Người Hà Nhì từ xa xưa đã coi rừng và nguồn nước là hai yếu tố sống còn trong đời sống của họ. Rừng không chỉ là nguồn cung cấp gỗ, măng, nấm mà còn là mái nhà che chở, bảo vệ thôn bản khỏi những điều xấu. Nguồn nước thì nuôi dưỡng cây trồng, vật nuôi và là nguồn sống không thể thiếu. Vì vậy, hàng năm, vào ngày Thìn đầu tiên của tháng Giêng âm lịch, người Hà Nhì tổ chức lễ cúng Thần Nước và Thần Rừng để tạ ơn và cầu mong sự phù hộ.
Lễ cúng Thần Nước thường được tổ chức vào buổi sáng sớm tại các nguồn nước chính của thôn. Người dân cùng nhau dọn dẹp, vệ sinh bến nước, chuẩn bị lễ vật gồm thịt lợn, thịt gà, chè gừng, rau, rượu, và xôi nếp. Thầy cúng, đại diện cho dân làng, sẽ thực hiện nghi lễ dâng lễ vật lên Thần Nước, cầu mong nguồn nước luôn dồi dào, mưa thuận gió hòa, và mùa màng bội thu.
| |
Lễ cúng Thần Nước thường được tổ chức vào buổi sáng sớm tại các nguồn nước chính của thôn. Người dân cùng nhau dọn dẹp, vệ sinh bến nước, chuẩn bị lễ vật gồm thịt lợn, thịt gà, chè gừng, rau, rượu, và xôi nếp. Thầy cúng, đại diện cho dân làng, sẽ thực hiện nghi lễ dâng lễ vật lên Thần Nước, cầu mong nguồn nước luôn dồi dào, mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu. |
| |
Thầy cúng làm lễ |
Nghi lễ cúng thần rừng
| |
| Cùng ngày, lễ cúng Thần Rừng được tổ chức tại khu rừng được coi là chốn linh thiêng nhất của thôn. |
| |
Người dân mang theo lễ vật như lợn đực màu đen, gà, xôi nếp, và rượu để dâng lên Thần Rừng. Nghi lễ này không chỉ là dịp để tạ ơn mà còn nhắc nhở mọi người về ý thức bảo vệ rừng, không khai thác bừa bãi và tôn trọng những quy định của cộng đồng. |
| |
Là tộc người có lịch sử cư trú lâu đời với môi trường sinh hoạt tương đối khép kín, ở địa hình cao và phức tạp, người Hà Nhì ở Lào Cai còn bảo lưu được nhiều nghi lễ truyền thống của dân tộc mình. |
| |
Trong quá trình thực hiện nghi lễ, người Hà Nhì tuân thủ những quy định nghiêm ngặt. Ví dụ, không được đi dép vào rừng, không nói ngôn ngữ khác ngoài tiếng Hà Nhì, và phụ nữ không được tham gia lễ cúng Thần Rừng. Những quy định này thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và môi trường thiên nhiên . |
| |
Lễ cúng Thần Nước và Thần Rừng không chỉ là nghi lễ tâm linh mà còn mang giá trị giáo dục sâu sắc. Nó nhắc nhở các thế hệ người Hà Nhì về trách nhiệm bảo vệ rừng, nguồn nước, và môi trường sống. Đồng thời, nghi lễ này cũng là dịp để cộng đồng gắn kết, cùng nhau hướng đến một cuộc sống ấm no, hạnh phúc . |
| |
| |
| |
Lễ cúng Thần Nước và Thần Rừng của người Hà Nhì ở Y Tý là một nét văn hóa độc đáo, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường, những nghi lễ như thế này càng trở nên ý nghĩa, góp phần nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho các thế hệ mai sau. |