Cụ thể, ngày 10/12, bệnh nhi L.T. V. (5 tuổi), dân tộc Thái, trú tại huyện Quế Phong phải nhập viện trong tình trạng đe dọa tử vong do ngộ độc loại lá nguy hiểm này.
Theo lời kể của gia đình, bé V. có tiền sử bệnh táo bón tái phát nhiều lần. Ba ngày nay, trẻ xuất hiện táo bón nhiều hơn. Theo kinh nghiệm truyền miệng dân gian, cho rằng lá cây lộc mại có thể chữa bệnh táo bón, người thân của trẻ đã hái lá lộc mại, sắc trong ấm để lấy nước uống hằng ngày. Tuy nhiên, sau 3 ngày, trẻ có biểu hiện vàng mắt, vàng da, mệt mỏi, đi kèm triệu chứng chóng mặt, chán ăn, nôn nhiều, đi ngoài phân lỏng. Gia đình đưa trẻ đi cấp cứu tại bệnh viện huyện Quế Phong và nhanh chóng được chuyển tuyến lên Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An.
Trẻ nhập viện trong tình trạng bệnh ngày thứ 3 với biểu hiện suy hô hấp, đái ít, nước tiểu màu đỏ sẫm toàn bãi, kèm đau bụng âm ỉ, đại tiện phân lỏng nhiều lần, không ăn uống được, vàng da toàn thân, sốt nhẹ. Các chỉ sốt cận lâm sàng cho thấy: Số lượng hồng cầu chỉ còn 1.56 T/L, huyết sắc tố hạ thấp ở mức 33 g/L, Bilirubin máu toàn phần tăng cao 159.8 umol/L, trong đó Bilirubin gián tiếp là 174.3 umol/L.
Tại khoa Cấp cứu, các bác sĩ đã nhanh chóng tổng lực cấp cứu cho trẻ. Trẻ được chỉ định thở máy, truyền máu, bù dịch điện giải, sử dụng kháng sinh chống bội nhiễm, truyền bù máu. Đặc biệt nguy hiểm, bệnh nhi có nhóm máu AB+, là 1 trong những loại máu hiếm, nguồn dự trữ trong kho máu không nhiều. Nhưng, quyết đoán và kịp thời, khoa Huyết học của Bệnh viện, phối hợp cùng Trung tâm Huyết học truyền máu khẩn trương tìm cách huy động 2 đơn vị khối hồng cầu từ 250ml máu toàn phần để truyền cho trẻ.
Sau khi được cấp cứu, tình trạng của trẻ đã ổn định, qua cơn nguy kịch và đang được các bác sĩ tiếp tục theo dõi và điều trị tại khoa Hồi sức cấp cứu chống độc - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An.
Cũng trong tháng 12/2021, bệnh nhi L.V.H. (28 tháng), địa chỉ Tân Kỳ, Nghệ An cũng có biểu hiện tương tự sau 5 ngày dùng lá lộc mại. Trẻ cũng đã được cấp cứu kịp thời và đang được theo dõi tại khoa Hồi sức cấp cứu chống độc của Bệnh viện.
Theo Tiến sĩ. Bác sĩ nội trú Trần Văn Cương - Phó Giám đốc Bệnh viện, Trưởng khoa Cấp cứu - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết: Lá lộc mại là loại lá rất độc và có thể gây tử vong rất nhanh nếu như sử dụng với số lượng lớn. Bệnh viện đã tiếp nhận khá nhiều trẻ vào viện trong tình trạng nguy kịch do bị tan máu cấp, thiếu máu nghiêm trọng.
Ở Việt Nam, cây lộc mại có nhiều tên gọi khác nhau như lộc mại, lục mại, mọ trắng, rau mại, rau mọi. Lá lộc mại có hình bầu dục dài 10 -14cm, gốc lá có khía hơi lõm, mép răng thưa. Y văn Việt chưa ghi nhận nghiên cứu về loại cây này.
Do có tác dụng nhuận tràng khi dùng liều nhỏ, nhân dân một số nơi thường mách nhau dùng lá này để chữa bệnh táo bón. Tuy nhiên, nếu dùng với số lượng lớn, lá cây lộc mại có thể gây ngộ độc. Các biểu hiện thường gặp sau khi ăn là nhịp tim nhanh, bệnh nhân mệt yếu, da xanh, ăn không tiêu, đầy bụng, đau vùng quanh rốn, đi ngoài lỏng, tiểu màu đỏ sẫm, đái ít và buốt.
Điều đáng nói là, việc sử dụng lá lộc mại cũng như một số lá cây rừng khác chưa rõ tác dụng đã được cảnh báo nhiều trên các phương tiện thông tin truyền thông nhưng nhiều người dân, đặc biệt là những người sống ở vùng dân tộc thiểu số, do thiếu hiểu biết vẫn sử dụng để chữa bệnh và dùng làm món ăn hàng ngày.
