phòng được duy trì, có nghĩa là vũ khí hạt nhân luôn trong tầm kiểm soát.
Mẫu Il-96-300, trở thành mẫu cơ bản cho chuyên cơ số 1, có sải cánh 60,1 m, dài 55,35 m, cao 17,57 m, đường kính thân 6,08 m, trọng lượng cất cánh 250 tấn, thể tích 350 m3 và có khả năng đạt tốc độ vượt quá 900 km/h; phạm vi bay thẳng vượt quá 9.000km - nhưng đây là chỉ số của các mẫu sản xuất.
Một sự khác biệt quan trọng so với chuyên cơ số 1 trước đó và phiên bản cơ bản là sự hiện diện của bậc thang thấp hơn, cho phép nhà lãnh đạo Nga xuống máy bay ngay cả khi không có dịch vụ sân bay. Không rõ chuyên cơ của Tổng Nga có thể bay được bao lâu trên không vì đây là thông tin được bảo mật.
Bên trong chuyên cơ số 1 có phòng tập thể dục, phòng nghỉ, căng tin, quầy bar, phòng tắm, nhà bếp lớn và một số văn phòng riêng biệt và một đơn vị y tế để hồi sức và cấp cứu. Hầu hết nội thất sử dụng tông màu sáng, ở một số nơi sử dụng ba màu, tương ứng với màu của quốc kỳ Nga. Nhiều chi tiết được trang trí bằng vàng./.
