Trẻ nghe kém sẽ dẫn đến giảm hoặc mất khả năng phát triển lời nói và ngôn ngữ. Theo ThS.BS. Nguyễn Chí Hiểu, Khoa Tai Mũi Họng, trẻ nghe kém có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải trong quá trình trẻ phát triển.
Trẻ nghe kém bẩm sinh có thể do di truyền gen đột biến gây nghe kém từ bố mẹ (khoảng 50%); Do dị dạng bẩm sinh của tai ngoài, tai giữa, tai trong. Hoặc do người mẹ trong quá trình mang thai bị nhiễm trùng (rubella, giang mai), nhiễm độc do phải dùng một số loại thuốc (kháng sinh aminoglycosides, lợi tiểu, điều trị sốt rét…). Cũng có thể là hậu quả trẻ bị ngạt trong quá trình chuyển dạ, đẻ non, thiếu cân.
Trẻ nghe kém trong quá trình phát triển có thể do nhiễm trùng khi viêm tai giữa cấp, mạn tính; Viêm màng não; Viêm do virus: sởi, thuỷ đậu, quai bị, …
Hoặc do trẻ nhiễm độc, đặc biệt là các kháng sinh aminoglycoside như gentamycin, tobramycin; Chấn thương vùng đầu, tai; do tiếng ồn có cường độ trên 115 dB, dù chỉ tiếp xúc 1 lần trong thời gian từ 3 đến 15 phút.
Trẻ nghe kém biểu hiện ở giai đoạn dưới 6 tháng tuổi: Không cử động, khóc hay phản ứng với tiếng động lớn; Không quay đầu theo hướng có giọng nói; Không bị đánh thức dậy bởi âm thanh lớn.
Trẻ từ 6 tới 12 tháng tuổi: Không có phản ứng gì trước tiếng nói của người thân; Không bập bẹ hay ậm ừ; Không hiểu một số từ đơn giản như “chào” hay “vỗ tay” ở 12 tháng; Không có phản ứng như quay đầu về phía phát ra âm thanh; Không có phản ứng khi nghe gọi tên mình.
Trẻ từ 12 tới 18 tháng tuổi: Không quay chính xác về hướng có tiếng gọi mình; Không phản ứng với các âm thanh; Không bắt đầu bằng việc bắt chước và sử dụng các từ đơn giản như “ba”, “bà”…; Không nghe được tivi ở mức âm lượng bình thường.
Trẻ 2-3 tuổi: Không thể làm theo yêu cầu bằng lời nói mà thiếu gợi ý bằng hình ảnh, hành động; Không thể nhắc lại các cụm từ đơn giản; Không thể định hướng được nơi phát ra âm thanh; Không hiểu và không sử dụng được những từ đơn như: đi, con, to, lớn…
Trẻ 4-5 tuổi: Không thể kể ra một vài việc chúng làm gần đây; Không thể thực hiện được một cuộc trò chuyện đơn giản; Trẻ nói những câu rất khó hiểu.
Lứa tuổi đến trường: Thiếu tập trung, hay lơ là, học lực giảm sút; Thu mình lại với các giao tiếp bên ngoài và biểu hiện “những hành động phản kháng” mạnh mẽ vì nghe kém nên liên tục bị hiểu nhầm.
"Nếu phụ huynh thấy con em mình có một trong những biểu hiện trên, hãy đưa con đi khám bệnh ở các cơ sở y tế có chuyên khoa tai mũi họng càng sớm càng tốt. Thời điểm “vàng” để can thiệp giúp trẻ nghe kém có thể nghe tốt hơn và phát triển ngôn ngữ bình thường là trước 24 tháng tuổi", ThS.BS. Nguyễn Chí Hiểu lưu ý.
ThS.BS. Nguyễn Chí Hiểu khuyến cáo, để trẻ không bị nghe kém, phụ nữ trước khi mang thai cần tiêm tiêm chủng đầy đủ và luôn hỏi ý kiến bác sĩ khi cần dùng thuốc trong quá trình mang thai;
Bố mẹ cần sàng lọc nghe kém cho trẻ ngay từ khi mới sinh; Phát hiện và điều trị triệt để các nhiễm trùng ở vùng tai mũi họng của trẻ; Tránh tiếng ồn lớn, bảo vệ vùng đầu.
"Xét nghiệm và tư vấn di truyền nếu trong gia đình có người bị nghe kém khi còn trẻ. Khám chuyên khoa Tai Mũi Họng càng sớm càng tốt khi nghi ngờ trẻ bị nghe kém", bác sĩ chuyên về Tai Mũi Họng khuyên.
Nghe kém là tình trạng giảm một phần hay toàn bộ khả năng thu nhận và hiểu ý nghĩa của âm thanh. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) năm 2020, hơn 5% dân số thế giới bị nghe kém, trong số này trẻ em chiếm 9%. Việt Nam là nước thuộc khu vực có tỷ lệ nghe kém cao, ước tính hàng năm có từ 1.200 đến 1.400 trẻ nghe kém ra đời.
