Liên quan vụ án, bị cáo Lê Nông (51 tuổi, nguyên Giám đốc VRB) bị truy tố tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Sáu lần trả hồ sơ điều tra bổ sung
Cáo trạng mới nhất của VKSND Tối cao xác định, vợ chồng Phạm Thị Ái Loan và Hồ Minh Hậu thành lập Cty Minh Chí và Công ty An Phúc, kinh doanh cà phê, nông sản và nhiều lần vay tiền của VRB. Khoảng tháng 7/2009, Trần Hoàng ký hợp đồng cho Cty Minh Chí vay 130 tỷ, thế chấp bằng nhiều bất động sản.
Tuy nhiên, chỉ một số tài sản (trị giá hơn 32 tỷ đồng) được thế chấp đúng quy định. Riêng 3 BĐS khác ở quận 2 (có giá trị khoảng 57 tỷ đồng) không được xem là tài sản thế chấp cho khoản vay này do chưa đăng ký giao dịch bảo đảm, gây thiệt hại cho VRB số tiền hơn 86 tỷ.
Ngoài ra, từ năm 2008 đến tháng 7/2009, VRB đã ký tổng cộng 33 hợp đồng giải ngân cho Cty An Phúc hơn 477 tỷ đồng, tài sản thế chấp là khu nhà kho gồm hơn 28.000m2 đất và hơn 16.000m2 xưởng tại Bình Dương và lô hàng hơn 4.000 tấn cà phê.
VKSND Tối cao cho rằng những tài sản này đã được thế chấp cho ngân hàng khác hoặc không đủ thế chấp cho VRB vì hư hỏng. Ngân hàng này sau đó đã dừng việc cho vay để thu hồi nợ nhưng vẫn gây thiệt hại gần 35 tỷ đồng.
Đến tháng 2/2010, vợ chồng Loan bỏ trốn. Hành vi của bị cáo Hoàng và đồng phạm được VKSND Tối cao xác định gây thiệt hại cho VRB tổng cộng hơn 120 tỷ đồng (từ hai khoản vay của hai công ty) và các bị cáo phải chịu trách nhiệm liên đới về thiệt hại này.
Vụ án được khởi tố năm 2010. Từ khi thụ lý giải quyết, TAND TP đã 3 lần đổi thẩm phán, 6 lần trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung. Các cơ quan tố tụng nhiều lần trả hồ sơ để giám định lại các tài sản thế chấp có hay không đảm bảo đúng pháp luật và xác định thiệt hại vụ án.
Năm 2016, Bộ Công an và VKSND Tối cao ra quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án và 5 bị can với lý do các tài sản bảo đảm là 3 BĐS tại quận 2 có giá trị lớn hơn số nợ, không có thiệt hại xảy ra. Tuy nhiên, đầu năm 2018, cơ quan tố tụng phục hồi điều tra vì cho rằng các tài sản trên không có giá trị thế chấp, nên không được kê biên giải quyết trong vụ án. Quyết định này căn cứ vào giám định của Ngân hàng Nhà nước có nội dung "các tài sản VRB nhận thế chấp không đảm bảo theo quy định".
Hồi tháng 4 và tháng 8/2019, HĐXX do Thẩm phán Huỳnh Văn Trực làm chủ tọa (thẩm phán thứ 3 thụ lý vụ án) quyết định đưa vụ án ra xét xử nhưng lại trả hồ sơ để điều tra bổ sung xác định rõ mức thiệt hại các bị cáo gây ra. Bởi VKS chỉ căn cứ vào tổng số tiền 120 tỷ đồng nợ vay của Cty Minh Chí và An Phúc chưa thu hồi được là đúng pháp luật nhưng chưa làm rõ giá trị các tài sản được thế chấp.
Dù chưa đăng ký giao dịch bảo đảm theo quy định của pháp luật nhưng đó là tài sản hợp pháp của vợ chồng Loan và Hậu, vẫn có giá trị phát mãi thanh toán nợ cho Cty Minh Trí và An Phúc.
