“Không mang bầu trong vòng 2 năm tới” là cảnh báo mà chính quyền El Salvador đã gửi tới những phụ nữ ở nước này trong lúc Zika – virus nhiệt đới được cho là nguyên nhân gây các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng đang lây lan mạnh ở khu vực Mỹ Latinh và Caribbe.
Theo AFP, Zika là một virus gây bệnh giống như cúm có nguồn gốc từ châu Phi, lây truyền qua muỗi. Kể từ khi Zika xuất hiện ở khu vực Mỹ Latinh hồi năm ngoái, tỉ lệ trẻ sơ sinh bị dị tật đầu nhỏ - dị tật bẩm sinh có thể gây tổn thương não và tử vong – đã gia tăng một cách đột biến. Brazil là nước cho đến nay bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh này. Theo đó, số trường hợp dị tật đầu nhỏ ở nước này đã tăng từ mức trung bình 163 ca mỗi năm lên thành 3.893 kể từ khi dịch bệnh do virus Zika bùng phát. 49 trong số những trẻ sinh ra bị mắc dị tật này đã tử vong.
Trước những lo ngại về một thế hệ có tỉ lệ người tàn tật nghiêm trọng ở mức độ cao, bộ y tế một số nước trong khu vực Mỹ Latinh đã kêu gọi phụ nữ trì hoãn việc mang thai. Ví dụ, Colombia – nơi có 11.613 người được xác nhận đã nhiễm virus Zika và khoảng 100 trẻ sinh ra với dị tật đầu nhỏ - đã khuyến cáo phụ nữ trì hoãn việc mang thai trong vòng 6 tháng tới. Quãng thời gian này ngắn hơn nhiều so với khuyến nghị của giới chức El Salvador – nơi đã có 5.397 trường hơp nhiễm Zika.
Còn Ecuador cảnh báo phụ nữ ở những khu vực có nguy cơ bùng phát dịch bệnh không mang thai vô thời hạn. Jamaica dù chưa phát hiện trường hợp nhiễm virus nào nhưng cũng thông báo có thể sẽ là nước tiếp theo khuyến cáo phụ nữ tránh mang thai trong vòng 6 đến 12 tháng. “Nếu chưa mang bầu khi dịch bệnh lan rộng, tôi chắc chắn sẽ trì hoãn việc sinh con lại và sẽ không phải lo lắng quá nhiều như hiện nay” - cô Manuela Mehl, sống tại Rio de Janeiro, đang mang bầu ở tuần thứ 16 cho hay.
Tuy nhiên, những khuyến cáo từ các nước trên cũng đã vấp phải sự chế giễu từ các nhà hoạt động. Họ cho rằng khuyến cáo này là khó khả thi trong bối cảnh tỉ lệ bạo lực nhằm vào phụ nữ tại khu vực còn rất cao. Trong khi đó, nhiều nước lại cấm phá thai và việc tiếp cận các chương trình kế hoạch hóa gia đình còn rất hạn chế, đặc biệt là ở nhóm đối tượng người nghèo. “Ở một lục địa mà tình trạng mang thai ngoài ý muốn còn rất phổ biến, thật ngây ngô khi khuyến cáo phụ nữ trì hoãn việc mang thai. Thay vào đó, họ cần phải thực hiện chiến dịch thông tin cho những phụ nữ đang mang thai về những nguy cơ và lựa chọn” – bà Monica Roa, một nhà vận động cho quyền phá thai ở Colombia nhận định. Bà cũng đưa ra đề xuất chính quyền các nước nhân dịp này có các biện pháp để cải thiện giáo dục giới tính.
Còn đối với những phụ nữ đang mang bầu, họ có rất ít lựa chọn. Tại Colombia và Ecuador, việc phá thai chỉ được xem là hợp pháp trong trường hợp tính mạng của người mẹ bị nguy hiểm. Luật pháp El Salvador còn nghiêm ngặt hơn khi tất cả các trường hợp phá thai đều là bất hợp pháp và người vi phạm có thể bị phạt lên đến 40 năm tù. “Nguy cơ nhiễm Zika trong quá trình mang thai đưa đến một vấn đề nghiêm trọng: số ca phá thai lậu cũng như số phụ nữ bị tống giam vì phá thai gia tăng” – nhà hoạt động người Salvador Angela Rivas nhận định./.