Vụ kiện đòi hủy sổ đỏ đã cấp 22 năm trước
Theo hồ sơ, cụ Nguyễn Kim Anh (đã mất năm 2005) là mẹ của ông Phong và 6 người con khác, trong đó có ông Nguyễn Thanh Quang (SN 1961). Ông Quang đồng thời là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án này.
Khi còn sống, cụ Kim Anh có khu đất tại phường 7, TP Tân An, gồm các thửa 95, 96, 97; cùng tờ bản số 4. Theo Báo cáo số 1020 ngày 15/10/2021 Chánh Thanh tra tỉnh Long An ký, thì tại khu đất trên, ông Quang đang sử dụng một phần. Theo trích đo ngày 20/9/2004, ông Quang sử dụng 766m2, gồm thửa 96 và một phần thửa 95, 97.
Thanh tra tỉnh cho biết, ngày 20/6/1988, cụ Kim Anh làm tờ ủy quyền cho ông Quang được quyền sử dụng khoảng 700m2 để cất nhà và được UBND tỉnh ra Quyết định 1244/QĐ.UB.90 ngày 12/11/1990 về việc “tạm cấp đất cất nhà”.
Mười năm sau, ngày 18/11/1998, UBND tỉnh Long An cấp sổ đỏ cho cụ Kim Anh với thửa 95, 96, 97, trong đó có cả phần đất ông Quang đang sử dụng.
Ngày 25/12/2005, cụ Kim Anh mất, không để lại di chúc, theo Trích lục khai tử số 203/TLKTDS ngày 26/3/2020. Tuy nhiên, sau đó nhiều năm, mãi tới 2020, ông Quang có đơn gửi UBND tỉnh, đề nghị kiểm tra lại việc sổ đỏ cấp cho mẹ của mình là “trái quy định pháp luật”.
Thanh tra tỉnh sau đó vào cuộc xác minh, xác định tại UBND các phường, UBND TP Tân An, Trung tâm lưu trữ tỉnh không tìm thấy hồ sơ cấp sổ đỏ cho cụ Kim Anh năm 1998; nên chưa đủ cơ sở thẩm tra, kết luận. Ngày 9/12/2020, UBND tỉnh có Biên bản 65/BB-UBND giao UBND TP Tân An mời ông Quang đến làm việc, hướng dẫn ông Quang khởi kiện ra tòa. Tuy nhiên, ông Quang không đồng ý khởi kiện, không đồng ý rút đơn kiến nghị.
Trước sự việc này, Thanh tra tỉnh đã phân tích cụ thể như sau:
Thứ nhất, sổ đỏ của cụ Kim Anh đang có giá trị pháp lý.
Thứ hai, pháp luật về đất đai thời điểm 1990 không quy định việc “tạm cấp đất nhà”, nên không thể dựa vào Quyết định 1244 của UBND tỉnh để thu hồi sổ đỏ cấp cho cụ Kim Anh sau này.
Thứ ba, bản thân hồ sơ để UBND tỉnh ra Quyết định 1244, cũng có vấn đề dấu hiệu vi phạm. Theo ông Quang trình bày, chữ ký trong hồ sơ này không phải chữ ký của ông. Thanh tra tỉnh làm việc với một số người, cũng chưa xác định được ai là người ký.
Từ những phân tích trên, Thanh tra tỉnh đề xuất UBND tỉnh trả lời “Quyết định 1244 không bảo đảm tính pháp lý làm căn cứ thu hồi sổ đỏ của cụ Kim Anh”.
Thanh tra tỉnh nêu rõ thêm một số nguyên nhân “cụ Kim Anh đã chết, tài sản của cụ Kim Anh trở thành di sản thừa kế (…) các anh em ông Quang chưa khởi kiện chia thừa kế nhưng đã có tranh chấp trong nội bộ gia đình; quyết định tạm cấp ghi không đúng tên ông Quang; chữ ký trong hồ sơ tạm cấp không phải chữ ký của ông Quang”.
Dù Thanh tra tỉnh có những ý kiến cụ thể như trên, nhưng hơn 1 năm sau, ngày 20/11/2022, UBND TP Tân An vẫn ra Quyết định 4097/QĐ-UBND thu hồi Sổ đỏ số 00237QSDĐ/0103-LA đã cấp cho cụ Kim Anh. Lý do “giấy chứng nhận cấp không đúng đối tượng”.
| |
Báo cáo của Thanh tra tỉnh về sự việc. (Ảnh: Trần Tiến) |
Nguyên đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm
Sáu người con của cụ Kim Anh (ngoại trừ ông Quang) sau đó đã làm đơn khởi kiện, đề nghị hủy Quyết định 1244/QĐ.UB.90 ngày 12/11/1990 của UBND tỉnh Long An và Quyết định 4097/QĐ-UBND của UBND TP Tân An.
Tại phiên sơ thẩm ngày 27/9/2023, TAND tỉnh Long An tuyên bác các yêu cầu của nguyên đơn. Về việc thu hồi sổ đỏ của cụ Kim Anh, sau đó là gì, HĐXX tuyên “về việc cấp lại như thế nào, đối tượng là ai, diện tích ra sao, sẽ được nêu rõ khi ban hành quyết định hành chính mới”. Các thông tin xác minh, ý kiến quan điểm của Thanh tra tỉnh về vụ việc này như đã nêu trên, không được HĐXX nhắc tới.
Tại phiên phúc thẩm ngày 8/4/2024 vừa qua, LS Phạm Thị Bạch Tuyết (Đoàn LS TP HCM, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn) nêu ý kiến “cần lưu ý năm 1988 cụ Kim Anh chỉ làm “tờ ủy quyền”, và ủy quyền không thể là căn cứ xác lập quyền sở hữu. Hơn nữa, về nguyên tắc, khi giao đất cho người khác thì phải thu hồi đất của người sử dụng trước đó và UBND tỉnh đã không thực hiện thủ tục này”.
Về trình tự, thủ tục ra Quyết định 4097, LS cho biết UBND TP Tân An ban hành mà không có kết luận của cơ quan Thanh tra TP Tân An, là chưa phù hợp. Trong khi đó, Thanh tra tỉnh đã có ý kiến rõ ràng trong Báo cáo 1020/BC-TTr, thì UBND TP Tân An và cấp sơ thẩm lại không nhắc đến.
Tại phiên phúc thẩm, HĐXX đã ra phán quyết y án sơ thẩm, bác tất cả các yêu cầu của phía nguyên đơn.
Trong suốt phiên xử, LS Tuyết cho rằng cơ quan chức năng cần tham khảo ý kiến chính thức của Thanh tra tỉnh trong Báo cáo 1020. “Tuy nhiên, rất tiếc là việc này đã chưa được HĐXX xem xét đến”, LS Tuyết nói.
Được biết, hôm qua (10/4), phía nguyên đơn cho hay đã làm đơn gửi VKSND tối cao và TAND tối cao, đề nghị xem xét kháng nghị bản án theo thủ tục giám đốc thẩm, trong đó đặc biệt lưu ý cần tham khảo ý kiến chính thức của Thanh tra tỉnh trong Báo cáo 1020, để có một phán quyết phù hợp, phù hợp thực tế cũng như quy định pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của các bên.