Tuy nhiên, VKSND Tối cao sau đó vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố đối với bị cáo Hoàng và đồng phạm.
 |
| Ngân hàng liên doanh Việt Nga chi nhánh TP HCM |
Nhận định của HĐXX
Trước phiên xử mới đây, cả 5 bị cáo được tại ngoại tham gia phiên tòa. Họ bị cáo buộc vi phạm các quy định khi cho Cty Minh Chí và Cty An Phúc vay, vi phạm trong tài sản đảm bảo, dẫn đến gây thiệt hại khoản nợ 120 tỷ đồng cho VRB.
Tuy nhiên, tất cả bị cáo đều kêu oan, cho rằng không gây thiệt hại. Bởi VRB vẫn giữ giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu với 3 BĐS ở quận 2 (tài sản đảm bảo) trong giao dịch này. Giá trị của các BĐS được cho là rất lớn (trên 300 tỷ đồng), dư để trả nợ cho VRB và các chủ nợ khác.
Trả lời thẩm vấn, bị cáo Hoàng, Sanh và 2 bị cáo còn lại thừa nhận hành vi phê duyệt hồ sơ có thiếu sót, chưa hoàn tất thủ tục giao dịch bảo đảm. Nhưng họ không đồng tình với kết luận của VKS về thiệt hại xảy ra vì VRB vẫn giữ giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu với 3 BĐS ở quận 2. Các tài sản này nhận thế chấp đúng quy định và có giá trị gấp nhiều lần so với khoản nợ vay của hai công ty.
Các bị cáo đề nghị các cơ quan tố tụng xử lý những tài sản trên, nhằm đảm bảo quyền lợi của người bị hại (VRB) và trách nhiệm của các bị cáo.
Bị cáo Nông cho rằng, với vai trò Giám đốc VRB, ông có trách nhiệm về những thiếu sót của cấp dưới. Tuy nhiên, thiệt hại trong vụ án chưa xảy ra nên hành vi của ông không đến mức phải xử lý hình sự.
Trả lời HĐXX, đại diện VRB cho biết đơn vị chưa xác định được thiệt hại xảy ra và cũng đề nghị HĐXX cho phép được xử lý các tài sản bảo đảm để thanh lý hợp đồng vay của Cty Minh Chí và An Phúc.
Tại phiên xử, đại diện VKS cho rằng có đủ căn cứ xác định việc truy tố các bị cáo là có cơ sở và đúng pháp luật. Trong đó, bị cáo Hoàng cùng cán bộ nghiệp vụ đã vi phạm các quy định về cho vay và tài sản đảm bảo, dẫn đến gây thiệt hại khoản nợ 120 tỷ đồng cho VRB.
Từ đó, VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Hoàng 16-18 năm tù. Các bị cáo Diệu, Sang, Chánh bị đề nghị mức án từ 10-17 năm tù về cùng hành vi. Bị cáo Nông bị đề nghị 5-6 năm tù.
Bào chữa cho thân chủ, các luật sư đồng loạt phản đối quan điểm của VKS. Hầu hết luật sư cho rằng, vụ án này chưa xác định được thiệt hại xảy ra, do đó đề nghị HĐXX trả hồ sơ để điều tra lại.
Sau hai ngày xét xử, hôm qua (26/5), HĐXX quyết định tuyên bị cáo Hoàng 12 năm tù về tội Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Cùng tội danh, 3 cựu cán bộ khác của VRB nhận 8-10 năm tù.
Riêng bị cáo Lê Nông (51 tuổi, nguyên Giám đốc VRB) nhận 3 năm tù, nhưng cho hưởng án treo, về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Quyết định của HĐXX được đưa ra sau khi xem xét nhiều tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo như: Phạm tội lần đầu, nhân thân tốt, thành khẩn khai báo... và vụ án chưa xác định thiệt hại.
Theo HĐXX, căn cứ vào lời khai của các bị cáo đã có đủ cơ sở xác định trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, bị cáo Hoàng và cấp dưới đã vi phạm các quy chế cho vay của các tổ chức tín dụng; vi phạm quy định về giao dịch bảo đảm, đăng ký thế chấp bằng quyền sử dụng đất... và các quy định của pháp luật trong hoạt động về tín dụng.
