Mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích tham gia bảo hiểm xã hội
Giới thiệu về Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) tại buổi họp báo Công bố Lệnh của Chủ tịch nước về một số luật được Quốc hội thông qua mới đây, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà cho biết: Luật BHXH số 41/2024/QH15 gồm 11 chương, 141 điều, tăng 2 điều so với Luật BHXH hiện hành. Mục tiêu đặt ra khi xây dựng Luật là bảo đảm an sinh xã hội theo quy định của Hiến pháp; thể chế hóa quan điểm, đường lối, nội dung cải cách trong Nghị quyết số 28-NQ/TW và các văn kiện, nghị quyết có liên quan; sửa đổi căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn; mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích để thu hút người lao động tham gia BHXH.
Theo Thứ trưởng, Luật có 14 điểm mới cơ bản. Trong đó, Luật đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng. Đây là loại hình BHXH do ngân sách nhà nước đảm bảo, được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng. Trong đó, giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi (hiện hành là 80 tuổi). Riêng với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Bên cạnh đó, Luật sửa đổi lần này cũng bổ sung quy định nhằm gia tăng sự liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản; mở rộng đối tượng được tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bằng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh. Một điểm mới nữa là việc gia tăng cơ hội được hưởng lương hưu của người tham gia BHXH thông qua giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm...
Bà Nguyễn Thị Hà nêu rõ, Luật lần này cũng quy định cụ thể về mức tham chiếu thay cho mức lương cơ sở. “Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH”, bà Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.
Đáng chú ý, Luật đã bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.
Không cấm hay dừng quyền lợi hưởng bảo hiểm xã hội một lần
Cũng tại buổi họp báo, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thông tin chi tiết về quy định hưởng BHXH một lần trong Luật BHXH.
“Chủ trương của Ban soạn thảo, Chính phủ khi trình Quốc hội là gia tăng việc bảo vệ, tăng quyền lợi, tăng lợi ích nhằm bảo đảm cho người lao động thụ hưởng quyền lợi hưu trí thay vì hưởng BHXH một lần. Đồng thời vẫn bảo đảm tôn trọng quyền của người lao động”, ông Phạm Trường Giang nhấn mạnh.
Ông Giang cho biết thêm, theo quy định của Luật, người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp: Người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH; người lao động ra nước ngoài định cư; người lao động một số mắc bệnh hiểm nghèo; người có mức suy giảm lao động từ 81% trở lên.
Theo ông, hiện có khoảng 18 triệu người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025, những người này có quyền hưởng BHXH một lần. Những người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025 trở đi sẽ giải quyết BHXH một lần trong 4 trường hợp nêu trên.
Ông Phạm Trường Giang khẳng định, không có chuyện cấm hay dừng quyền lợi hưởng BHXH một lần đối với người tham gia BHXH sau ngày 1/7/2025.
