Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh đánh giá cục diện cạnh tranh giữa các nước lớn và hoạt động tập hợp, phân hóa lực lượng trên Biển Đông đang diễn ra ngày càng phức tạp, tác động khó lường đến tình hình Biển Đông và tới việc xây dựng và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử chung để duy trì an ninh, hoà bình và ổn định trong khu vực.
Biển Đông không chỉ là vấn đề tranh chấp chủ quyền và quyền chủ quyền trên biển mà còn gắn với nhiều nội dung liên quan như pháp lý, an toàn hàng hải, kết nối giao thông, phát triển bền vững biển… Những diễn biến nhanh chóng và phức tạp ở Biển Đông trong thời gian qua đòi hỏi công tác nghiên cứu đánh giá tình hình cần tiếp tục được tiến hành thường xuyên, liên tục để có thể đề xuất chính sách và cách thức ứng xử phù hợp.
Năm 2018 đánh dấu lần thứ 3 Hội thảo Quốc gia về Biển Đông được Học viện Ngoại giao tổ chức. Hội thảo là cơ hội để các chuyên gia, các nhà hoạch định và thực thi chính sách biển trên toàn quốc chia sẻ thông tin và các nghiên cứu về Biển Đông trên tất cả các khía cạnh, đánh giá kỹ tình hình, các xu hướng thuận, nghịch và điều chỉnh chính sách của các bên, vai trò của luật pháp, chuẩn mực quốc tế và các cơ chế hợp tác song phương và đa phương. Trên cơ sở đó, các đại biểu tham dự hội thảo sẽ rà soát và phân tích các chính sách liên quan đến biển của ta hiện nay, tiếp tục đề xuất các đối sách và ý tưởng mới để bảo vệ chủ quyền, an ninh và thúc đẩy hợp tác vì hoà bình và phát triển trên Biển Đông.
Tại hội thảo lần này, các đại biểu đã nghe các tham luận về Biển Đông trong trật tự của khu vực, trong thực hiện nghị quyết Chiến lược biển Việt Nam đến 2030; những vấn đề pháp lý liên quan đến vấn đề Biển Đông, trong đó có các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp quốc tế, thực trạng và triển vọng hợp tác giữa các quốc gia tại Biển Đông.