Chê bai ngoại hình, bới móc đời tư
Mới đây, MC Trấn Thành đã phải nhận nhiều phản ứng của dư luận khi có những phát ngôn “kém duyên”, thiếu tế nhị trên sóng truyền hình. Cụ thể, trong một tập mới phát sóng của chương trình “Ca sĩ mặt nạ”, trong khi tung hứng cùng ca sĩ Ngô Kiến Huy và ca sĩ Đức Phúc xoay quanh chủ đề muốn hóa thân thành nhân vật nào trong All-Star Concert, khi Đức Phúc chuẩn bị trả lời, Trấn Thành đã đùa: “Nhìn cái răng của Đức Phúc, tôi nghĩ Đức Phúc làm con hải ly là hợp”. Thậm chí, Trấn Thành còn làm điệu bộ trên gương mặt bằng cách chu mồm và nhe răng nhại Đức Phúc.
Cách đùa cợt này khiến không ít khán giả phản ứng vì cảm thấy khá “vô duyên”, thiếu tế nhị, đồng thời nó phạm vào một “cấm kị” trong giao tiếp là “body shaming”, tức chế giễu, kì thị khuyết điểm về ngoại hình của người khác, một hành vi được coi là thiếu văn minh.
Điều đáng nói đây không phải là lần đầu MC Trấn Thành đem ngoại hình đồng nghiệp ra mổ xẻ trên truyền hình. Như trong chương trình “Kỳ tài thách đấu” cách đây một thời gian, khi đóng tiểu phẩm cùng khách mời Hương Giang, Trấn Thành đã đùa rằng người nữ ca sĩ chỉ “toàn mùi silicon”. Trong khi, Hương Giang là một nghệ sĩ chuyển giới, trải qua nhiều đợt phẫu thuật thẩm mỹ. Phát ngôn này khiến công chúng bức xúc vì nó có thể làm tổn thương người khác. Cũng trong một chương trình, tương tác với nghệ sĩ Việt Hương, Trấn Thành từng so sánh nữ danh hài với... chú chó và có những lời chê bai khá kì quặc liên quan đến làn da, cách ăn mặc của Việt Hương.
Chưa kể, Trấn Thành đã có những màn ghép đôi hết sức thô thiển giữa nghệ sĩ này với nghệ sĩ khác, thậm chí có lần ghép đôi cả ca sĩ Đức Phúc với diễn viên hài... Minh Béo.
Tương tự, một nam diễn viên hài khác là Trường Giang, khi giữ vai trò MC cũng không ít lần bị khán giả chê trách. Nhiều nghệ sĩ, khi đứng chung với Trường Giang trên sân khấu đã bị anh lôi chuyện đời tư ra đùa cợt, làm đối phương ngượng ngùng, khó chịu. Như việc Trường Giang lôi chuyện tình cảm tan vỡ của Huỳnh Phương, Khổng Tú Quỳnh ra đùa. Hay chuyện tài sản của nghệ sĩ Đại Nghĩa, chuyện kết hôn của Mạc Văn Khoa cũng bị Trường Giang lôi lên sóng mặc dù các nghệ sĩ đã phản ứng “không muốn nói đến”.
Cần “học” lại lời ăn tiếng nói
Nếu kể ra những lần “kém duyên”, vạ miệng của các nghệ sĩ từ nổi tiếng đến ít nổi tiếng trên sân khấu, trên sóng truyền hình thì còn nhiều lắm. Có người “xát muối” vào vết thương của đồng nghiệp bằng những câu đùa, có người “phớt lờ” đồng nghiệp trên sóng truyền hình khiến đối phương rơi vào trạng thái ngượng ngùng, cũng có người trêu đùa, chọc ghẹo quá lố khiến đồng nghiệp suýt nữa nổi nóng...
Trong những năm qua, sự bùng nổ các chương trình truyền hình thực tế đã dẫn đến tăng cao nhu cầu MC trên sóng truyền hình. Các MC, hay nói đúng hơn giữ vai trò là “host”, tức những người chủ trì, đóng vai trò dẫn dắt, điều phối xuyên suốt từ đầu đến cuối một chương trình, hầu hết đều là những MC “tay ngang”, tức những người làm trong các lĩnh vực nghệ thuật khác đảm nhận vai trò làm MC, mà nhiều nhất là các diễn viên hài. Có thể kể đến những cái tên MC “tay ngang” quen thuộc trên sóng các chương trình truyền hình thực tế, như Trấn Thành, Trường Giang, Ngô Kiến Huy, Hari Won, Lê Dương Bảo Lâm, Hồng Vân, Thành Trung, Cát Tường...
Không thể phủ nhận rằng có những MC tuy tay ngang nhưng ứng biến khéo, duyên dáng, tế nhị, khiến cho chương trình càng trở nên thú vị, hấp dẫn hơn. Nhưng cũng có không ít MC gây ra những sự cố không hay chỉ vì thiếu kiểm soát lời ăn tiếng nói, “tự do” thái quá khi hành xử, phát ngôn trong các chương trình truyền hình.
Đó không chỉ là chuyện của một vài nghệ sĩ hay một vài chương trình truyền hình. Mà mỗi một nghệ sĩ cần chịu trách nhiệm về phát ngôn của mình trước công chúng. Bởi mỗi một lời họ nói ra có sức ảnh hưởng lớn đến một bộ phận khán giả lẫn những người hâm mộ. Những lời nói, rất có thể sẽ cổ vũ những thói xấu kém văn minh như chỉ trích ngoại hình, bới móc đời tư, phân biệt đối xử, kì thị giới tính...
Theo Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành kèm theo Quyết định 3196/QĐ-BVHTTDL ngày 13/12/2021 thì nghệ sỹ phải tôn trọng, lắng nghe, tiếp thu ý kiến đóng góp xác đáng của công chúng, khán giả để hoàn thiện bản thân và nâng cao chất lượng hoạt động nghệ thuật; ứng xử chân thành, đúng mực, thân thiện và xây dựng hình ảnh đẹp của người hoạt động nghệ thuật với công chúng, khán giả…
Những nội dung trong Bộ Quy tắc ứng xử nhằm mục đích xác định các chuẩn mực trong hành vi ứng xử, nhằm thống nhất nhận thức, hành động của người hoạt động nghệ thuật, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến lĩnh vực nghệ thuật và toàn xã hội. Khuyến khích, phát huy, lan tỏa các giá trị văn hóa tốt đẹp theo tinh thần “nhân cái đẹp, dẹp cái xấu”, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực. Góp phần khẳng định vai trò, trách nhiệm của người hoạt động nghệ thuật trong xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
Vấn đề đặt ra ở đây là nghệ sĩ có ý thức tuân thủ quy tắc hay không, bởi từ trước đến nay, có những nghệ sĩ đã bị chỉ trích rất nhiều lần, nhưng tự bao biện, giữ vững “lập trường” phát ngôn của mình. Đã đến lúc, mỗi một nghệ sĩ, MC đứng trên sân khấu, dẫn các chương trình truyền hình cần nhìn nhận lại những hạn chế, cần điều chỉnh lại lời ăn tiếng nói, hành vi của bản thân, đừng biến mình thành “thảm họa” trên sóng truyền hình, gây những tác động thiếu tích cực đến cộng đồng.
