Những lá thư từ Tây Ban Nha, một cuốn sách Mérimée viết về đất nước phía Tây Nam châu Âu vừa lãng mạn vừa rất đỗi hiện thực, trên cái nền của tội lỗi, cái chết và văn hóa của đất nước này.
Tác phẩm gồm sáu truyện ngắn, ở năm truyện đầu, dù không mang yếu tố Tây Ban Nha, thể hiện bức tranh đa chiều về tội lỗi con người và cái chết; truyện ngắn cuối cùng được đặt đúng như tên của tuyển tập, chiếm gần một nửa tổng số trang, được viết dưới dạng những bức thư Mérimée viết cho Giám đốc Tạp chí Paris từ năm 1830 đến 1833. Truyện đã được tái bản vô số lần tại Pháp nhưng lại không được nhiều người biết đến, có lẽ vì sự độc đáo lạ thường của câu chuyện khiến độc giả bất ngờ lẫn hoang mang.
Chủ đề về cái chết và tội lỗi của con người xuất hiện nhiều trong các câu chuyện. Mérimée viết về tội lỗi dưới muôn hình vạn trạng, cả dưới góc độ Kitô lẫn thế tục. Trong đó tội lỗi của con người vẫn còn tính người, là những tội lỗi mà một lúc nào đó, bất cứ người nào cũng có thể thoáng thấy nơi bản thân mình. Tội lỗi ở đây khá đa dạng, có khi nhân vật chính là hiện thân của tội lỗi (chàng Federigo mê bài bạc, Saint-Clair hay ghen tuông), có khi cả câu chuyện là tội lỗi (chiến tranh trong truyện Hạ đồn, hành quyết phạm nhân trong Một cuộc hành quyết).
Với Mérimée, chiến tranh, giết chóc là những điều nên bị loại bỏ khắp nơi trên thế giới, còn tội lỗi của các nhân vật có thể gây ra bất hạnh cho người khác, nhưng cũng có thể không và Mérimée không đóng vai công tố viên tố cáo hay phê phán họ. Chính vì lẽ đó mà cho những tội lỗi của những con người ấy lại dễ chịu, dễ tha thứ, đôi khi còn hài hước trong truyện ngắn của Mérimée.
Trong những câu chuyện tội lỗi ấy luôn có cái chết rình rập. Cái chết thế tục trên chiến trường, cái chết của những phạm nhân bị hành quyết, cái chết mang yếu tố tôn giáo với hình ảnh âm phủ, Pluton và vị Thần Chết - dẫu là nhân vật tước đi sinh mạng con người - nhưng lại rất đỗi tốt bụng và cả tin.
Cuối cùng, điểm nổi bật trong tác phẩm này phải nói đến bức tranh Tây Ban Nha lãng mạn mà hiện thực ở truyện ngắn cuối cùng, gồm bốn bức thư của Prosper Mérimée. Được viết ở Madrid, Valencia và Andalousia, các truyện ngắn viết về Tây Ban Nha với những trận đấu bò, những tên cướp, phạm nhân và cả phù thủy.
Tây Ban Nha trong truyện ngắn của Mérimée là đất nước của con người, của ánh mặt trời chói chang, của những con đường đầy bụi bặm và của cả những đam mê nơi mỗi người.
Về phong cách, các truyện ngắn của Mérimée không thiếu những lời châm biếm lạnh lùng mà hài hước khi nói về bản tính của con người:
Dẫu đôi khi bị chê là bàng bạc, đến nỗi Victor Hugo phải thốt lên “Khung cảnh phẳng lặng như Mérimée”, thì những truyện ngắn của ông vẫn luôn êm ả, lặng lẽ dù dửng dưng, lạnh lùng. Với văn phong gọn ghẽ, chính xác và gợi hình, Prosper Mérimée đã tạo ra những vũ trụ đẹp như tranh, tô điểm cho các câu chuyện của mình bằng những suy ngẫm về ngôn ngữ hay lịch sử một dân tộc. Song chủ nghĩa hiện thực ở ông không chỉ mang tính tài liệu thuần túy mà trở thành phông nền cho các sự kiện kỳ lạ, có thể khiến người đọc bối rối. Ở điểm này, Mérimée quả thực xứng với danh hiệu bậc thầy nghệ thuật truyện ngắn.
