Lực lượng gìn giữ hòa bình Nga khởi hành đến Kazakhstan

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev đã yêu cầu sự hỗ trợ từ Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), vào cuối ngày thứ Tư. Đề nghị giúp đỡ của ông Tokayev diễn ra sau một ngày bất ổn ở thành phố lớn nhất của đất nước, Almaty và các nơi khác, mà theo ông Tokayev, là đã bị xúi giục bởi "những kẻ khủng bố quốc tế" đang tìm cách phá hoại sự toàn vẹn lãnh thổ của Kyrgyzstan.

Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan, Chủ tịch CSTO, thông báo rằng khối đã chấp thuận việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tới Kazakhstan “trong một khoảng thời gian có hạn để ổn định và bình thường hóa tình hình”. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về hoạt động vẫn chưa được tiết lộ.

CSTO vẫn chưa công bố phạm vi và chi tiết của việc triển khai, nhưng ông Pashinyan cho biết quân đội sẽ ở lại Kazakhstan “trong một khoảng thời gian giới hạn để ổn định và bình thường hóa tình hình”.

Quyết định này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Kazakhstan yêu cầu các đồng minh giúp đỡ trong bối cảnh bất ổn bạo lực đang bao trùm khắp đất nước, tuyên bố rằng "những kẻ khủng bố" đang chiếm đoạt các cơ sở chiến lược trên khắp đất nước.

Các cuộc biểu tình bắt đầu trên khắp Kazakhstan trong những ngày đầu tiên của năm 2022, để phản ứng với việc giá khí hóa lỏng mà chính phủ đang trợ cấp tăng gấp hai lần cho đến gần đây. Ban đầu, các cuộc biểu tình hòa bình nhanh chóng trở thành bạo lực, với Almaty trở thành tâm điểm của tình trạng bất ổn.

Mặc dù Tổng thống Tokayev đồng ý tạm thời khôi phục chính sách và đáp ứng các yêu cầu khác của người biểu tình, nhưng các cuộc biểu tình chỉ ngày càng dữ dội hơn, bùng phát thành bạo loạn khắp cả nước, với một số người biểu tình được cho là đã cướp phá các cơ sở quân sự và tấn công lực lượng an ninh.

Đám đông giận dữ tràn ngập các tòa nhà chính phủ và sân bay ở thành phố 2 triệu dân hôm thứ Tư, cũng cướp phá các cửa hàng và ngân hàng. Các đồn cảnh sát đã được nhắm mục tiêu trên khắp Almaty trong đêm khi "hàng chục kẻ tấn công đã bị loại bỏ." Quân đội Kazakhstan cũng đã được triển khai trong thành phố và nổ ra cuộc đấu súng với những kẻ bạo loạn.

Cảnh sát chống bạo động chuẩn bị chặn người biểu tình ở trung tâm Almaty, Kazakhstan, ngày 5/1/2022. Ảnh: AP

Đám đông biểu tình hòa bình ở Almaty trước khi lạc lực xảy ra vào ngày 4/1/2022. Ảnh: AFP

Thành phố lớn nhất của Kazakhstan, Almaty, bị đám đông biểu tình tàn phá nặng nề nhất, với các cửa hàng và máy ATM bị đập phá, cướp bóc, dinh tổng thống cũ của đất nước chìm trong biển lửa. Tình trạng bất ổn tương tự cũng từ đó lan sang các thị trấn và thành phố khác trên khắp đất nước.

Tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc đã được ban bố vào thứ Tư nhằm nỗ lực ngăn chặn cuộc khủng hoảng, cấp cho chính phủ một số quyền hạn được mở rộng, bao gồm khả năng đưa ra các hình phạt nghiêm khắc hơn và các án tù dài hơn cho những kẻ vi phạm pháp luật. Mặc dù lực lượng gìn giữ hòa bình của CSTO hiện đã được thiết lập để triển khai cùng với cảnh sát và binh lính địa phương, tình hình vẫn còn biến động khi các cuộc biểu tình không có dấu hiệu suy yếu.