Ngành Thi hành án Quân đội là một bộ phận của thi hành án dân sự toàn quốc. Tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khoá IX ngày 06-10-1992 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về việc bàn giao công tác thi hành án dân sự từ toà án nhân dân các cấp sang các cơ quan thuộc Chính phủ; trên cơ sở đó, căn cứ quy định của pháp luật, ngày 15-6-1993 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký Quyết định số 247/QĐ-BQP thành lập Phòng Quản lý thi hành án Bộ Quốc phòng (nay là Cục Thi hành án Bộ Quốc phòng); trực tiếp nhận bàn giao công tác thi hành án dân sự từ Toà án quân sự các cấp sang cơ quan thi hành án và thực hiện quản lý nhà nước về thi hành án dân sự trong Quân đội từ tháng 6-1993.
Tiếp đó, ngày 16-6-1993 Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam ký Quyết định số 430/QĐ-TM thành lập Phòng Thi hành án thuộc các quân khu, Quân chủng Hải quân và Bộ Tổng Tham mưu (gọi tắt là Phòng Thi hành án cấp quân khu); trực tiếp tổ chức thi hành các bản án, quyết định của tòa án. Kể từ đó, hệ thống thi hành án dân sự trong Quân đội đã đi vào hoạt động và ngày 15-6 hằng năm trở thành Ngày truyền thống của Ngành Thi hành án Quân đội (theo Quyết định số 3596/QĐ-BQP ngày 29-8-2017 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng).
 |
Cục Thi hành án ký kết giao ước thi đua năm 2021 |
Thực hiện Pháp lệnh Thi hành án dân sự năm 2004 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khoá XI; Nghị định số 50/2005/NĐ-CP ngày 11-4-2005 của Chính phủ về cơ quan quản lý thi hành án dân sự, cơ quan thi hành án dân sự và cán bộ, công chức làm công tác thi hành án dân sự; ngày 07-7-2005 Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Cục Thi hành án Bộ Quốc phòng và kịp thời triển khai tổ chức bộ máy, quản lý hoạt động thi hành án dân sự trong Quân đội. Ngày 22-01-2008 Đảng ủy Bộ Tổng Tham mưu - Cơ quan Bộ Quốc phòng đã Quyết định thành lập Đảng bộ Cục Thi hành án (trước đây là chi bộ) gồm 6 chi bộ trực thuộc.
Thực hiện Luật Thi hành án dân sự năm 2008 và các nghị định của Chính phủ về công tác thi hành án dân sự; theo đó, hệ thống tổ chức thi hành án dân sự hiện nay trong Quân đội, gồm: Ở Bộ Quốc phòng có Cục Thi hành án Bộ Quốc phòng là cơ quan quản lý thi hành án trực thuộc Bộ Quốc phòng; ở quân khu và tương đương có phòng Thi hành án quân khu và tương đương là cơ quan thi hành án trực thuộc quân khu và tương đương. Về nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức ở cơ quan quản lý thi hành án dân sự và cơ quan tổ chức thi hành án dân sự trong Quân đội, đó là:
Đối với Cục Thi hành án Bộ Quốc phòng: Thực hiện chức năng tham mưu với Quân ủy Trung ương, giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ trưởng Bộ Tư pháp quản lý nhà nước về công tác thi hành án và thực hiện quản lý chuyên ngành về thi hành án dân sự trong Quân đội theo quy định của pháp luật và các nhiệm vụ khác cấp trên giao. Về cơ cấu tổ chức gồm các phòng, ban trực thuộc; có Cục trưởng, các Phó Cục trưởng; Trưởng phòng, Phó trưởng phòng; Trưởng ban; Thẩm tra viên, Thẩm tra viên chính, Thẩm tra viên cao cấp thi hành án, cán bộ và nhân viên làm công tác thi hành án.
 |
Hội nghị giao ban Cục Thi hành án tháng 4 năm 2023 |
Đối với phòng Thi hành án cấp quân khu: Thực hiện chức năng tham mưu với Đảng ủy, Tư lệnh Quân khu và tương đương về thi hành án dân sự trên địa bàn; tổ chức hoạt động thi hành án dân sự theo quy định của pháp luật và các nhiệm vụ khác cấp trên giao. Về cơ cấu tổ chức gồm có Thủ trưởng cơ quan thi hành án đồng thời là Trưởng phòng, Phó Thủ trưởng cơ quan thi hành án đồng thời là Phó Trưởng phòng; Chấp hành viên sơ cấp, Chấp hành viên trung cấp, Chấp hành viên cao cấp; Thẩm tra viên, Thẩm tra viên chính; Thư ký thi hành án, cán bộ và nhân viên làm công tác thi hành án.
