Cuối cùng, Dự thảo “cuối” Tiêu chuẩn Việt Nam Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) phối hợp cùng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường Chất lượng (Bộ KH&CN) công bố đã bị cơ quan cấp trên là Bộ Khoa học và Công nghệ yêu cầu tạm dừng để sửa đổi, bổ sung hoàn chỉnh.
Tạm dừng không có nghĩa là không tiếp tục, cho nên trên các diễn đàn truyền thông nhiều người vẫn tỏ ra bức xúc, đặc biệt là những người đang sản xuất “nước mắm truyền thống” (chỉ chiếm nhỏ nhoi có 20% thị phần) dù dư luận đã có những phản ứng gay gắt khi Dự thảo này được công bố và đó là lý do để tạm dừng cái “quy phạm” này.
Cứ cho rằng động cơ của những người làm ra cái “quy phạm” này là trong sáng, vì mục đích tốt đẹp cho sự phát triển công nghệ nước mắm của nước nhà và an toàn vệ sinh thực phẩm cho người dân thì những yêu cầu tiêu chuẩn đưa ra trong Dự thảo này đã có rất nhiều cái phi lý và vô lý.
Ví dụ như phải kiểm soát các loại thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình sản xuất nước mắm vì nguyên liệu của nước mắm (truyền thống) là làm từ cá biển và muối. Quy định, quy phạm mà làm khó cho người sản xuất một cách phi lý thì làm sao có được sự đồng thuận, trái lại chỉ có những phản ứng dữ dội mà thôi!
Việc đưa ra những quy phạm mà dư luận cho rằng nhắm đến sự “bức tử” nước mắm truyền thống làm người ta nhớ lại vụ “nước mắm nhiễm asen” trước đây khiến những người làm nước mắm truyền thống lao đao, khốn khổ. Nếu đấy không là động cơ độc chiếm thị trường thì là cái gì?
Những người ủng hộ Dự thảo này (vì họ làm ra nó) còn đòi hỏi không được phân biệt “nước mắm truyền thống” và “nước mắm công nghiệp” bởi nó gây “mất đoàn kết” trong ngành sản xuất nước mắm. Có đoàn kết được không khi người ta dùng những chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh? Dư luận còn đòi hỏi hơn thế là chỉ có một loại được gọi là nước mắm thôi, đó là nước mắm làm từ cá biển và muối, các loại dùng để chấm khác phải được trả đúng tên là “nước chấm”, không nhập nhèm khái niệm nữa.
Dù sao, quyết định vẫn tùy thuộc vào người dùng. Cơ quan quản lý và báo chí truyền thông cần minh bạch thông tin về các loại nước mắm, nước chấm này để người dùng lựa chọn. Cứ tình trạng này, bát nước mắm đặt giữa mâm cơm chấm chung, biểu tượng hòa đồng của những người ngồi chung quanh mâm cơm rồi sẽ mất đi và thay vào đó là nước chấm pha chế từ hóa chất, mỗi người một bát nhỏ dùng riêng.
