* Xin ông cho biết kết quả của Tổng cục Quản lý thị trường trong việc phòng chống đấu tranh với mặt hàng thuốc lá nhập lậu?
- Trong giai đoạn kể từ năm 2020 đến năm 2024, Tổng cục QLTT thường xuyên chỉ đạo và tăng cường giám sát, kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm đối với các hành vi buôn bán hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu; kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá thế hệ mới nhập lậu và không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Theo đó, Tổng cục QLTT tập trung chỉ đạo lực lượng QLTT trên cả nước xây dựng các Kế hoạch kiểm tra định kỳ hằng năm và các Kế hoạch kiểm tra chuyên đề có liên quan đến mặt hàng thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá thế hệ mới.
Tổng cục QLTT ban hành các văn bản chỉ đạo, đôn đốc tăng cường kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn hành vi nhập lậu, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng; Tham mưu xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch theo dõi tình hình thi hành pháp luật chuyên đề về kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trong kinh doanh rượu và thuốc lá của Bộ Công Thương
Ban hành các văn bản hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính liên quan đến mặt hàng thuốc lá thế hệ mới.
Kết quả đạt được trong các năm gần đây có thể kể đến như năm 2020 kiểm tra 3.422 vụ, số vụ xử lý: 2.662 vụ (08 vụ liên quan đến thuốc lá giả, 304 vụ xử lý vi phạm khác liên quan đến thuốc lá, còn lại là xử lý về thuốc lá nhập lậu), số tiền phạt vi phạm hành chính: 12,204 tỷ đồng, số lượng bao thuốc lá tịch thu, xử lý: 371.861 bao.
Năm 2021, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra gần 1.400 vụ, số vụ xử lý trên 1.030 vụ, số lượng bao thuốc tạm giữ, tiêu hủy trên 253.200 bao; số lượng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng trên 75.400 sản phẩm các loại; chuyển xử lý hình sự 10 vụ, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính là trên 5,3 tỷ đồng.
Năm 2022, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra hơn 2.190 vụ, số vụ xử lý trên 1.600 vụ, số lượng bao thuốc và tương đương xử lý trên 126.000 bao; số lượng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng trên 10.000 sản phẩm các loại; tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính là trên 7,7 tỷ đồng.
Năm 2023, đối với thuốc lá nhập lậu lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 1.743 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 1.500 vụ, số lượng bao thuốc và tương đương xử lý trên 44.169 bao, thu nộp ngân sách 7,154 tỷ đồng, đối với thuốc lá thế hệ mới, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 303 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 296 vụ, số lượng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên 106.966 sản phẩm, thu nộp ngân sách 3,959 tỷ đồng.
10 tháng của năm 2024 lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 1.067 vụ, xử lý 800 vụ, số tiền phạt hơn 3,1 tỷ đồng, trị giá hàng hoá vi phạm: hơn 5,6 tỷ đồng, số lượng bao thuốc và tương đương xử lý 23.931 bao thuốc lá; Đối với thuốc lá thế hệ mới, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 93 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 90 vụ, số lượng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên 4.000 sản phẩm các loại như thiết bị, tinh dầu thuốc lá điện tử, 03 vụ chuyển hồ sơ cho cơ quan CSĐT.
Các hành vi vi phạm phổ biến là: Buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, giao nhận hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu
* Thưa ông, lực lượng QLTT có gặp khó khăn gì trong công tác quản lý thị trường về mặt hàng này?
 |
Ông Nguyễn Đức Lê - Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ (Tổng cục Quản lý thị trường) |
Pháp luật đã có quy định cụ thể xác định thuốc lá điếu nhập lậu là hàng cấm. Tuy nhiên, việc xác định giá trị hàng cấm để xác định khung tiền phạt, thẩm quyền xử phạt theo quy định tại Điều 60 Luật Xử lý vi phạm hành chính gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
Cụ thể, hàng cấm không có giá niêm yết, không có tờ khai nhập khẩu, không có thông báo giá của cơ quan tài chính ở địa phương, không thể áp dụng giá thị trường để xác định giá trị.
Đồng thời, hội đồng định giá để xác định giá trị tang vật là hàng cấm cũng không có cơ sở cho việc định giá hàng cấm.
Do vậy, Chính phủ cần có quy định cụ thể căn cứ cho việc xác định giá trị hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu để áp dụng thống nhất.
* Được biết, Bộ Tài chính đang có đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với nhiều mặt hàng, trong đó có thuốc lá. Đề xuất này đã dấy lên nhiều nghi ngại, cho rằng, khi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, thuốc lá lậu sẽ gia tăng nhiều hơn ở thị trường Việt Nam. Trước tình hình này, Tổng cục QLTT có định hướng và giải pháp gì trong việc kiểm soát khi mặt hàng thuốc lá nhập lậu có chiều hướng gia tăng, thưa ông?
Để kiểm soát mặt hàng thuốc lá nhập lậu, trong thời gian tới, Tổng cục QLTT tiếp tục chỉ đạo lực lượng QLTT toàn quốc nắm chắc địa bàn đặc biệt là những nơi như trường học, nơi tập trung nhiều đối tượng thanh thiếu niên để phát hiện kịp thời những đối tượng có hoạt động kinh doanh thuốc lá thế hệ mới, kiểm tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Chỉ đạo lực lượng QLTT các quận, huyện phối hợp chặt chẽ với UBND các cấp, bao gồm cả xã, phường, trị trấn để bố trí lượng tuần tra, kiểm tra và giám sát tại cổng các trường học nhằm ngăn chặn việc bán thuốc lá thế hệ mới cho học sinh. Đồng thời đề nghị UBND các cấp tăng cường phối hợp với nhà trường để tuyên truyền, giáo dục và quản lý học sinh trong việc mua, bán và sử dụng thuốc lá điện tử theo quy định.
Phối hợp với các lực lượng chức năng như công an, hải quan, biên phòng để kiểm tra, kiểm soát thuốc lá điện tử nhập lậu, nhằm ngăn chặn kịp thời các đối tượng, vận chuyển nhập khẩu vào thị trường Việt Nam.
Chủ động, tích cực đấu tranh chống thuốc lá nhập lậu, thuốc lá giả; thanh kiểm tra việc ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe đối với thuốc lá; tuyên truyền để nâng cao nhận thức về tiêu dùng đối với sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là các hoạt động truyền thông hướng tới nhóm đối tượng là trẻ em, học sinh.
