Bảo đảm sự đồng thuận của nhân dân
Ngày 30/1/2023, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 48-KL/TW về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.
Tại Kết luận, Bộ Chính trị khẳng định, sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) là chủ trương lớn của Đảng. Quá trình thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021 đã bám sát mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đề ra tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII và Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị; thể hiện tinh thần nỗ lực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, người đứng đầu, nhận được sự đồng thuận của nhân dân.
Đã giảm đáng kể số lượng ĐVHC cấp huyện, cấp xã, góp phần tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách Nhà nước, mở rộng không gian phát triển, phát huy tiềm năng, lợi thế của các địa phương. Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị ở những địa phương thực hiện sắp xếp được kiện toàn và bảo đảm thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao; quốc phòng, an ninh được giữ vững, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm; đời sống nhân dân ổn định.
Tuy nhiên, việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021 còn một số hạn chế như chưa thực hiện tốt công tác bố trí, sắp xếp và giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức dôi dư; chất lượng đô thị chưa được bảo đảm do sáp nhập ĐVHC nông thôn vào ĐVHC đô thị; việc sắp xếp, xử lý các trụ sở làm việc dôi dư sau sắp xếp ĐVHC còn bất cập; việc thực hiện các chính sách đặc thù đối với ĐVHC mới sau khi sắp xếp chưa kịp thời.
Để thực hiện hiệu quả chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030, Bộ Chính trị yêu cầu các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đoàn thể các cấp tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị về việc sắp xếp các ĐVHC cấp huyện và cấp xã; tổng kết những vấn đề đã rõ, đã được thực tiễn chứng minh là đúng trong giai đoạn 2019 - 2021 để hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức thực hiện hiệu quả việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030.
Bộ Chính trị yêu cầu việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch nông thôn, quy hoạch đô thị; xác định rõ đối tượng, lộ trình sắp xếp và phải bảo đảm sự đồng thuận của nhân dân. Khuyến khích các địa phương chủ động đề xuất sắp xếp ĐVHC tinh gọn, phù hợp với thực tiễn địa phương (kể cả các ĐVHC đã bảo đảm tiêu chuẩn). Không bắt buộc thực hiện sắp xếp (trừ trường hợp địa phương có nhu cầu sắp xếp) đối với các ĐVHC đã thực hiện sắp xếp giai đoạn trước, ổn định từ lâu, có vị trí biệt lập, có các yếu tố đặc thù và các ĐVHC nông thôn đã được quy hoạch thành ĐVHC đô thị.
Quy định rõ việc sử dụng, lộ trình sắp xếp số lượng cán bộ dôi dư
Về căn cứ tiêu chuẩn của ĐVHC, đặc thù vùng miền để tiếp tục thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, Kết luận của Bộ Chính trị nêu rõ, đến năm 2025, hoàn thành sắp xếp đối với ĐVHC cấp huyện, cấp xã có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định; ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.
Đến năm 2030, hoàn thành sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã còn lại có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% quy định; ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% quy định.
Bộ Chính trị yêu cầu quy định rõ việc sử dụng và lộ trình sắp xếp số lượng biên chế cán bộ, công chức và số lượng cấp phó của các ĐVHC dôi dư sau sắp xếp; về định mức phân bổ ngân sách đối với các ĐVHC sau sắp xếp; về thời gian hưởng các chế độ, chính sách hỗ trợ đặc thù đối với các ĐVHC sau khi thực hiện sắp xếp; về mức hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ bản cho các địa phương được bổ sung cân đối ngân sách trong thời kỳ ổn định ngân sách địa phương phục vụ việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030.
Về tổ chức thực hiện, Bộ Chính trị giao Đảng đoàn Quốc hội lãnh đạo, chỉ đạo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản theo thẩm quyền để triển khai thực hiện việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030; kịp thời xem xét, ban hành nghị quyết về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của các địa phương theo đề nghị của Chính phủ và giám sát việc thực hiện. Ban Cán sự Đảng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo nghiên cứu, trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc chỉ đạo Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương thực hiện sắp xếp ĐVHC đạt kết quả tốt.
Cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã ở địa phương trong giai đoạn 2023 - 2030 theo quy định của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và hướng dẫn của các bộ, cơ quan Trung ương. Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở xác định rõ việc thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 là nhiệm vụ chính trị quan trọng; đặc biệt chú trọng và thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ, thống nhất cao về chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030.