Ngày 8/3, Ngoại trưởng Marco Rubio thông báo rằng 5.200 hợp đồng viện trợ nước ngoài của Mỹ đã bị hủy bỏ theo quyết định mới nhất của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Các hợp đồng này trị giá hàng chục tỷ USD và theo ông Rubio, nhiều chương trình trong số đó "không phục vụ hoặc thậm chí gây hại cho lợi ích cốt lõi của Mỹ". Hiện vẫn còn khoảng 1.000 hợp đồng sẽ do Bộ Ngoại giao quản lý, sau khi cơ quan này tiếp quản Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) vào tháng trước.
Ngay sau khi thông báo được đưa ra, nhiều tổ chức nhân đạo và chuyên gia y tế đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về tác động của quyết định này đối với các chương trình hỗ trợ y tế, dinh dưỡng và phòng chống dịch bệnh trên toàn cầu.
Theo Nicholas Enrich, quyền trợ lý quản trị viên phụ trách y tế toàn cầu tại USAID, việc tạm dừng các chương trình viện trợ sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm "gia tăng số ca tử vong và bệnh tật, đẩy nhanh sự lây lan của dịch bệnh toàn cầu, làm mất ổn định các khu vực dễ bị tổn thương và gây rủi ro lớn cho an ninh quốc gia Mỹ".
Giám đốc nghiên cứu dinh dưỡng của Tổ chức Cứu trợ Quốc tế (IRC) Jeanette Bailey, cho biết 31/41 trung tâm cứu trợ trẻ suy dinh dưỡng do IRC vận hành đã nhận thông báo chấm dứt tài trợ từ chính quyền Mỹ. Một số trung tâm đã phải đóng cửa hoàn toàn, trong khi nhiều nơi khác đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự và thực phẩm trầm trọng.
Các chuyên gia về bệnh lao cũng bày tỏ lo ngại. Giám đốc Chương trình Chống Lao Toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tereza Kasaeva, cảnh báo rằng việc Mỹ cắt giảm viện trợ "có thể gây hậu quả chết người đối với hàng triệu người trên thế giới". Mỹ từ lâu đã là nước tài trợ chính cho chương trình chống lao toàn cầu, chiếm khoảng 25% tổng ngân sách hỗ trợ.
Deborah Ikeh, giám đốc Trung tâm Phát triển Y tế Debriche ở Nigeria, cho biết tổ chức của bà đã tiếp cận hơn 500.000 người vào năm ngoái thông qua các chương trình nâng cao nhận thức và hỗ trợ điều trị lao. Tuy nhiên, với việc nguồn tài trợ của Mỹ bị cắt giảm, tổ chức của bà đã phải thu hẹp quy mô, giảm từ 60-70 nhân viên xuống còn chưa đến 10 người.
"Điều này đồng nghĩa với việc nhiều người sẽ chết vì một căn bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa, điều trị và chữa khỏi.", bà Ikeh nói.
Bất chấp những phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, chính quyền Mỹ vẫn bảo vệ quyết định của mình. Trong một bài đăng trên mạng xã hội, Ngoại trưởng Rubio ca ngợi Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk đứng đầu vì đã thực hiện "một cuộc cải cách mang tính lịch sử và rất cần thiết".
Tổng thống Trump từ lâu đã cam kết rà soát lại toàn bộ các chương trình viện trợ nước ngoài của Mỹ, và ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức, ông đã ra lệnh thực hiện đánh giá toàn diện. Cuộc rà soát dự kiến kéo dài 90 ngày nhưng đã kết thúc sớm chỉ sau sáu tuần, dẫn đến quyết định cắt giảm viện trợ.
Các quan chức Nhà Trắng khẳng định rằng chính quyền vẫn sẽ tiếp tục xem xét các chương trình còn lại để đảm bảo nguồn tiền của Mỹ được sử dụng hiệu quả nhất. Tuy nhiên, giới chuyên gia lo ngại rằng những hậu quả của các đợt cắt giảm này sẽ nhanh chóng bộc lộ và gây ra những hệ lụy nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu.