Theo lời kể gia đình, người đàn ông ra chợ mua củ ấu tàu về đập nát rồi ninh với xương để ăn. Sau ăn 3 giờ, người đàn ông xuất hiện buồn nôn, nôn và tê bì vùng mặt lưỡi và miệng rồi lan ra toàn thân kèm theo co quắp chân tay, vã mồ hôi tức ngực khó thở nôn liên tục.
Bệnh nhân được đưa vào cấp cứu tại Trạm y tế xã Lùng Vai, được xử trí ban đầu và chuyển tuyến lên Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương trong tình trạng kích thích nhiều, da lạnh, vã mồ hôi, kêu đau tức ngực, khó thở, SPO2 88%, huyết áp không đo được, rối loạn cơ tròn đại tiện không tự chủ.
Sau khi hội chẩn, các bác sĩ xác định bệnh nhân ngộ độc Aconitin có trong củ ấu tàu, có nguy cơ tử vong cao do rối loạn huyết động và rối loạn nhịp tim. Tiếp đó, bệnh nhân được xử trí theo phác đồ thuốc chống loạn nhịp và thuốc vận mạch.
Sau 2 ngày, bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc tốt, không còn đau tức ngực, không khó thở, các chỉ số sống ổn định.
Củ ấu tàu còn gọi là ô đầu, ú tầu, gấu tầu, củ gấu rừng... thường mọc hoang hoặc trồng ở vùng biên giới phía Bắc như Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai. Thành phần độc tố chính của ấu tàu là aconitin (chất gây tê đầu lưỡi) và các alcalloid khác, có thể gây tử vong chỉ với một hàm lượng rất nhỏ.
Người dân thường sử dụng củ ấu tàu để ngâm rượu, chế biến thức ăn song không biết cách loại bỏ độc tố. Khi bị ngộ độc, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng nôn, buồn nôn, tê môi, lưỡi, tay, chân hoặc toàn thân, cảm giác tức ngực, khó thở, loạn nhịp tim. Các triệu chứng nặng hơn như co giật, suy hô hấp, thậm chí ngừng tim, tử vong.
Bác sĩ khuyến cáo khi sử dụng các chế phẩm có thành phần là củ ấu tàu cần thận trọng. Không tự chế biến củ ấu tàu làm thức ăn nếu không biết cách loại bỏ độc tố. Không được uống rượu ngâm củ ấu tàu bởi có thể ngộ độc dẫn đến tử vong. Các loại rượu ngâm củ ấu tàu dùng để xoa bóp phải được dán nhãn rõ ràng, cất giữ cẩn thận, tránh xa tầm tay trẻ em.
Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc cần lập tức đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí, tuyệt đối không ở nhà tự theo dõi hoặc điều trị theo biện pháp dân gian.
