Bộ chỉ số được xây dựng nhằm cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương. Qua đó, cung cấp căn cứ và bằng chứng về điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng, các điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.
Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, tại Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 3/2/2022, Chính phủ đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ “chính thức triển khai Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023”. Thực hiện nhiệm vụ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã nghiên cứu, tham vấn ý kiến các bộ, cơ quan, địa phương và các chuyên gia để hoàn thiện Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2023 và đã tổ chức triển khai trên phạm vi toàn quốc.
Bộ trưởng Bộ KH&CN cũng nhấn mạnh, đây là một tài liệu hữu ích cung cấp các căn cứ khoa học và thực tiễn để các cơ quan, tổ chức, cá nhân trực tiếp là lãnh đạo các địa phương sử dụng trong việc xây dựng và thực thi các chính sách để đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội tại địa phương dựa trên Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng tin tưởng rằng đây cũng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà đầu tư về môi trường đầu tư và điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất kinh doanh tại các địa phương.
Trong những năm tới, Bộ Khoa học và Công nghệ mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ, phối hợp của các bộ, ngành, cơ quan, địa phương và các tổ chức quốc tế để Bộ tiếp tục hoàn thiện và triển khai Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương hằng năm như được Chính phủ giao tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 5/1/2024 về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024.
 |
Top 10 địa phương đạt chỉ số PII cao nhất cả nước, trong đó Hà Nội là đơn vị dẫn đầu với chỉ số 62,86 điểm. |
Theo đó, trong Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) được công bố chiều nay, đứng đầu với điểm số cao nhất là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bắc Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Quảng Ninh và Thái Nguyên.
Xếp cuối bảng là các tỉnh Đắk Nông, Quảng Trị, Bắc Kạn, Sơn La, Yên Bái, Điện Biên, Hà Giang, Gia Lai, Lai Châu, Cao Bằng. Chênh lệch chỉ số PII giữa địa phương cao nhất là Hà Nội và địa phương thấp nhất là Cao Bằng lên đến trên 3 lần (62,86 điểm so với 22,18 điểm).
Kết quả đánh giá cho thấy sự phù hợp, tương đồng giữa kết quả PII 2023 với thực trạng phát triển kinh tế xã hội của các địa phương. Các địa phương thuộc nhóm dẫn đầu là các địa phương có điều kiện tự nhiên và địa lý thuận lợi (tập trung ở các vùng Đồng bằng Sông Hồng, Đông Nam Bộ), có ngành công nghiệp -xây dựng, dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế, tập trung nhiều khu công nghiệp, có cơ sở hạ tầng phát triển và có hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo mạnh mẽ.
Ngược lại, các địa phương thuộc nhóm cuối là các địa phương còn hạn chế trong phát triển kinh tế xã hội, có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên chưa thuận lợi cho phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vào phát triển kinh tế xã hội (tập trung ở các vùng Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc).
Năm 2022 bộ chỉ số đã được xây dựng thử nghiệm với 20 địa phương. Sau khi có kết quả, Chính phủ đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ "triển khai xây dựng Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023" (Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 3/2/2023).
PII được xây dựng bám sát cấu trúc của bộ chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu GII (Global Innovation Index) do tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố hàng năm và được Chính phủ sử dụng trong quản lý, điều hành từ năm 2017.
Bộ chỉ số PII năm 2023 có 52 chỉ số, chia làm 7 trụ cột (theo nguyên lý của Bộ Chỉ số GII) gồm:
- 5 trụ cột đầu vào phản ánh những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển Kinh tế - Xã hội dựa trên Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo bao gồm (1) Thể chế, (2) Vốn con người và Nghiên cứu và Phát triển, (3) Cơ sở hạ tầng, (4) Trình độ phát triển của thị trường và (5) Trình độ phát triển của doanh nghiệp.
- 2 trụ cột đầu ra phản ánh kết quả tác động của Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo vào phát triển Kinh tế - Xã hội bao gồm: (6) Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ, (7) Tác động.
Dữ liệu phục vụ xây dựng Bộ Chỉ số PII 2023 được lấy từ hai nguồn chính. Nguồn thứ nhất từ số liệu thống kê, quản lý nhà nước được công bố chính thức từ các Bộ, cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức ở trung ương (có 39/52 chỉ số) và nguồn thứ hai do các địa phương thu thập và cung cấp - kèm theo các tài liệu minh chứng (có 13/52 chỉ số).
