Tính đến hết tháng 6/2019, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 33 tổ chức hành nghề luật sư, trong đó có 16 văn phòng luật sư, 17 công ty luật; ngoài ra còn có 08 tổ chức hành nghề luật sư được thành lập ở tỉnh, thành phố khác đặt chi nhánh tại tỉnh Quảng Ninh, như vậy đã tăng thêm 11 tổ chức so với năm 2010.
Đến nay trên toàn tỉnh có tổng số 88 luật sư, tăng gần gấp đôi so với thời điểm năm 2010 (là 45 luật sư), ngoài ra còn có 24 người tập sự hành nghề luật sư, là nguồn bổ sung quan trọng trong thời gian tới. Như vậy về số lượng cơ bản đạt mục tiêu năm 2020 của Đề án (100 luật sư) và Kế hoạch (70-150 luật sư).
Về chất lượng, tất cả luật sư đều có trình độ Đại học Luật và tương đương, có 05 thạc sỹ luật; có 46 luật sư dưới 45 tuổi (chiếm 52%), đa số là luật sư trẻ, được đào tạo chính quy, bài bản; có 01 luật sư được bầu làm đại biểu HĐND tỉnh.
Đa số các luật sư đều đã hoàn thành khóa đào tạo hành nghề luật sư, một số luật sư được miễn đào tạo nghề luật sư là những người đã là các kiểm sát viên, thẩm phán, điều tra viên... sau khi nghỉ công tác từ các cơ quan nhà nước.
Kết quả gần 10 năm qua đã thực hiện được khối lượng công việc rất đáng kể: tổng số vụ việc luật sư tham gia hành nghề là 9.722, trong đó tham gia tố tụng 3.631 vụ việc (có 2.212 vụ việc do cơ quan tiến hành tố tụng chỉ định theo luật định); tư vấn pháp luật và dịch vụ pháp lý khác là 4.694 vụ việc; tham gia trợ giúp pháp lý 1.397 vụ việc. Tổng doanh thu thống kê trên 52 tỷ đồng; nộp thuế hơn 4 tỷ đồng.
Số vụ việc có luật sư có xu hướng gia tăng và phù hợp xu hướng nhu cầu thực tế, như năm 2018 tham gia tố tụng tăng 9,4 %, tư vấn pháp luật tăng 3,1% so với năm 2017.
Mặc dù mức chi trả theo quy định của nhà nước cho việc tham gia tô tụng của luật sư trong vụ án chỉ định chưa cao nhưng cơ bản các luật sư đã thể hiện tinh thần trách nhiệm trong tham gia bào chữa cho bị can, bị cáo; có nhiều vụ án các luật sư đã tham gia với tinh thần trách nhiệm cao, được Hội đồng xét xử chấp nhận quan điểm.
Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, Sở Tư pháp cũng thẳng thắn nhìn nhận việc tham mưu thực hiện Đề án, Kế hoạch của Tỉnh về phát triển đội ngũ luật sư còn một số hạn chế như; về số lượng, tuy đạt số lượng chung song một số chỉ tiêu thành phần khó hoàn thành (20 luật sư chuyên sâu về kinh doanh thương mại, 2-3 luật sư tiêu chuẩn quốc tế, tối thiểu 01 công ty luật chuyên sâu về thương mại quốc tế...).
Các tố chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh phân bố không đều, chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn, không đạt mục tiêu phân đấu mỗi đơn vị hành chính cấp huyện đều có tổ chức hành nghề luật sư; chưa thành lập các tổ chức hành nghề luật sư (hoặc văn phòng đại diện) tại các địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với dịch vụ pháp lý của luật sư. Phần lớn các tổ chức hành nghề luật sư do 01 luật sư thành lập nên trong hoạt động còn manh mún, nhỏ lẻ; ít tổ chức có quy mô lớn (7-10 luật sư).
 |
| Luật sư Lê Cao Long tham gia trợ giúp pháp lý lưu động cho người dân xã biên giới huyện Bình Liêu (Quảng Ninh). |
Việc xây dựng các tổ chức hành nghề luật sư trong lĩnh vực hình sự, dân sự, kinh tế, hành chính, lao động, kinh doanh thương mại có yếu tố nước ngoài trên địa bàn tỉnh còn hạn chế.
Chất lượng, năng lực hành nghề của các luật sư chưa đồng đều, nhiều luật sư còn thiếu kiến thức, kỹ năng hành nghề, khả năng sử dụng ngoại ngữ, công nghệ thông tin và chưa am hiểu nhiều về lĩnh vực đầu tư nước ngoài, kinh doanh, thương mại, đặc biệt là thương mại quốc tế.
Nguyên nhân về khách quan, trước hết tính chất hành nghề luật sư là tổ chức kinh tế, cung cấp dịch vụ pháp lý theo cơ chế thị trường, nên hoạt động phụ thuộc nhiều vào nhu cầu của xã hội, trong đó ngày càng coi trọng quyền tự do lựa chọn dịch vụ của khách hàng và việc các tổ chức hành nghề tự mình nâng cao tính cạnh tranh của mình, thay vì phụ thuộc vào các biện pháp có tính Nhà nước, vẫn còn tâm lý khách hàng trong tỉnh ưu tiên lựa chọn luật sư danh tiếng từ các trung tâm lớn trong nước, nhất là trong tố tụng hành chính, thương mại hoặc có yếu tố nước ngoài, nên thị phần, kinh nghiệm của luật sư trong tỉnh bị hạn chế.
Về chủ quan, đối với Sở Tư pháp, có lúc chưa dành sự tập trung thích đáng, thường xuyên để bám sát từng nội dung Đề án, Kế hoạch; đối với Đoàn luật sư, các tổ chức hành nghề và cá nhân các luật sư, một bộ phận nhất định chưa nhận thức đầy đủ vị trí, vai trò, trách nhiệm; chưa tự mình nỗ lực nâng cao kỹ năng, kiến thức, tính cạnh tranh; có phần chưa chủ động trong phối hợp đề xuất cơ chế, chính sách, biện pháp tổ chức thực hiện hiệu quả.
Cá biệt còn một số luật sư chưa có lập trường đúng đắn, chưa có tinh thần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa và đồng hành với nhiệm vụ chính trị của tỉnh, còn coi trọng quá mức mục tiêu kinh tế, một vài trường hợp vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp, vi phạm pháp luật dẫn đến bị xử lý kỷ luật.
Về phương hướng nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả dịch vụ và hoạt động của đội ngũ luật sư trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, Sở Tư pháp rà soát, đánh giá nghiêm túc từng nội dung mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp, rút kinh nghiệm.
Tăng cường toàn diện công tác quản lý nhà nước, nhất là thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh sai phạm, khen thưởng kịp thời cho luật sư, tổ chức hành nghề luật sư có thành tích, công sức đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; củng cố, kiện toàn cơ quan lãnh đạo của Đoàn Luật sư đảm bảo về số lượng, nâng cao chất lượng, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
