Đây cũng là một lĩnh vực theo dõi thi hành pháp luật (THPL) trọng tâm liên ngành mà Bộ Tư pháp đề ra trong năm 2017. Đợt kiểm tra do Bộ Tư pháp chủ trì mới đây cho thấy đã có sự “vào cuộc” của bộ, ngành, địa phương.
Nhiều kết quả thiết thực
Một kết quả đáng chú ý trong quá trình hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp của Bộ Công Thương là đã hiện thực hóa vườn ươm doanh nghiệp khởi nghiệp.
Theo Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) Nguyễn Sinh Nhật Tân, Dự án Vườn ươm công nghệ công nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc do Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với UBND TP Cần Thơ triển khai tại Cần Thơ.
Hoạt động của Vườn ươm nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long phát triển, ươm tạo công nghệ, khởi nghiệp doanh nghiệp trong các lĩnh vực chế biến thủy sản, chế biến nông nghiệp và cơ khí chế tạo cho nông nghiệp.
Về khung pháp lý, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các bên liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 1193/QĐ-TTg về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Vườn ươm công nghệ công nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc; phối hợp với Bộ Tài chính giải quyết những vướng mắc liên quan tới thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu quy định tại Quyết định 1193; phối hợp với UBND TP Cần Thơ, Ban quản lý Vườn ươm hoàn thiện các quy định về cơ cấu và tổ chức hoạt động của Vườn ươm.
Về hỗ trợ doanh nghiệp, Vườn ươm đã xét chọn 5 doanh nghiệp tham gia ươm tạo với các sản phẩm đa dạng như bột cá, máy gieo hạt, chả cá thát lát nhân trứng muối, sữa gạo, bột yến sâm thảo dược. Vườn ươm cũng ký kết hợp tác với 6 trường đại học, cao đẳng để hợp tác nghiên cứu triển khai các đề án, dự án, đề tài nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ phù hợp, hỗ trợ khởi nghiệp; thực hiện các khóa đào tạo bổ sung kiến thức chuyên môn và kỹ năng khởi nghiệp cho đối tượng là sinh viên của các trường.
“Trong thời gian tới, việc đẩy mạnh hoạt động của Vườn ươm thông qua các hoạt động… sẽ góp phần tích cực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp” – ông Tân kỳ vọng.
Ngoài ra, Bộ Công Thương rất chú trọng đến hoàn thiện thể chế, đặc biệt là đơn giản hóa các thủ tục hành chính nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, hướng tới một Chính phủ kiến tạo phát triển, phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp Đặng Vũ Trân cho biết, Bộ này đã xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn chi tiết thi hành các văn bản của Đảng, Nhà nước về hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp.
Cụ thể, số lượng và quy mô doanh nghiệp đầu tư vào nông, lâm, ngư nghiệp tăng đáng kể, đóng góp tích cực vào tăng trưởng và chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp.
Đáng chú ý, số lượng doanh nghiệp tăng từ 2.379 năm 2007 lên 4.424 doanh nghiệp vào tháng 9/2016. Về phát triển nông nghiệp công nghệ cao, theo số liệu thống kê chưa đầy đủ từ tháng 6/2016 đến nay đã có nhiều dự án mới của doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao với tổng vốn đầu tư trên 20 nghìn tỷ đồng…
Tránh tình trạng “Trung ương nóng, địa phương lạnh”
Tuy nhiên, ông Tân thừa nhận, việc ban hành kế hoạch và tổ chức theo dõi tình hình THPL về doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công thương còn chậm. Việc thu thập thông tin để đánh giá tình hình THPL của Bộ mới chủ yếu thực hiện qua tổng hợp, báo cáo, kiến nghị của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và doanh nghiệp, hiệp hội hoặc từ hoạt động phổ biến, tuyên truyền pháp luật, hoạt động tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ.
Phó Vụ trưởng Đặng Vũ Trân phản ánh, doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về tiếp cận đất đai, về chính sách khuyến khích đầu tư, về lao động, về tiếp cận tín dụng, về ứng dụng khoa học công nghệ.
Chẳng hạn, việc tiếp cận đất nông nghiệp của doanh nghiệp còn khó khăn do công tác công bố, công khai quỹ đất dành cho phát triển nông nghiệp trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên thực tế chưa tốt, chưa rõ ràng. Thủ tục vay vốn rất khó cho nông dân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận; cơ chế hỗ trợ lãi suất với doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp chưa hiệu quả...
Khó khăn chung của cả hai Bộ là do hầu như chưa có văn bản riêng nên việc xây dựng danh mục các văn bản quy phạm pháp luật và theo dõi việc THPL về doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp hay công thương mới chỉ tập trung vào việc triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp trong từng lĩnh vực, các thành tựu, khó khăn, vướng mắc trong triển khai các chính sách này.
Lắng nghe những vướng mắc của hai Bộ trong quá trình thực hiện vừa qua, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi THPL (Bộ Tư pháp) Đặng Thanh Sơn và các thành viên Đoàn công tác liên ngành về kiểm tra tình hình thực thi pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp đã đặt ra nhiều vấn đề cần được hai Bộ tiếp tục quan tâm theo dõi.
Với Bộ Công Thương, Cục trưởng Đặng Thanh Sơn nhấn mạnh đến sự kịp thời phản ứng chính sách của Bộ Công Thương với việc hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp như đối thoại với doanh nghiệp kinh doanh khí, doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng sữa và thực phẩm chức năng dành cho trẻ em dưới 6 tuổi (Thông tư số 08/2017/TT-BCT đến nay chưa có doanh nghiệp nào phản ánh về khó khăn trong thực hiện)…
Bộ NN&PTNT thì cần đánh giá cả về vấn đề nâng cao nhận thức cho các cơ quan từ Trung ương đến địa phương trong hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, tránh tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”; làm nổi bật hơn nữa các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, không dàn trải những hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nói chung; lưu tâm đến công tác tổ chức tập huấn, tư vấn hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp khởi nghiệp, đảm bảo tính khả thi của các quy định pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp.
Ông Sơn cũng đề nghị làm sâu sắc hơn việc đánh giá về tình hình tuân thủ pháp luật của các tổ chức, cá nhân mà việc thi hành Nghị định 67/2014 có liên quan đến đóng tàu vỏ thép là một ví dụ…