Cho rằng “phân khúc thị trường nhà ở đang rất mất cân đối”, một ĐBQH so sánh 10 năm qua giá NƠXH tăng 10 - 20 triệu đồng/m2, trong khi thu nhập của người lao động gần như đứng yên, tức là NƠXH ngày càng xa tầm với người thu nhập thấp. Bất cập không hẳn do chính sách ưu đãi chưa đủ hấp dẫn mà là việc phát triển NƠXH theo hình thức bao cấp không còn phù hợp. “NƠXH hiện được bao cấp từ chính sách tín dụng, thuế, giao đất miễn tiền sử dụng đất. Chính sách này có thể kéo giá NƠXH xuống nhưng liệu có phải cách làm bền vững. Nhà nước có thể bao cấp đến khi nào?”, ĐBQH này đặt vấn đề.
Một ĐBQH khác cũng đồng tình quan điểm trên, cho rằng thị trường nhà ở tại Việt Nam đang thiếu hẳn phân khúc NƠXH cho thuê và thuê mua. Nhu cầu với loại nhà này khá lớn, phù hợp với mức sống và thu nhập của hầu hết người lao động hiện nay. NƠXH cũng cần có những phân khúc khác nhau. Nếu đủ tiền thì mua luôn, còn không thì thuê, trường hợp nằm ở giữa có thể thuê mua. ĐBQH này cho rằng cần linh hoạt để giúp nhiều người nhất tiếp cận NƠXH.
Ông lấy ví dụ ở các nước phương Tây, hình thức thuê mua NƠXH được thực hiện tương đối hiệu quả. Hầu hết sinh viên, người bắt đầu đi làm không đủ tiền mua nhà nên vừa làm, vừa trả góp trong vài chục năm.
Nhưng nói đi thì cũng phải nói lại. Hình thức cho thuê NƠXH không phải là mới mẻ ở Việt Nam. Như tại một địa phương ở miền Trung, có không ít NƠXH được Nhà nước cho thuê với giá rất rẻ. Nhưng một số căn hộ, một số chung cư NƠXH cho thuê rất nhanh xuống cấp, trở thành nhếch nhác; một phần vì tiền cho thuê thậm chí không đủ để sửa chữa, một phần vì có một số người thuê sử dụng với tâm lý “của chung không ai sót”, không tự chăm sóc, sửa sang cho nơi mình ở.
Để dung hòa những vấn đề này, có lẽ cần đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết là chính sách ưu đãi và công tác quy hoạch. Địa phương phải xác định rõ khu vực nào cho nhà ở trung - cao cấp, khu vực nào dành cho NƠXH. Thủ tục của các dự án cũng phải rút gọn, không để tình trạng dự án mất đến vài năm để làm thủ tục.
Một ĐBQH khác cũng đưa ra một ý tưởng rất hay, là ở mỗi dự án NƠXH cần cơ chế dành ra khoảng 20% quỹ đất phục vụ mục đích thương mại, bù đắp lợi nhuận cho nhà đầu tư, tăng tính hấp dẫn. Một số cá nhân đã rất thành công với mô hình chung cư mini và với những hiến kế của các ĐBQH, tin rằng những vướng mắc trong lĩnh vực NƠXH sẽ sớm được Quốc hội tháo gỡ.