Từ khi thành lập đến nay, Ngành Thi hành án Quân đội đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, có nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc; thiết thực góp phần quan trọng trong hoạt động thi hành án dân sự toàn quốc và xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Được thể hiện trên một số kết quả chính sau:
Thường xuyên quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; tích cực, chủ động nghiên cứu, thực hiện tốt công tác tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quản lý nhà nước về thi hành án dân sự trong Quân đội. Phối hợp với Tổng cục Thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp trình Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp ban hành các Thông tư liên tịch nhằm hướng dẫn thực hiện quản lý nhà nước về thi hành án dân sự trong Quân đội. Trình Bộ Quốc phòng ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh, nghị định về thi hành án dân sự trong Quân đội. Ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo hoạt động của Ngành, phối hợp với cơ quan tư pháp Quân đội hướng dẫn giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong công tác thi hành án dân sự.
 |
Đoàn kiểm tra công tác thi hành án dân sự của Cục Thi hành án làm việc với Thủ trưởng Bộ Tư lệnh và Phòng Thi hành án Quân khu 5 năm 2022 |
Tổng kết việc thi hành pháp luật và thực tiễn hoạt động của Ngành Thi hành án qua các giai đoạn để tạo tiền đề hoàn chỉnh cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn cho việc tham gia soạn thảo, biên tập Pháp lệnh thi hành án dân sự năm 2004, Luật Thi hành án dân sự năm 2008, Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự năm 2014 và các nghị định của Chính phủ về công tác thi hành án dân sự. Các chế độ báo cáo về công tác thi hành án dân sự với Chính phủ, Quốc hội và các ủy ban của Quốc hội được thực hiện đúng quy định, phục vụ tốt cho công tác quản lý nhà nước đối với công tác thi hành án dân sự trong Quân đội. Tham gia ý kiến và soạn thảo nhiều đề án, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật theo yêu cầu của các cơ quan chức năng, đáp ứng yêu cầu nâng cao thể chế, xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, thống nhất.
 |
Hội Phụ nữ Cục Thi hành án phát động Đợt thi đua đặc biệt chào mừng kỷ niệm 30 năm Ngày truyền thống Phụ nữ Quân đội (10.3.1993 - 10.3.2023), 1983 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng và 113 năm Quốc tế phụ nữ |
Trong thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính và cải cách tư pháp về thi hành án theo tinh thần Nghị quyết số 08-NQ/TW, Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Đảng uỷ Quân sự Trung ương (nay là Quân uỷ Trung ương) và Kế hoạch cải cách tư pháp của Bộ Quốc phòng; đã xây dựng kế hoạch cải cách tư pháp của Ngành báo cáo Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Bộ Quốc phòng và triển khai thực hiện; xây dựng Đề án “Mô hình tổ chức biên chế Ngành Thi hành án dân sự trong Quân đội đến năm 2020” và những năm tiếp theo; Tiểu Đề án “Hoàn thiện cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ngành Thi hành án Quân đội đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”. Thường xuyên tiến hành việc tổng kết giai đoạn, xây dựng kế hoạch cải cách hành chính giai đoạn và hàng năm để triển khai thực hiện theo Nghị quyết của Chính phủ và Quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác thi hành án dân sự để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chuyên môn của Ngành và tạo sự thống nhất, chính quy trong thực hiện nhiệm vụ, giúp cơ quan thi hành án, chấp hành viên, thẩm tra viên, nhân viên kế toán thi hành án thực hiện chế độ báo cáo, thống kê thi hành án dân sự được thuận lợi, nhanh chóng, chính xác, đúng hướng dẫn của Bộ Tư pháp và Bộ Quốc phòng.
Chủ động, tích cực tham mưu đề xuất với Tư lệnh quân khu, Quân chủng Hải quân, Bộ Tổng Tham mưu, Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng giải quyết dứt điểm nhiều vụ việc khó khăn, phức tạp và những vụ việc tồn đọng lâu năm thuộc diện chưa có điều kiện thi hành; những vụ việc do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; bảo đảm 100% các bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực được ra quyết định và tổ chức thi hành đúng pháp luật, thu về cho Nhà nước, tập thể và công dân với số tiền lớn và nhiều tài sản có giá trị. Công tác phòng chống, tham nhũng, tiêu cực; xử phạt vi phạm hành chính và bồi thường Nhà nước thực hiện đúng quy định. Chủ động, tích cực tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật về thi hành án dân sự cho cơ quan, đơn vị trong toàn quân và các cá nhân, tổ chức phải thi hành án nhằm tạo sự hỗ trợ, giúp đỡ của các cơ quan, đơn vị và làm chuyển biến nhận thức của các tập thể, cá nhân phải thi hành án về quyền và nghĩa vụ của họ, bảo đảm cho Ngành Thi hành án Quân đội luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị; qua đó, đã góp phần giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, nâng cao sự thống nhất, đoàn kết, tinh thần kỷ luật và sức mạnh sẵn sàng chiến đấu của Quân đội.
Thực hiện các nghị quyết, quyết định của Quân uỷ Trung ương về công tác quản lý cán bộ và chương trình đại học hóa đội ngũ cán bộ; toàn Ngành đã chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, nhân viên cả về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức và chuyên môn nghiệp vụ; khuyến khích, tạo điều kiện cho cán bộ tự nghiên cứu học tập và phối hợp với cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp gửi cán bộ đi bồi dưỡng, đào tạo tại các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội. Bổ nhiệm các chức danh cán bộ ngành đúng quy định của pháp luật. Hằng năm, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên trong Ngành; cử cán bộ đi nghiên cứu, học tập kinh nghiệm cải cách tư pháp ở nước ngoài theo chương trình, kế hoạch của Bộ Quốc phòng. Đến nay, 100% cán bộ có trình độ đại học trở lên; đội ngũ cán bộ, nhân viên đều yên tâm công tác, có tinh thần khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới.
Chủ động phối hợp với cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng thực hiện nghiêm chính sách, chế độ đãi ngộ của Nhà nước, Quân đội đối với chấp hành viên, thẩm tra viên, cán bộ làm công tác thi hành án. Đề xuất các cơ quan có thẩm quyền từng bước cải thiện nơi làm việc, bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất - kỹ thuật, phương tiện cho hoạt động thi hành án dân sự trong Quân đội theo nhu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính của Ngành. Đến nay, trụ sở làm việc của cơ quan quản lý thi hành án và các cơ quan thi hành án trong Quân đội cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của Ngành trong tiến trình cải cách tư pháp.
Chú trọng công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng. Các nghị quyết lãnh đạo nhiệm kỳ, lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ hằng tháng, quý, năm đã quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và sát với đặc điểm, tình hình thực tiễn của đơn vị. Các nguyên tắc, chế độ tổ chức và sinh hoạt, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo phân công cá nhân phụ trách được duy trì nghiêm túc. Việc chăm lo xây dựng, bồi dưỡng rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, kết hợp xây dựng đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ, xây dựng cấp ủy, chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu với xây dựng cơ quan vững mạnh toàn diện; công tác hành chính đảng được thực hiện đúng quy định; công tác phát triển đảng được quan tâm thường xuyên; công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện theo đúng quy định, tập trung vào thực hiện nhiệm vụ, chức trách được giao và những điều đảng viên không được làm, phẩm chất đạo đức lối sống của đảng viên và việc chấp hành Điều lệ Đảng; thông qua kiểm tra, giám sát không có đảng viên vi phạm pháp luật Nhà nước và kỷ luật Quân đội phải xử lý. Kết quả phân tích, đánh giá chất lượng đảng viên, tổ chức đảng hằng năm; tổ chức đảng đều hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, có trên 98% đảng viên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, nội bộ đoàn kết, thống nhất.
Cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên chăm lo lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”; công tác giáo dục chính trị, pháp luật, truyền thống, huấn luyện quân sự được tiến hành tích cực, chủ động, đúng, đủ nội dung, chương trình; đã xây dựng, ban hành các quy chế, quy định phù hợp với quy định của trên và cơ cấu tổ chức của cơ quan bảo đảm cho hoạt động có nền nếp, hiệu quả như: Quy chế làm việc; Quy chế tổ chức các cuộc họp; Quy trình giải quyết văn bản đến; Quy chế thi đua, khen thưởng; Quy chế quản lý tài sản, trang thiết bị; Quy chế quản lý và bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ... Làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, gắn xây dựng đơn vị an toàn với xây dựng địa bàn an toàn. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở. Thực hiện tốt việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ’’ thời kỳ mới. Duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; chấp hành nghiêm kỷ luật Quân đội, quan hệ vận động quần chúng Nhân dân tốt, xứng đáng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác.
Những thành tích Ngành Thi hành án Quân đội những năm qua đã góp phần tô thêm truyền thống thi hành án dân sự toàn quốc và xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Toàn Ngành đã được Chủ tịch nước tặng thưởng 02 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng 2 và hạng 3; 06 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, 01 cờ thi đua của Bộ Tư pháp, 83 Bằng khen cấp Bộ, cấp quân khu; nhiều tập thể và cá nhân được Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Ban Chấp hành Đảng bộ và Thủ trưởng các cấp khen thưởng thành tích và tặng các danh hiệu thi đua.
Để góp phần nhiều hơn nữa trong thi hành án dân sự toàn quốc và xây dựng Quân đội; Ngành Thi hành án Quân đội đã, đang triển khai và tiếp tục thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Một là, tiếp tục quán triệt triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09-11-2022 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới và Kế hoạch số 11-KH/TW ngày 28-11-2022 của Bộ Chính trị về thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW; Chỉ thị số 04-CT/TW ngày 02-6-2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 06-02-2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác thi hành án dân sự; Đề án của Bộ Quốc phòng “Nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống cơ quan tư pháp, thanh tra, pháp chế, phòng chống tội phạm các cấp trong Quân đội đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”. Giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thực hiện chức năng quản lý nhà nước về thi hành án dân sự trong Quân đội; tập trung phối hợp xây dựng và xây dựng hoàn thiện thể chế pháp luật của Nhà nước và Bộ Quốc phòng tạo hành lang pháp lý hoạt động thi hành án dân sự trong Quân đội đạt hiệu quả, thiết thực. Chủ động quản lý, hướng dẫn chỉ đạo toàn Ngành Thi hành án Quân đội tổ chức thi hành án bảo đảm 100% bản án, quyết định của toà án quân sự chuyển giao, đơn yêu cầu thi hành án của đương sự, hồ sơ uỷ thác thi hành án do cơ quan thi hành án dân sự địa phương uỷ thác đến được ra quyết định và tổ chức thi hành kịp thời, đúng pháp luật; chú trọng tổ chức thi hành đối với những việc tồn đọng có số tiền phải thi hành lớn, có yếu tố nước ngoài; những vụ việc do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu đề ra.
Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ Ngành trong sạch vững mạnh, đủ số lượng, có chất lượng chuyên môn vững vàng đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp; từng bước chủ động tuyển chọn đội ngũ cán bộ ngành; đẩy mạnh công tác quy hoạch, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nâng cao trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Tiếp tục xây dựng bảo đảm nhu cầu vật chất thực hiện cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị; đề xuất nội dung đổi mới về chế độ phụ cấp, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, nhân viên Ngành Thi hành án Quân đội. Giải quyết đơn, thư của đương sự kịp thời, đúng pháp luật; không để xảy ra tình trạng khiếu nại kéo dài.
Ba là, thường xuyên quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống; chấp hành nghiêm kỷ luật Quân đội, bảo đảm an toàn về mọi mặt, nhất là công tác bảo vệ chính trị nội bộ; xây dựng tổ chức đảng các cấp trong sạch vững mạnh tiêu biểu; cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”./.
Đại tá Nguyễn Bá Tòng
Cục trưởng Cục Thi hành án - Bộ Quốc phòng
